Ægir - 01.03.1992, Qupperneq 16

124
ÆGIR
3/92
}ón Ólafsson:
Fiskmjöls- og
lýsisframleidslan 1991
Veiðar
Arsins 1991 verður minnst sem
eins lélegasta framleiðsluárs í sögu
fiskmjölsiðnaðar á íslandi síðan
iðnaðurinn sleit barnsskónum hér
á landi. Þarf að leita aftur til loka
sjöunda áratugarins er síldveiðar
hrundu hér við land og áranna
1982—1983 þegar loðnuveiðar
voru bannaðar til að finna samlík-
ingu.
Árið hófst á að bann var sett við
loðnuveiðum. Kom það í fram-
haldi af lélegum niðurstöðum Haf-
rannsóknastofnunar á ástandi
loðnustofnsins haustið áður. Það
haust hafði einnig skilað lélegum
loðnuafla, einungis rétt rúmum 80
þús. tonnum. Strax eftir áramót
héldu skip Hafrannsóknastofnunar
ásamt 6 veiðiskipum til loðnuleit-
ar. Leituðu veiðiskipin á öllu því
svæði sem reikna mátti með
loðnugöngum og tilkynntu niður-
stöður sínar rannsóknaskipunum
sem þá gátu einbeitt sér að mæl-
ingum á stærð hrygningarstofns-
ins. Þetta fyrirkomulag tókst vel,
en skipstjóra loðnubátanna
greindi á við fiskifræðinga Haf-
rannsóknastofnunar um magn
loðnu sem í sjónum var. Sjávarút-
vegsráðuneytið fór að ráðum Haf-
rannsóknastofnunar og aflétti ekki
veiðibanni fyrr en um miðjan
febrúar er vísindamenn höfðu
fundið nægjanlegt magn til að
heimila veiðar á 175 þús.
tonnum. Áður hafði þeim skipum
sem aðstoðuðu rannsóknaskipin
verið heimiluð veiði á rúmum 20
þús. tonnum af loðnu. Vetrarver-
tíðin skilaði um 200 þús. tonna
afla og fór hann allur til vinnslu
innanlands. Reytur af síldarvertíð
skiluðu um 5 þús. tonnum í
bræðslu á fyrstu vikum ársins.
Fiskifræðingar töldu ófært að
gefa út loðnukvóta fyrir yfirstand-
andi vertíð, vegna reynslu sinnar
af tveimur fyrri vertíðum, fyrr en
að afloknum haustleiðangri. í
hann héldu tvö rannsóknaskip
ásamt 4 veiðiskipum í byrjun
október. Niðurstöður leiðangurs-
ins lágu fyrir í lok október en þá
var heimiluð veiði á 240 þús.
tonnum. Að afloknum öðrum leið-
angri rannsóknaskipa sem lauk í
byrjun desember var loðnukvót-
inn aukinn í 450 þús. tonn. Hlutur
Islendinga samkvæmt samningi
við Norðmenn og Grænlendinga
um skiptingu loðnustofnsins við
ísland var 78% eða 351 þús. tonn.
Veiðar gengu ekki vel á haustver-
tíðinni og var einungis búið að
landa rúmum 56 þús. tonnum er
loðnuveiðum lauk 19. desember.
Af síld barst svipað magn í
bræðslu á haustvertíð og árið
áður, eða um 47 þús. tonn.
Mjölframleiðsla
Gífurlegur samdráttur varð í
framleiðslu iðnaðarins á árinu. Er
framleiðsluminnkunin einungis í
afurðum loðnunnar því mjög svip-
að magn af öðrum mjöltegundum
var framleitt á árinu 1991 og árið
áður. Framleiðsla loðnumjöls er
hins vegar innan við 40% af fram-
leiðslu árins 1990 en það ár var
undir meðaltali hvað framleiðslu
mjöls varðar síðustu ár.
Framleiðslan skiptist þannig síð-
ustu tvö árin:
1990 1991
tonn tonn
Fiskmjöl 23.688 25.100
Karfa- og
spærlingsmjöl 1.195 1.650
Loðnumjöl 115.583 44.500
Síldarmjöl 9.500 10.500
Samtals 149.966 81.750,
Búklýsisframleiðsla
Samdráttur varð ekki einungis i
loðnumjölsframleiðslu á árinu
neldur var loðnulýsisframleiðslan
mun minni, eða einungis rúmur
priðjungur af framleiðslu árins
1991. Það ár var búklýsisfram-
leiðsla í slöku meðallagi fram-
leiðslu síðustu ára.
Framleiðslan skiptist þannig
undanfarin tvö ár:
1990 1991
tonn tonn_
Þorskalýsi 2.491 2.350
Karfalýsi 1.386 1.000
Loðnulýsi 64.031 23.500
Sfldarlýsi 7.493 7.500
Samtals 75.401 34.350^