Ægir - 01.01.1983, Page 20

fyrir þá árekstra sem óumflýjanlega hefðu orðið,
ef loðnuskip frá EBE, einkum dönsk, hefðu sótt á
þau loðnumið, sem Norðmenn gera tilkall til sem
hluta lögsögu sinnar við Jan-Mayen.
í upphafi þeirra viðræðna, sem hér um ræðir,
settu fulltrúar EBE fram þá kröfu, að loðnuveiðar
yrðu bannaðar frá júlí 1982 til jafnlengdar 1983.
íslensk stjórnvöld töldu sig ekki geta gengið að
slíkum skilyrðum, heldur hlyti mat á ástandi
stofnsins að loknum rannsóknarleiðöngrum ís-
lendinga og Norðmanna í október á þessu ári að
skera úr um þetta atriði. Á siðustu stundu við-
ræðnanna náðist samkomulag um, að banna
loðnuveiðar fram í byrjun nóvember, svo og al-
farið á vertíðinni, ef hrygningarstofn loðnunnar
reyndist minni en 400 þús. lestir.
Ef ástæður leyfðu, og íslendingar hæfu veiðar í
haust eða næsta vetur, var samið um, að skip frá
EBE fengu heimild til takmarkaðra kolmunna-
veiða næsta sumar við ísland og Jan-Mayen. Á
móti fengju íslendingar heimild til að veiða kol-
munna á miðum EBE.
Eru þetta hagkvæmir samningar? Ég tel svo
vera. í fyrsta lagi fengum við framgengt kröfum
okkar um bann við sumarveiðum á loðnu. í öðru
lagi gengur samningurinn um gagnkvæmar veiðar
á kolmunna ekki í gildi, nema við hefjum loðnu-
veiðar næsta vetur, og í þriðja lagi opnast hugsan-
lega möguleiki á töluvert lengra úthaldi íslenzkra
kolmunnaskipa, ef hagkvæmt þykur að nýta þá.
Ég gat þess á Fiskiþingi í fyrrahaust, að ólíklegt
væri, að Grænlendingar reyndust þjálli viðskiptis
um vernd og nýtingu karfa, loðnu og rækju en
Efnahagsbandalagið, þegar og ef þeir tækju alfar-
ið við stjórn fiskveiðimála við Grænland. Síðari
viðtöl við fulltrúa Grænlendinga um þessi mál
hafa fremur styrkt þessa skoðun mína en hitt.
Þeir munu halda fast við þá kröfu að fá
35—40% hlutdeild í karfa- og loðnuafla. Ekki eru
samt miklar líkur á að þeir stundi sjálfir veiðar á
þessum fiski, heldur ætla þeir að selja aðgang að
miðunum hæstbjóðendum. Þá vaknar spurningin
hverjir bjóða best.
Áður en ég ræði starfsemi einstakra deilda Fiski-
félagsins, langar mig til að fara nokkrum orðum
um gæði fiskafla og afurða. Bæði er, að þetta mál
hefur mjög verið til umræðu á fundum stjórnar fé-
lagsins og hitt, að þetta verður meirháttar mál, til
umræðu og ályktunar á þessu þingi.
Góða staða okkar á erlendum mörkuðum hefur
hingað til ekki síst byggst á áliti og trú kaupenda
og neytenda á þeirri vöru sem þeir eru að kaupa frá
okkur. Fiskiþingsfulltrúum er ljósara en flestum
öðrum, hversu mikilvægt er, að við stöndum undir
þeim orðstír, sem af íslenskum sjávarafurðum
hefur farið erlendis.
Undanfarin misseri hafa hinsvegar birst of
margar fréttir af mistökum í framleiðslu og mati
bæði á afla og afurðum. Þegar mistök sem þessi
eiga sér stað, er sjaldnast einum um að kenna, þótt
tilhneigingar gæti til að finna blóraböggul, sem
kenna megi allt sem miður fer. Slíkt fær auðvitað
ekki staðist. Það er því nauðsynlegt, að hver og
einn, sem við fiskveiðar og framleiðslu sjávaraf-
urða fæst, líti í eigin barm, geri sér grein fyrir ann-
mörkum og bæti úr þeim.
Raunar má segja, að við vitum í flestum tilfell-
um, hvar skórinn kreppir að, þótt ekki sé ávallt
auðvelt að finna og fylgja leiðum til úrbóta.
Tímalengd toga og methalið er ekki til fyrir-
myndar. Tveggja og þriggja nátta netafiskur, að
ekki sé minnst á sumarveiddan fisk, sem oft er
mjög viðkvæmur, krefst enn meiri vandvirkni við
framleiðslu og mat afurða. Við vitum um misjafna
blóðgun og ísun og aðra meðferð afla um borð,
sérstaklega þegar landa á í heimahöfn, og betri
meðferð þegar sigla á með aflann. En við vitum
líka, að mörg skip og áhafnir þeirra koma að jafn-
aði með góðan afla að landi og betri en önnur.
Nú má enginn skilja orð mín svo, að bætt með-
ferð afla sé eina lausnarorðið í þessu efni, þótt
mikilvægt sé. Okkur er nefnilega líka kunnugt um
að ótal margt má lagfæra í þeirri rás, sem við tek-
ur, þegar skipið hefur lagst að bryggju og löndun
hefst. Víða má bæta meðferð við löndun —
stungugöt á fiski eru of tíð — sturtun á og af bíl —
móttaka og geymsla í vinnslustöð er alltof víða
ábótavant. Að hér er hægt um að bæta, vitna
margar vinnslustöðvar, þar sem þessi atriði eru til
fyrirmyndar.
En það er fleira, sem huga þarf að — kunnátta,
verklag og vandvirkni vinnslufólks á öllum stigum
framleiðslunnar er ekki allsstaðar til fyrirmyndar.
Svonefnd vinnuverndarlöggjöf eða öllu heldur
framkvæmd hennar samrýmist ekki þörfum og
kröfum við framleiðslu matvæla úr hráefni, þar
sem illmögulegt er að stjórna hráefnisframboði á
8 — ÆGIR