Tímarit lögfræðinga - 01.04.1988, Blaðsíða 62

skýrum ákvæðum annarra laga sé kæra heimil. Má þar sem dæmi nefna
4. mgr. 5. gr. einkamálalaganna sbr. lög nr. 28/1981, en þar segir að
ákvarðanir héraðsdómara um réttarsáttir megi kæra til æðra dóms inn-
an þriggja mánaða frá því að bókað var um hana í þingbók eða dóma-
bók skv. 3. gr. Um þetta má vísa til ritgerðar Theódórs B. Líndals um
upphaf áfrýjunarheimildar í Tímariti lögfræðinga, XV. og XVI. árg.
1965 og 1966, bls. 82, en þar lýsir hann þeirri skoðun sinni að heim-
ildir til að kæra dómsathafnir séu tæmandi taldar í 1. tl. 1. mgr. 21. gr.
laga nr. 57/1962.
Þá má einnig um þetta atriði vísa til Almennrar lögfræði,8 en þar
segir að af aðdraganda að setningu laga nr. 57/1962 megi ráða að ætl-
unin hafi verið að skipa kæruheimildum á tæmandi veg og verði þær
a.m.k. ekki grundvöllur að lögjöfnun.
Samkvæmt því sem að framan segir er niðurstaða mín sú að heim-
ild til þess að kæra synjun dómara á framlagningu gagna í dómsmáli
sé ekki að finna í f-lið 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973. Þessi
kæruheimild á við dómsathafnir sem ætlunin var að heimila sérstaklega
með lögum, en var ekki gert. (Sjá þó ritgerð Theódórs B. Líndals um
kæru til Hæstaréttar í einkamálum í 1. hefti Tímarits Lögfræðinga
1966, bls. 38, en T.B.L. telur að verið geti að með f-liðnum hafi þessar
dómsathafnir óbeint verið heimilaðar. Kæruheimildin á þá við ef slík-
ar dómsathafnir væru kærðar, sbr. t.d. Hrd. 1987:34. Kæruheimildin
gæti og átt við sömu dómsathafnir sem nú eru heimilar að lögum, eins
og dómkvaðningu mats og skoðunarmanna, sbr. þó d-lið 21. gr. laga
nr. 75/1973).
Þá er heimild til að kæra synjun á framlagningu gagna ekki að
finna í öðrum liðum 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 og lögjöfnun
frá þeim og rýmkandi lögskýringu verður að telja óheimila. Ákvæði
í öðrum lögum sem heimila kæru á synjun á framlagningu gagna í
dómsmáli virðist ekki vera að finna.
Niðurstaðan verður því sú að kæra til Hæstaréttar á synjun dóm-
ara á framlagningu gagna í dómi sé ekki heimil að lögum. Annað mál
er það hvort æskilegt væri að lögtaka slíka heimild.
Vera kann að þessi niðurstaða mín orki tvímælis. Hæstiréttui' hefur
a.m.k. komist að þeirri niðurstöðu að kæruheimild af þessu tagi sé að
finna í f-liðnum, sbr. t.d. Hrd. 1982: 1368 og Hrd. 1983: 921.
8 Ármann Snævarr, Almenn lögfræði. Reykjavík 1972, bls. 379 og 380. Sjá og Ármann
Snævarr, Almenn lögfræði, síðara bindi. Reykjavík 1987, bls. 292.
56