Ægir - 01.01.1996, Blaðsíða 23

hallanum á um 500 m dýpi sunnar á slóðum sem aldrei
hafði verið veitt á áður og beindust veiðarnar aðallega að
kynþroska fiski.
Á 17. mynd er sýndur afli djúpkarfa árin 1965-1994. Fram
til 1970 var aflinn lítill, innan við 25 þús. tonn. Hann fór
síðan vaxandi, sérstaklega á árunum 1975 og 1976, en þá fór
hann yfir 200 þús. tonn. Þessi tvö ár lögðu Rússar sig mjög
fram við karfaveiðar á öllum hafsvæðum sem enn voru opin
en við útfærslu almennt í 200 mílna landheigi árið 1977 dró
verulega úr veiði þeirra. Næstu árin hélst djúpkarfaaflinn á
bilinu 50-100 þús. tonn fram undir árið 1985. Þá dró veru-
lega úr veiðum og komst aflinn í lágmark 1987 í tæp 11 þús.
tonn. Næstu ár fór aflinn aftur vaxandi og komst í tæp 50
þús. tonn árið 1991. Aflinn var 11-12 þús. tonn árin 1993
og 1994 og gert er ráð fyrir að aflinn 1995 hafi verið um 13
þús. tonn.
Eins og með gullkarfa hefur verið erfitt að gera raunhæfa
úttekt á ástandi djúpkarfastofnsins. Að áliti vinnunefndar Al-
þjóðahafrannsóknaráðsins um botnfiskstofnana í Barents-
hafi er þessi stofn talinn í hættu. Afli á sóknareiningu bend-
ir tii aö hrygningarstofninn sé í sögulegri lægð. Þá sýna nið-
urstöður úr seiðarannsóknum að árgangar 1991-1993 eru
þeir lélegustu sem sést hafa.
Alþjóðahafrannsóknaráðið hefur um árabil gert tillögur
um kvóta í þennan stofn. En ekki hefur náðst samkomulag
um kvóta. Tillögur Alþjóðahafrannsóknaráðsins fyrir árið
1996 hljóða á þann veg að takmarka beri veiðar svo mikið
sem unnt er uns verulegan bata megi sjá á stærö hrygningar-
stofnsins.
Grálúða
Útbreiðsla grálúðu takmarkast að verulegu leyti við út-
breiðslu kalda sjávarins og nær útbreiöslusvæðið frá
Barentshafi að austan austur að Svalbarða og suður með
norðausturströnd Noregs. Á 18. mynd má sjá þróun grá-
lúðuafla árabilið 1970-1995. Þegar þessar veiðar hófust
var verið að veiða úr vannýttum stofni og aflaðist þá
mjög vel í upphafi. Árið 1970 náði aflinn næstum 90 þús.
tonnum en var fljótlega kominn niður í 30 þús. tonn og
hélt enn áfram að minnka og var aðeins um 15 þús. tonn
áriö 1980. Eftir það óx aflinn lítið eitt og var oft á bilinu
20-25 þús. tonn fram undir 1990. Árið 1991 tók hann
smákipp vegna aukinnar sóknar.
Alþjóðahafrannsóknaráðið hafði gert tillögur um kvóta á
hverju ári síðan 1988 en þeim var ekki hrint í framkvæmd
fyrr en árið 1992 og hefur aflinn verið í kringum 10 þús.
tonn á ári síðan þá. Framan af veiddu Rússar bróðurpartinn
af grálúðunni en hin síðari ár hefur þetta snúist við og veiða
Norömenn nú meirihlutann.
í raun má segja að veiðarnar endurspegli ástand stofns-
ins. Stærð hrygningarstofnsins frá 1970-1995 er sýnd á
19. mynd. Stærð hrygningarstofnsins var um 240 þús.
tonn árið 1970 en var komin niður í 60 þús. tonn sjö
árum síðar og hélst nokkuð stöðug næstu tíu árin en hef-
Þús
tonn
250 -
200 -
150 -
100 -
17. mynd: Barentshafs-djúpkarfi. Afli 1965-1994.
18. myrid: Barentshafs-grálúöa. Heildarafli.
ocvj^-tocoopg^j-toooofM^s-
r--r--r'~r--~r-'~cocococococDCT30
CTJ O O") Oí <D 05 05 05 05 05 05 05 05
19. mynd: Barentshafs-grálúða. Stœrð hrygningarstofns.
ÆGIR 23