Ægir - 01.01.1996, Blaðsíða 12

Dœmigerðir línu- og togbátar í Walvis Bay. Gamlir bátar en vel við haldið.
Þessar minjar í eyðimörkinni skammt frá Luderitz eru af hvalveiðistöð sem löngu er aflögð.
Þessar rústir eru merkilegar fyrir íslendinga því þetta var síðasta hvalstöðin sem Norðmað-
urinn Hans Ellefsen reisti og starfrœkti. Ellefsen kom víða við í íslenskri atvinnusögu og
fékkst við hvalveiðar og vinnslu bceði í Önundarfirði og Mjóafirði eystra. Ráðherrabústað-
urinn í Tjamargötu var upphaflega íbúðarhús hans við Sólbakka í Önundarfirði sem hann
gafHannesi Hafstein sýslumanni ísfirðinga, síðar ráðherra.
afla, er makríll veiddur innan lögsög-
unnar og pilchard, sem er sardínuteg-
und, skötuselur og humar.
Gífurleg vinna hefur verið lögö í að
koma böndum á veiðarnar með kvóta-
setningu, löggjöf og uppbyggingu veiða
og vinnslu. Þetta hefði ekki getað gerst
nema með samvinnu við erlend fyrir-
tæki sem flutt hafa sérþekkingu sína til
landsins og kenna heimamönnum
vinnubrögð nútímans. Þar fara fremstir
í flokki íslendingar ásamt suður-afrísk-
um útgerðarfyrirtækjum, sem eru meðal
þeirra stærstu í þessum heimshluta, og
spænska risafyrirtækinu Pescanova sem
einnig hefur lagt mikið í uppbyggingu í
Namibíu. Tiltölulega örfáir hvítir menn
búa í landinu og eru þeir einkum
stjórnendur og yfirmenn, innflytjendur
frá Suður-Afríku og þeim löndum sem
fjárfest hafa í atvinnulífi landsins. Spán-
verjar eru þar mjög fjölmennir. Enn fer
lítið fyrir útgerð sem alfarið er í hönd-
um heimamanna.
Kvótakerfi og strangt eftirlit
Kvótakerfið sem Namibíumenn settu
upp er að mörgu leyti áþekkt því ís-
lenska. Einstökum útgerðum og fyrir-
tækjum er úthlutað kvóta á hverju ári
og sumir veiða allan sinn kvóta meðan
aðrir kjósa að leigja hann eða selja í lok
ársins enda dæmi um kvótaeigendur
langt inni í landi sem aldrei hafa nálægt
fiskveiðum komið.
Mjög strangt eftirlit er með fram-
kvæmd veiðanna og þannig eru tveir
eftirlitsmenn um borð í hverjum ein-
asta togara en hlutverk þeirra er að
fylgjast með aflanum og koma í veg fyr-
ir að fiski sé hent fyrir borð og yfirleitt
að farið sé að settum reglum. Öllu er
stjórnað með harðri hendi úr landi og
það mun hafa komiö íslenskum skip-
stjórum spánskt fyrir sjónir að þurfa að
láta reka með trollið í skutrennunni
meðan beðið var leyfis úr landi til þess
að skera á pokann eða eitthvað sem
nauðsynlegt var að gera til þess að ná
trollinu inn eftir risahal.
Ákveðnar reglur gilda um hve hátt
hlutfall megi vinna um borð úti á sjó og
hve hátt hlutfall skuli unnið í landi.
Þannig er samsetningu flotans stýrt því
markmiðið er að styrkja atvinnulífið í
landi ekki síður en útgerðina.
í Namibíu, eins og á íslandi, er veið-
unum stjórnað af fiskifræðingum sem
fylgjast með vexti og viðgangi stofnanna
og ákveða heildaraflann. Ekki er allt vitað
um lífshætti og göngur, t.d. lýsings, og
því nauösynlegt að stunda meiri rann-
12 ÆGIR