Ægir - 01.01.1996, Blaðsíða 30

heföi í raun ekki þurft aö gerast ef
stjórnendur FFSÍ heföu hlustaö á okkur
og tekiö tillit til sanngjarnra krafna
okkar. Þá heföi ekki þurft aö koma til
þessa sem ég sé síður en svo eftir í dag.
En þeirra klaufaskapur og sjálfsánægja
átti stærstan þátt í að viö yfirgáfum
FFSÍ."
Auk Vélstjórafélags íslands starfa
sérfélög vélstjóra í Vestmannaeyjum, á
Suðurnesjum og á ísafiröi. Félögin í
Vestmannaeyjum og á Suðurnesjum
hafa sagt sig úr viðkomandi heildar-
samtökum og gert samstarfssamning
við Véistjórafélag íslands um gerð
kjarasamninga, starfsemi styrktar- og
sjúkrasjóöanna o.fl. Á ísafirði var
samþykkt um síðustu áramót að hætta
samstarfi önnur félög þar og leita eftir
samstarfi við Vélstjórafélag íslands um
sameiginieg málefni. Þannig er verið að
sameina vélstjóra og vélfræðinga eins
og kostur er.
Skýtur það ekki skökku við að fara
þessa leið þegar stækkun eininga og
sameining á flestum sviðum virðist
vera ríkjandi tilhneiging í
samfélaginu?
„Eg tel að vélstjórar hafi haldið hóp-
inn nokkuö vel. Sjómenn hafa lengi
skipst í þrjár meginfylkingar, þ.e.
undirmenn, yfirmenn i vél og yfirmenn
í brú. Allir þessir hópar hafa sínar
sérþarfir og sérmál þó samstaðan sé
aigjör þegar kemur að því að berjast
fyrir sameiginlegum almennum kjara-
bótum. í félagsmálum sjómanna gildir
það sama og annars staðar í þjóð-
félaginu að ekkert stendur kyrrt heldur
eru hlutirnir í sífelldri þróun. Sam-
eining vélstjóra er bæði eðlileg og
nauðsynleg til þess aö koma þeirra
sérmálum í höfn. Hún gengur vel og
eiginlega betur en ég hafði reiknað með
í upphafi."
Viljum breytt hlutaskipti
Hver eru helstu baráttumál og
viðfangsefni vélstjóra og vélfræðinga
um þessar mundir?
„Við viljum vinna að aukinni endur-
menntun og erum að vinna gott starf í
þeim efnum í ágætu samstarfi við bæði
LÍÚ og Vélskóla íslands en kjaramálin
eru alltaf ofarlega þar er næsta verkefnið
að breyta hlutaskiptunum.
í dag er það þannig að skipstjóri er
með 2 hluti, yfirvélstjóri og yfirstýri-
maður 1.5 en 1. vélstjóri og 2. stýri-
maður 1.1/4. Á vinnsluskipum hefur
svo 3. vélstjóri 1. 1/5 en á öðmm skip-
um hefur hann 1.1/8. Þetta finnst okkur
algjörlega út úr kortinu þegar horft er til
þess að vélstjóri þarf ríflega þrefalda
menntun á við stýrimann á stærri
skipunum.
Þetta verður okkar helsta viðfangs-
efni í næstu kjarasamningum árið
1997. Það verður sjálfsagt ekki auðvelt
en við erum ákveðnir að láta á það
reyna.
Við viljum aö yfirvélstjóri fái 1.75
hlut á móti 1.5 hlut stýrimanns.
í Færeyjum er þetta þannig aö
yfirvélstjóri fær 2 hluti, skipstjóri 2.5 en
1. stýrimaður 1.75. Svipuð launaröð er
á norskum fiskiskipum."
Yfirvélstjórar yfirborgaðir
Nú er vitað aö fyrir utan hin
hefðbundnu hlutaskipti tíðkast að
greiða skipstjórum aukaálag sem er
tengt aflaverðmæti. Er þetta þekkt
meðal vélstjóra einnig?
„Ég veit ekkert um laun skipstjóra
og raunar ekki heyrt að þeir séu
yfirborgaðir en það er tölvert um að
yfirvélstjórar séu yfirborgaðir. Eftir því
sem fiskiskip verða flóknari og dýrari
tæki með auknum vélbúnaði verður
mönnum stöðugt betur ljós nauðsyn
þess að sinna vel viðhaldi og
vélstjórn. Þaö er sama hve góður
skipstjórinn er, hann fiskar ekki nema
allt sé í lagi, allt vinni eins og til er
ætlast um borð.
Þaö tiðkast mjög víöa að þrír
vélstjórar séu um tvö pláss og alltaf
einn í landi. Sá sem er að koma úr fríinu
sér þá um að allt sé klárt þegar skipið
kemur að landi og hefur umsjón með
viðgerðum og nauðsynlegu viðhaldi í
inniverunni. Fyrir þetta er oft greitt sem
svarar hálfum hlut."
Átta milljarðar í viðhald
„Við viljum ganga lengra, auka
ábyrgð yfirvélstjóra þannig að hann
beri ábyrgð á öllu viðhaldi og endur-
bótum um borð og til þess að gera
stjórnunarlínurnar sem skírastar þá fari
allar verkbeiðnir til þjónustuaðila í
landi í gegnum hans hendur. í dag er
viðhald flotans talið vera rúmlega 8% af
aflaverðmæti sem þýðir rúma 4 millj-
arða á ári. Þetta er svipuð upphæð og
allur olíukostnaður. Þessa upphæð
teljum við að megi lækka með bættu
skipulagi en þar gegnir yfirvélstjórinn
lykilhlutverki. Við erum tilbúnir að
vinna með útgerðinni í þessu efni og
taka að okkur víðtækari verkefni gegn
því að það sem sparast gangi að
einhverju leyti til okkar manna. Hér er
um beggja hag aö ræða."
Meira álag
Hvernig er atvinnuástandi meðal
vélstjóra háttað? Er mikið atvinnuleysi í
stéttinni?
„Það er nú í kringum 1% sem hlýtur
að teljast viðunandi þegar það er um
5% á almenna markaðnum. Álag á
vélstjóra í starfi hefur aukist á liðnum
árum.Það hefur fækkað í vélarúminu á
undanförnum árum. Á sama tíma eykst
úthald skipanna og eðlileg krafa útgerð-
anna um frátafalaust úthald. Einnig
hefur álagið aukist þar sem viðhald
hefur færst meira um borð en áður var.
Við heyrum reyndar meira kvartað
undan þessu á farskipunum en á
fiskiskipunum.
í þessum efnum getur verið hollt að
líta til nágranna okkar. Hér tiðkast ekki
að hásetar vinni í vélarúmi farskipa en
þessu er öfugt farið t.d. í Danmörku þar
sem krafist er allt að þriggja ára námi af
hásetum til þess að gera þá hæfa til
starfa í vélarúmum skipanna. Slíkir
menn era smiðsígildi. í ljósi þessa gefur
þaö auga leið að fleiri þarf í vélarúmið
á íslenskum skipum en t.d. dönskum til
þess að eðlilegt rekstraröryggi sé tryggt.
Hefur útflöggun í farskipaflotanum
ekki komið illa við vélstjóra?
„Nei, við höfum haldið okkar hlut
þokkalega. Á heildina litið hefur samt
ekkert verið gert til þess að halda
íslenskum áhöfnum um borð í
skipunum. í Danmörku og Noregi
tíðkast að greiða niður laun áhafna á
30 ÆGIR