Ægir - 01.08.1993, Síða 18

„Síðast í dag hringdi í
mig ungur maöur sem
var að hugsa um að koma
hingað í þriðja stigið.
Hann þorði ekki að koma
af ótta við að missa pláss-
ið og sagðist ekki vita
hvernig ástandiö yrði að
ári."
Viðtal:
Vilhelm G. Kristinsson
Ljósmyndir:
Spessi
Þörf fyrir 140 manns á ári
„I vor voru brautskráðir innan við
50 manns af fyrsta stigi á öllu land-
inu, þar af 27 hér í Reykjavík. Þetta er
allt of lítið. Nú eru skráð um eitt þús-
und fiskiskip á landinu og í lögum
segir að það þurfi einn skipstjóra á
hvert skip. Ég tel að að minnsta kosti
140 rnanns þurfi á ári til þess að full-
nægja þörfinni. Starfsaldur sjómanna
hefur verið að styttast og er nú ein-
ungis 15 til 20 ár. Ástæður þessa eru
meðal annars þær að úthald er orðið
miklu stífara en áður var."
Aðsóknin endurspeglar ástandið
„Aðsókn að skólanum hefur að vísu
alltaf endurspeglað ástandið í sjávar-
útvegi. Hún hefur aukist í góðærum
en dregist saman þegar illa hefur
gengið. Þannig var mikil aðsókn að
skólanum á síldarárunum miklu um
og eftir 1965 og einnig jókst aðsóknin
mikið í upphafi skuttogaraaldar, eftir
1970."
Menn þora ekki að sleppa
plássunum
Guðjón Ármann segir eina skýring-
una á dræmri aðsókn að skólanum
vera þá að ungir sjómenn séu hræddir
við aö sleppa plássum til að fara í
skólann og óttist að fá þau ekki aftur
að skóla loknum. „Síðast í dag hringdi
í mig ungur maður sem var að hugsa
um að koma hingað í þriðja stigið.
Hann þorði ekki að koma af ótta við
að missa plássið og sagðist ekki vita
hvernig ástandið yrði að ári."
Hálfdrœttinga til sjós
Um þessar mundir er mjög erfitt
fyrir unga menn að komast í skips-
rúm. „Afleiðing þessa verður sú að
endurnýjunin í flotanum verður allt
of lítil," segir Guðjón Ármann. „Sér-
staklega meðal yfirmanna. Ég er þeirr-
ar skoðunar að þegar í stað verði að
leita leiða til að auðvelda ungum
mönnum að komast til sjós og ein
leiðin gæti verið sú að koma á fót lær-
lingakerfi með samkomulagi milli
samtaka útgerðar og sjómanna. Menn
hafa rætt nauðsyn þess að hér væri
starfrækt skólaskip. Ég segi: Við eigum
næg skólaskip, til að mynda alla tog-
arana. Hugmynd mín er sú að a
hverju skipi verði tveir til fjórir hálf-
drættingar, lærlingar, sem kennt yrði
kerfisbundið að starfa um borð í fiski-
skipi. Nú eru gerðir út rúmlega 100
togarar og tæplega 40 verksmiðjuskip-
Með því að hafa fjóra hálfdrættinga
um borð í hverju skipi væru 400 til
500 ungir menn komnir til sjós. Ef
ungir menn sem vilja komast til sjós
fá ekki pláss segir það sig sjálft að þeir
leita í önnur störf. Ef þeim væri boðið
upp á að komast að sem lærlingar
kæmust þeir strax á sjóinn. Fyrir
nokkrum árum var vísir að svona kerfi
í Vestmannaeyjum. Þá var farið með
stráka nokkra túra á togurum í fylgd
kennara. Það gaf mjög góða raun."
Bölmóður og svartsýni
En er nokkur ástæða til þess að
fjölga lærðum sjómönnum ef ljóst er
að fiskiskipin eru allt of mörg og sam-
dráttur í greininni?
„Ef til vill má segja að maður sé of
bjartsýnn. Ég hef hins vegar trú á sjáv-
arútveginum og mér finnst umræðan
einkennast af allt of miklum bölmóði
og svartýni. Þessi svartsýni fælir auð-
vitað menn frá námi. Við verðum að
gera okkur grein fyrir því að við mun-
um lifa af sjávarútvegi um ófyrirsjáan-
lega framtíð þó að illa ári í augnablik'
inu og þess vegna þurfum við ávalh
að tryggja nægjanlegt framboð af
menntuðum mönnum fyrir þessa
grundvallaratvinnugrein. Þá er þess að
gæta að nám í skólanum er góður
340 ÆGIR ÁGÚST 1993