Ægir - 01.12.2000, Blaðsíða 48

I
■HiUMHVERFISMAL
Mynd 7 Þróun næstu ára - eldsneytisnotkun
Lítrar per kíló upp úr sjó
Skipsgerð Þróun í fjölda er: Eldsneytis- notkun lítrar/kg er: Þróun í eldsneytis- notkun er: L íkleg eldsneytis- notkun
ísfisk- togarar fækkun 0,43 lækkandi 0,38-0,29
Vinnslu- skip fækkun 0,71 lækkandi 0,64-0,58
Bátar > 10 brl fækkun 0,21 lækkandi 0,21-0,19
Bátar < 10 fjölgun 0,15 vaxandi 0,15 +
Síldar- og loðnuskip fækkun 0,035 vaxandi 0,035 +
Komunna- skip fækkun 0,089 óþekkt
að 12,5% eða úr 16 tonnum í
18,5 tonn við sömu olíunotkun. I
nýlegu fréttablaði John Crane
Lips var kynnt samstarf milli
Wartsila, Lips-propulsion og
John Crane um heildarlausnir á
framdrifskerfum fyrir skip. I blað-
inu er sagt frá nýjum skrúfuhring
sem miklar vonir eru bundnar við.
í greininni kemur fram að
skrúfnýtni hringsins sé 13% betri
á siglingu og gefi 8% meiri
bryggjuspyrnu en hefðbundnir
skrúfuhringir.
Miklar framfarir hafa orðið í
þróun og smíði aðalvéla skipa á
síðustu áratugum. Þróun elds-
neytisnotkunar dieselvéla bendir
eindregið til þess að eldri árgerðir
eyði meiru en nýrri vélar.
Eyðslustuðlar eftir árgerðum
eru fengnir úr skýrslum Tækni-
deildar og nýjustu eyðslustuðl-
arnir eru frá vélaframleiðendum.
(sjá mynd 6) Síðasti punkturinn
er spáður eyðslustuðull fyrir ár-
gerðina 2005 og byggir á eftirfar-
andi. Orkukreppur hafa góð áhrif
á eldsneytisnotkun véla. Aukin
þekking og tækniframfarir hafa
mikil áhrif. Nýjustu vélarnar
eyða um og yfir 140 grömmum á
hestaflstíma miðað við eldri vélar
sem eyða frá 170 til 190 grömm-
um á hestaflstíma. Handan við
hornið er ný tækni við hönnun
brunahólfs dieselvélarinnar. Þessi
tækni fellst í því að láta tölvu lýsa
með nákvæmni hvað gerist í
brunahólfi vélarinnar og bæta
þannig brunaferilinn með minni
mengun og orkunotkun.
Þróun næstu ára í elds-
neytisnotkun fiskiskipa
Reikna má með að olíunotkun ís-
fiskstogara minnki með meiri
aflaheimildum, samþjöppun í
greininni og nálgist meðalnotk-
unina 1990 sem var 0,38 1/kg
(lítrar af olíu fyrir hvert kílógram
fisks upp úr sjó). Ef endurnýjun
skipanna í næstu framtíð verður
eðlileg má búast við að meðal-
notkunin fari enn neðar og nálgist
0,29 1/kg.
Vinnsluskipin nota nú um 45%
þess eldsneytis sem fiskiskipaflot-
inn notar, eða 135 þúsund
rúmmetra af um 300 þúsund
rúmmetrum. Rækjuskipin
skekkja stöðuna nokkuð, því elds-
neytisnotkun þeirra miðað við
hvert kílógram upp úr sjó er meiri
en fiskiskipanna með vinnslu.
Fækkun rækjuskipa, samfara
meiri aflaheimildum á einstök
skip bætir orkubúskap vinnslu-
skipaflokksins. Reikna má með að
olíunotkun vinnsluskipanna fari í
fyrra far og verði einhvers staðar á
milli 0,58 1/kg og 0,64 1/kg eins
og olíunotkunin þeirra var á árun-
um 1994 og ‘95.
Bátum stærri en 10 brúttórúm-
lestum fækkar og endurnýjun
þeirra er hafin. Meðalaldur bát-
anna var 26 ár árið 1997. Endur-
nýjun er á bátum fyrir öll veiðar-
færi, s.s. línu, net, dragnót og
botntroll.
Eldsneytisnotkun bátanna er
0,21 1/kg. Reikna má með lítils-
háttar lækkun, t.d. 0,19 1/kg. Á
móti þessari þróun vega tæpar
aflaheimildir.
Síldar- og loðnuskipum fækkar.
Skipin eyða tiltölulega lítilli olíu.
Þau eyða nú um 0,035 1/kg, en
eyðslan er vaxandi með auknum
veiðum í flotvörpu.
Olíunotkun smábáta er nú 0,15
1/kg en fer hækkandi vegna sífellt
öflugri véla. I árslok 1990 voru
smábátarnir rúmlega 1650. Fjöldi
þeirra hafði minnkað í 1106 báta
í árslok 1997 en síðan fjölgaði aft-
ur og voru bátarnir 1432 í árslok
1999, þ.a voru 305 þilfarssmá-
bátar.
Nýr flokkur skipa hefur bættst
í fiskiskipastól landsmanna en það
eru þau skip sem hefur verið
breytt eða flutt inn til veiða
kolmunna í flotvörðu. Fiskifélag
Islands kannaði olíunotkun nokk-
urra kolmunnaskipa og er notk-
unin 0,089 1/kg sem er vel slopp-
ið miðað við stærð vélanna í þess-
um skipum, en vélastærð þeirra er
allt að 7500 hestöfl. (sjá mynd 7)