Ægir - 01.12.2000, Blaðsíða 46

UMHVERFISMÁL
Mynd 3
Eldsneytisnotkun fiskiskipa
1996 - 1999 og þróun
Þús. ms
Mynd 4 eftir veiðarfærum % þorskígildi
■ Annað
■ Nót
■ Net
Lína
Handfærí
■ Dragnót
■ Botnvarpa
Aflahefti Fiskistofu, ágúst 2000
verður markmiðinu náð á árinu
2004 án sérstakra aðgerða. Hátt
olíuverð, samfara háu aflaverð-
mæti í greininni, flýtir fyrir en
slæm ár tefja þessa þróun.
Afli eftir veiðarfærum
Botnfiskafli hefur verið um og
yfir 500 þúsund lestir á fiskveiði-
árunum 1995/’96 til 1999/2000.
Mestur var hann 513,2 þúsund
tonn fiskveiðiárið 1998/99.
Uppsjávaraflinn er breytilegur
frá tæpum 1200 þúsundum lest-
um í tæpar 1600 lestir fiskveiði-
árið 1996/97 en það fiskveiðiár
var metár og nam heildarafli fiski-
skipanna 2185 þúsundum lesta.
Botnvarpan er mikilvægasta
veiðarfærið miðað við þorskígildi.
Hlutfall hennar hefur vaxið úr
38,9% fiskveiðiárið 1995/’96 í
41,0% 1999/2000 og var hæst
42,2% fiskveiðiárið 1998/’99.
Afli dragnótabáta er um og yfir
5% í þorskígildum og var hæst
fiskveiðiárið 1997/’98, eða 6,4%.
Nokkur vöxtur er hjá línubátum
sem veiddu 7,6% til 13,3 % mið-
að við þorskígildi á þessu tíma-
bili. Hlutfall veiða í net eru svip-
uð þessi ár, 8-10%, og merkja má
lítilsháttar vöxt.
Veiðar í nót eru mjög mikil-
vægar. Hlutfall þeirra er frá 10 til
18% eftir árum og 13% 1999/00
miðað við þorskígildi. Onnur
veiðarfæri eru aðallega flot-, hum-
ar- og rækjuvarpa, sem skipta
miklu máli. Þessi veiðarfæri voru
með 20% aflans í þorskígildum
mælt fiskveiðiárið 1996/’97 en
15,6% 1999/2000. Flotvarpan er
mikilvæg og með henni var
veiddur u.þ.b. helmingur karfa-
aflans, nær allur kolmunnaaflinn,
30 þúsund tonn af síld og 140
þúsund tonn af loðnu, eða um 400
þúsund tonn af uppsjávartegund-
um fiskveiðiáriðl999/’00. (Sjá
mynd 4)
Orkunotkun
á aflaeiningu
Fiskiskipaflotinn er samansafn
ólíkra skipa; togara, vinnsluskipa,
vélbáta, nótaskipa og smábáta
sem öll eru með ólíka orkuþörf.
Heildartölur um olíunotkun segja
fátt einar sér og sýna einungis
vöxt, stöðugleika eða samdrátt í
orkunotkun. Með því að tengja
olíunotkunina við aflamagn verð-
ur útkoman orkunotkun á aflaein-
ingu. Sú kennistærð eða lykiltala,
hjálpar útgerðar- og rekstrarstjór-
um og öðrum aðilum í sjávarút-
vegi að meta og velja fýsilegasta
kostinn hverju sinni. Olíustuðlar
lýsa vel olíunotkun fiskveiðiflot-
ans. Þeir sýna þróun olíunotkunar
hvers flokks og heildarnotkun
flotans. Með því að tengja olíu-
notkunina við aflaverðmæti er
mögulegt að stýra samsetningu
flotans með tilliti til orkunotkun-
ar og afla sem er til ráðstöfunar
hverju sinni. Þannig má hámarka
uppskeruna úr sjónum miðað við
eldsneytismagnið sem er til ráð-
stöfunar. (sjá mynd 5)
Isfisktogararnir eru að mestu
gömul skip frá skuttogaravæðing-
unni á 8. áratugnum. Á tímabil-
inu 1990 til 1997 fækkaði þess-
um skipum um 35%. Þau voru
101 árið 1990 en 66 skip á veið-
um 1997. Orkunotkun á aflaein-
ingu var 0,38 lítrar fyrir hvert
veitt kílógramm fisks upp úr sjó