Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Side 41

Samlagsfélag kemur við sögu í úrskurði Ríkisskattanefndar nr. 651/
1979, sem reifaður er í næsta kafla.
Þá er að athuga, hvernig skattalegri stöðu samlagsfélaga er hátt-
að með tilliti til 2. gr. 1. nr. 75/1981. Samlagshlutafélögum, sem svo
eru nefnd, var lengst af í lögum um tekjuskatt og eignarskatt skipað
á bekk með hlutafélögum með tilliti til skattskyldu. Með 1. nr. 30/1971
var hætt að geta samlagshlutafélaga sérstaklega með hlutafélögum.
Að stofni til er enn i gildi reglugerð nr. 245 frá 1963, um tekjuskatt og
eignarskatt. 1 1. tl. 1. mgr. 2. gr. reglugerðarinnar er samlagshluta-
félaga getið ásamt hlutafélögum. Þótt ekki sé lengur sérstaklega
minnst á þessi félög í skattalögum, verður að telja eðlilegast að skipa
þeim með hlutafélögum í þessu tilliti eftir sem áður, enda virðast þessi
félög hafa verið talin félög með takmarkaðri ábyrgð í skattalögum,
þótt þau geti ekki skoðast svo að félagarétti. Samkvæmt þessu gætu
þau fallið undir skilgreiningu 1. tl. 1. mgr. 2. gr. 1. nr. 75/1981. Auk
þessa er forsagan niðurstöðunni til stuðnings. Sömu rök eiga ekki við
um samlagsfélög og er því vafasamt, að unnt sé að skipa þeim einnig
með hlutafélögum. í fyrrnefndri reglugerð er sameignarfélaga getið,
en ekki samlagsfélaga. í eldri reglugerðum um tekjuskatt og eignar-
skatt frá 1921, 1936 og 1955 var hins vegar sérstaklega minnst á
samlagsfélög, og voru þau ásamt nokkrum öðrum félagsgerðum nefnd
sem dæmi um önnur skattskyld félög, þ.e.a.s. í ákvæði, sem svarar til
5. tl. 1. mgr. 2. gr. núgildandi laga og skilgreina má sem almennt
ákvæði. Réglugerðirnar töldu samlagshlutafélögin með hlutafélögum
í samræmi við þágildandi lög og greindu því þannig glögglega milli
samlagshlutafélaga og samlágsfélaga. Það er því ekki fjarri lagi að
telja samlagsfélög bera sjálfstæða skattskyldu á grundvelli 5. tl. 1. mgr.
2. gr. 1. nr. 75/1981, þótt efnisrök mæli með því, að með þau sé farið
eins og sameignarfélög í skattalegu tilliti.
I 6. tl. 4. gr. núgildandi skattalaga eru félög, sjóðir og stofnanir
samkvæmt 5. tl. 1. mgr. 2. gr. laganna, sem ekki reka atvinnu, undan-
þegin greiðslu tekjuskatts og eignarskatts. Þessi undanþága frá skatt-
skyldu og margt annað í skattalegu tilliti ræðst af því, hvort aðili
telst reka atvinnu. Þeir lögaðilar, sem um ræðir í 1.-4. tl. 1. mgr. 2. gr.
skattalaganna, losna ekki undan skattskyldu, þótt svo yrði litið á, að
þeir reki ekki atvinnu. Þessir lögaðilar yrðu yfirleitt taldir atvinnu-
félög. Ekki er það þó einhlítt, og má nefna, að samkvæmt 1. nr. 32/
1978, um hlutafélög, er það ekki skilgreiningaratriði í hugtakinu hluta-
félag, að slíkt félag sé atvinnufélag í hefðbundnum skilningi þess
orðs, og með lögum þessum var fleirum gefinn kostur á að nýta sér
35