Ægir - 01.12.2000, Page 47

UMHVERFISMÁL
(l/kg) en 0,47 1/kg árið 1997.
Mest var orkunotkun togaranna á
aflaeiningu 0,46 1/kg árið 1992
og 1995. Togarar veiddu 281.560
tonn árið 1990 en 122.580 tonn
árið 1997, sem er 56,5% sam-
dráttur í afla. Eldsneytisnotkun
togaranna var um 107 þúsund
rúmmetrar árið 1990 en tæpir 53
þúsund rúmmetrar 1997 og hafði
minnkað um 51%.
Til samanburðar notuðu smá-
bátar 0,15 1/kg, bátar 0,21 1/kg og
nótaskip 0,035 1/kg árið 1997.
Vinnsluskipin voru samsett úr
ýmsum breyttum skipum og bát-
um árið 1990. Af 75 skipum það
ár voru 35 togarar, rúmlega 20
síldarbátar og um 20 bátar á
rækju. Allir nýjustu togararnir
eru í þessum flokki. Skipum sem
lönduðu frystum afurðum fjölgaði
frá árinu 1990 úr 75 í 94 skip árið
1997. Meðalaldur vinnsluskipa úr
hópi togara var 15 ár árið 1997.
Afli vinnsluskipanna hefúr aukist
úr 120 þúsundum tonna árið
1990 í 191 þúsund tonn árið
1997. Aflaverðmæti skipanna
hefur aukist enn meira eða úr 10,4
milljörðum 1990 í 20,2 milljarða
árið 1997. Olíunotkun á aflaein-
ingu jókst allt tímabilið eða úr
0,49 1/kg 1990 í 0,71 1/kg árið
1997. Olíunotkun á aflaeiningu
er breytileg milli skipa. Rækju-
skipin nota mest, um og yfir 1,0
1/kg og hæst 1,23 1/kg.
Þróun úthafsveiðanna byggist
nær eingöngu á veiðum vinnslu-
skipa. Hrein olíunotkun vegna
vinnslu frystiskipanna var 14 þús-
und rúmmetrar 1990, en rúmir
22 þúsund rúmmetrar árið 1997.
Umrætt tímabil var nokkuð sér-
stætt vegna lágs olíuverðs og þess
að mörg skip og bátar voru verk-
efnalftil og aðlögun að fiskveiði-
stjórnarkerfinu hafði vissulega
áhrif.
Vinnsluskipin standa höllum
fæti þegar olíunotkun er skoðuð.
Skýringa er m.a. að leita í breyttu
úthaldsmunstri og því að skipin
eru að afla veiðireynslu og veiði-
réttinda á nýjum veiðisvæðum
sem ekki hafa verið nýtt áður að
neinu ráði. Þessi skip voru því að
einhverju leyti í „óheftri sókn“ og
í samkeppni um aflaréttindin sem
eftir voru. Þegar fiskveiðistjórnun
stjórnvalda nær til allra veiði-
svæða og allra veiða flotans, er lík-
legt að heildarúthald og olíunotk-
un minnki hjá vinnsluskipum.
Mynd 5
Olíulíkan og raunnotkun
‘99 reiknað, ‘98 áætlað. Rauntölur frá Orkuspárnefnd
Dæmi um olíunotkun og sparnað
Togskip sem fiskar í ís
Nr. Ársafli tonn Eyðsla Rúmmetrar lítrar/kg m3 Olíuverð kr/lítra Olíukostnaður kr
1 4500 0,43 1935 30 58.050.000
2 4500 0,43*0,19/0,28 1313 30 39.391.071
Mismunur 622 í krónum 18.658.929
Pröun orkunotkunar
fiskiskipaflotans
í febrúarblaði Ægis 1999 var
fjallað um nýtni framdrifskerfa.
Þar kemur fram að nýtni fram-
drifskerfa skipa er breytileg og að
einungis 19% þeirrar orku sem
fiskiskipin notuðu nýtist til að
knýja skipin áfram. Nýtnipró-
sentan er byggð á skýrslum
Tæknideildar Fiskifélags íslands
og gildir fyrir skip sem voru
byggð á árunum upp úr 8. og 9.
áratugnum. I sömu grein kemur
fram að nýting framdrifskerfa get-
ur best orðið 33% en með góðu
móti hægt að ná nýtninni 28%
með vandaðri hönnun og vali á
búnaði. (sjá dæmi að ofan)
Það er margt sem bendir til
þess að enn sé hægt að bæta nýtni
framdrifskerfa. I febrúarblaði
Ægis 2000 er grein um skrúfu-
blaðaskipti á dönsku togskipi.
Við það að setja ný skrúfublöð af
nýrri gerð á skrúfuhaus skipsins
jókst bryggjuspyrna þess um allt
Mynd 6
Eyðslustuðlar eftir árgerðum véla