Ægir - 01.12.2000, Blaðsíða 44

UMHVER FISMÁL
Orkunotkun og fískveiðar
Þann 13. nóvember s.l var málstofa Lands-
verndar haldin á Grand Hótel í Reykjavík.
Fiskifélag íslands var þátttakandi og Guðberg-
ur Rúnarsson, verkfræðingur hjá Fiskifélagi ís-
lands, flutti erindi um hvernig íslenski fiski-
skipaflotinn nýtir eldsneytið og hvaða leiðir
eru skynsamar til að minnka notkun. Eftirfar-
andi er erindi Guðbergs.
Það skiptast á skin og skúrir í ís-
lenskri útgerðarsögu. Árið 1965
voru í fiskiskipaflota landsmanna
rúmlega 800 þilfarsskip. Eftir
það fækkaði þeim verulega allt
þar til að skuttogaravæðingin
hófst fyrir alvöru upp úr 1970. Á
tímabilinu 1970 til 1974 fjölgaði
skipunum um 140 og voru um
900 skip fram til ársins 1978. Eft-
ir það fækkar skipum jafnt og
þétt niður í um 820 skip árið
1986. Upp úr 1987 fjölgar fiski-
skipum og fjöldi þeirra nær há-
marki árið 1990, um 1000 skip.
Þá fækkar skipunum og fæst urðu
þau um 800 árið 1997. Eftir 1997
fjölgar íslenskum þilfarsfiskiskip-
um.
Breytingar í fjölda fiskiskipa á
tímabilinu 1965 til 1999 segja
sína sögu; erfiðleikatímabil og
hnignun allt til ársinsl969, skut-
togaravæðingin og væntingar
henni tengdar, rekstrarerfiðleikar
og minnkandi afli í framhaldinu,
breyting skipa í vinnsluskip, út-
rás á fjarlæg mið, áhrif fiskveiði-
Þróun þilfarsskipa
stjórnunar og loks slökun með
aukningu á smíði smærri báta.
Þróun afls aðalvéla fiskiskipa-
flotans sýnir stíganda allt tímabil-
ið og óx um 150%, eða frá 175
MW árið 1965 til um og yfir 420
MW seinni hluta txmabilsins.
Stærð flotans í brúttórúmlestum
óx um helming, úr rúmlega 77
þúsundum brúttórúmlestum í um
í tæplega 119 þúsund brúttórúm-
lestir á þessu tímabili. (sjá mynd
1)
Olíunotkun flotans er vel þekkt
frá árinu 1983. Hún hefur vaxið
úr rúmlega 221 þúsund rúmmetr-
um í rúma 296 rúmmetra árið
1999. Eldsneytisnotkun fiski-
skipa varð mest árið 1996, rúm-
lega 315 þúsund rúmmetrar, en
eftir það minnkar olíunotkun
flotans. Það vekur athygli að þetta
gerist þrátt fyrir aukna sókn í
uppsjávarfiskitegundir með veið-
um í flotvörpu, fjölgun smábáta,
endurnýjun stærri skipa, breyt-
ingar og vélaskipti yfir í stærri
vélar. (sjá mynd 2)
Eldsneytisnotkun
fiskiskipa
Síðustu fjórir eldsneytispunktarn-
ir á mynd 2 eru sérlega áhuga-
verðir og sýna þróun sem vekja
upp spurningar. Er eldsneytis-
notkun fiskveiðflotans að minnka
og næst markmið stjórnvalda?
Stefna stjórnvalda er að tak-
marka útstreymi gróðurhúsaloft-
tegunda þannig að árið 2000
verði útstreymið jafnt því sem var
árið 1990. I raun þýðir stefna
stjórnvalda að olíunotkun fiski-
skipa landsmanna er fastbundin
við olíunotkunina árið 1990 ef
hlutföll milli atvinnugreina verða
óbreytt. Ef eldsneytisnotkun flot-
ans (sjá mynd 3) minnkar með
svipuðum hætti, þ.e. með línu-
legu sambandi á næstu árum,
44