Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Blaðsíða 39

ári, áður en tekjur væru taldar fram. Þessi ákvæði stóðu þar til 1. nr.
30/1971 voru samþykkt. Þau lög voru felld inn í 1. nr. 90/1965, um
tekjuskatt og eignarskatt, sem þau breyttu, og síðarnefndu lögin gef-
in út svo breytt sem 1. nr. 68/1971, um tekjuskatt og eignarskatt.
1 frumvörpum til breytinga á lögum um tekjuskatt og eignarskatt,
sem lögð voru fyrir Alþingi á 90. og 91. löggjafarþingi á árunum 1970-
1971, var gert ráð fyrir því, að sameignarfélög yrðu alveg felld brott
sem sjálfstæðir skattaðilar. Frumvarp það, sem lagt var fram á síðara
þinginu, varð með ýmsum breytingum að 1. nr. 30/1971. Umræddar
frumvarpstillögur náðu ekki fram að ganga. Hins vegar voru með 3.
gr. laganna sett talsvert strangari skilyrði fyrir sjálfstæðri skatt-
skyldu sameignarfélaga en áður var. Voru skilyrðin um skráningu í
firmaskrá, afhendingu félagssamnings við skráningu, þar sem getið
væri eignarhlutfalla eigenda, innborgaðs stofnfjár, félagsslita o.fl. Enn
fremur skyldi senda skattstjóra vottorð um skráningu og staðfest eftir-
rit af félagssamningi með fyrsta skattframtali þessara félaga. Sam-
eignarfélag hjóna einna sér eða með ófjárráða börnum sínum gat ekki
borið sjálfstæða skattskyldu. Þessar reglur voru því í flestu svipaðar
þeim ákvæðum, sem nú gilda ogsett voru með 1. nr. 40/1978, um tekju-
skatt og eignarskatt. Þá voru enn fremur í 1. nr. 30/1971 nýmæli um
skattskyldu arðs af eignarhlutum í sameignarfélögum. Þessi ákvæði
komu hins vegar ekki óbreytt til framkvæmda, því að með 1. nr. 7/1972
voru gerðar á þeim ýmsar breytingar og verulega slakað á þeim skil-
yrðum, sem 1. nr. 30/1971 settu fyrir sjálfstæðri skattskyldu sam-
eignarfélaga. Þá var ákvæðið um skattlagningu á úthlutun verðmæta
úr sameignarfélagi til eigenda alveg fellt niður. Ákvæði 1. nr. 7/1972
giltu síðan um skattskyldu sameignarfélaga, þar til ákvæði núgildandi
laga leystu þau af hólmi. Verður að þeim vikið síðar í greininni.
Fullyrða má, að óvenjulega mikið los hafi verið á lagasetningu um
skattalega stöðu sameignarfélaga. önnur rekstrarform fyrirtækja virð-
ast ekki hafa valdið jafn-fyrirhafnarmikilli lagasetningu. Ástæðurnar
eru vafalaust þær, að annars vegar er þetta félagsform laust í reip-
unum og án aðhalds frá sérstakri löggjöf í líkingu við hlutafélága- og
samvinnufélagalög, og hins vegar hefur verið streist við að skapa þess-
um félögum möguleika á réttarstöðu sem sjálfstæðum skattaðilum.
Þetta hvort tveggja hefur kallað á ýmsar sérreglur í skattalögum. Það
er auðvitað óheppilegt, að mikið rót sé á slíku grundvallaratriði sem
stöðu ákveðins rekstrarforms atvinnufyrirtækj a að því er skattlagn-
ingu varðar.
33