Ægir - 01.12.2000, Blaðsíða 28

ÆGISVIÐTALIÐ
Við teljum raun-
hæft aó fjórfalda
framleiðslu
lúðuseiða
á Hjalteyri
innan fimm ára.
selja þau og fá þannig fjármuni inn í fyrirtækið. En
með því að verða hreinir seiðaframleiðendur myndum
við um leið missa tökin á matfiskeldinu. Og það er að
mínu mati varasamt, því ég tel að innan fárra ára
verði menn búnir að ná tökum á seiðaframleiðslunni
í Noregi og Kanada og þá yrði það óviðunandi staða
fyrir okkur hér upp á Islandi að vera einungis í seiða-
framleiðslu og hafa ekkert með matfiskeldi að gera.
Það myndi ósköp einfaldlega þýða að við myndum á
skömmum tíma koma okkur í erfiða stöðu.“
Og í tengslum við þessi framtíðaráform, nú þegar
hjólin eru farin að snúast af fullum krafti, hefur Ólaf-
ur aldrei í þrettán ára sögu Fiskeldis Eyjafjarðar efast
um að hann og samstarfsfólk hans væru á réttri leið?
Hefur aldrei komið til greina að leggja árar í bát?
„Nei, ég held að ég geti sagt með mjög góðri sam-
visku að það hefur aldrei komið til greina. En því er
vissulega ekki að leyna að á stundum var veggurinn
því sem næst ókleifur, en þrátt fyrir það gáfust
hvorki starfsmenn né hluthafar í fyrirtækinu upp.“
Þótt Fiskeldi Eyjafjarðar geti vissulega státað af
einstökum árangri í lúðueldi, þá segir Ólafur Hall-
dórsson, sem oft hefur verið kallaður „lúðupabbi",
það fjarri lagi að öllum spurningum um framleiðslu
lúðuseiða og almennt um lúðueldi sé svarað. „Það
sem ég hef oftast verið óöruggur með er klakfiskur-
inn vegna þess að hrognagæði og seiðaframleiðslan fer
algjörlega eftir því hversu góður hann er. Við erum
þess fullkomlega meðvitaðir að við verðum að eiga
mikið af klakfiski og að hann verði að vera mjög góð-
ur.“
Samkvæmt þeim
hugmyndum sem fyrir
liggja um uppbyggingu
Fiskeldis Eyjafjarðar hf.
til næstu ára, er Ijóst að
það þarf bæði að stækka
seiðaframleiðslustöðina á
Hjalteyri og
matfiskstöðina í
Þorlákshöfn, en þar er
þessi mynd tekin.
Eftirsóttur matfiskur
Lúða er um margt sveipuð ævintýraljóma og um hana
eru til ýmsar sögur, margar æði þjóðsagnakenndar.
Lúðan er dýr og eftirsóttur matfiskur, ekki síst á veit-
ingahúsum í norðanverðri Evrópu og stórum hluta
Bandaríkjanna.
Veiðar á lúðu hafa dregist mjög saman á undan-
förnum árum, sem ætti að gera það að verkum að eld-
islúða hafi ákveðin sóknarfæri á markaðnum. Þegar
mest var voru veidd um tíu þúsund tonn af Atlants-
hafslúðu, en þau eru vart fleiri en um tvö þúsund í
dag.
„Við höfum ekki orðið varir við annað en að mikill
áhugi sé fyrir þessari afurð. Hins vegar þarf að vinna
þannig að markaðsmálum að við fáum hátt verð fyrir
eldislúðu eins lengi og hægt er. Sem stendur er verð
á henni hátt, þrisvar til fjórum sinnum hærra en á
eldislaxi."
Þorskeldi áhugavert
En víkur nú sögunni að öðru fiskeldi. Eldi á þorski
er Ólafi ofarlega í huga, enda er mikið um það rætt
og ritað um þessar mundir. Nýlega birtu nemar í
sjávarútvegsfræðum við Háskólann á Akureyri
skýrslu þar sem fram kemur að miðað við óbreyttar
aðstæður sé þorskeldi hér á landi ekki arðbær at-
vinnugrein. Á sama tíma eru ýmsar þær þjóðir sem
fremstar standa í fiskeldi í heiminum og skulu Norð-
menn þar fyrstir nefndir til sögunnar, að undirbúa
þorskeldi í miklum mæli. Ólafur Halldórsson telur
ótækt að Islendingar horfi á þessa þróun úti í heimi
og sitji með hendur í skauti. Og hann lítur svo á að
sú þekking sem til hefur orðið í Fiskeldi Eyjafjarðar
við framleiðslu lúðuseiða geti nýst við rannsóknir og
undirbúning að þorskeldi hér á landi. „Eg er sann-
færður um að aðferðir okkar við framleiðslu á lúðu-
seiðum geta einnig nýst mjög vel í þorskeldi. Þorsk-
ur er á flestan hátt einfaldari fiskur í eldi en lúða.“
Ólafur hefur fylgst vel með umræðunni um þorskeldi
í Noregi. „Þar gerast hiutirnir mjög hratt þessa dag-
ana í uppbyggingu þorskeldis. Mörg af stærstu fisk-
eldisfyrirtækjum Noregs eru að setja verulega fjár-
muni í klakstöðvar og rannsóknar- og þróunarstarf.
Ég er viss um að á næstu fimm árum verða byggðar
þónokkuð margar seiðaframleiðslustöðvar til fram-
leiðslu þorskseiða. Og ég tel nær öruggt að eftir fimm
ár mun þorskeldi vaxa mjög hratt í Noregi. Þar verð-
ur þorskurinn alinn upp í kvíum rétt eins og laxinn,
enda er framleiðslukostnaður í kvíaeldi sífellt að
lækka. Ef tekið er mið af árangri Norðmanna í laxeldi
má búast við að þorskeldi nái góðri fótfestu þar í
landi og verði Norðmönnum mikilvæg útflutnings-
grein innan fárra ára. Og í öðrum löndum er ýmislegt
að gerast í þessum efnum. Sem dæmi er mikill áhugi
fyrir eldi á ýsu í Kanada og þar hefur nú þegar verið
unnið gott starf í framleiðslu ýsuseiða. Sömuleiðis er
vitað að á Bretlandseyjum er stórfyrirtækið Marks og
Spencer aðili að þorskeldisfyrirtæki."
Rannsókna- og þróunarstarf
er lykilatriði
„Eg tel nauðsynlegt að Islendingar fari í alvöru að
huga að þorskeldi. Við verðum að reyna að lesa fram-
tíðina og átta okkur á því hvaða áhrif aukið þorskeldi
í nágrannalöndunum muni hafa á okkar stöðu á
mörkuðum. Þegar við fórum af stað með Fiskeldi
Eyjafjarðar árið 1987 voru einungis liðin tvö ár frá
því að fyrstu lúðuseiðin í heiminum voru framleidd,
en það var í Bergen í Noregi. Við stofnun Fiskeldis
Eyjafjarðar þótti mörgum að í mikið væri ráðist að
leggja í þessa tilraunastarfsemi, en þá sagði ég að
okkar markmið væri að verða með þeim fyrstu að
framleiða lúðuseiði í umtalsverðu magni í eldisstöð
og markaðssetja eldislúðu og þrettán árum síðar hef-
28