Búnaðarrit - 01.01.1912, Page 138
134
BÚNAÐARRIT.
Skýrslan hér á undan um rekstur smjörbúanna 1910
er bygð á upplýsingum frá formönnum þeirra. Hún
sýnir, hvað búin hafa verið til mörg pund af smjöri á
hverju búi, og nemur það 7000 pd. alls fram yfir það,
sem flutt heflr verið út, þetta ár. Mestur hluti þessa
smjörs heflr verið seldur hér innanlands, en nokkur hluti
þess hefir farið í rýrnun.
Um áfirnar er þess að geta, að félagsmenn búanna
taka þær heim til sín. Það er að eins eitt smjörbú,
Ljósavatnsbúið, sem jeg veit um að búið hefir til ost
úr þeim. Það hefir haldið sérstakan reikning yfir osta-
gerðina. Afirnar hafa verið taldar félagsmönnum til inn-
tekta, og hefir potturinn af þeim verið reiknaður á 4
aura. Ostinn hefir það. svo selt á 35 aura pundið. Árið
1908 var ágóðinn af þessari verzlun 27 kr.
Efnahagsástæður búanna eru upp og niður eins og
gengur. Þau skulda flest töluvert og sum mikið. Upp-
haflega fengu þau öil lán úr viðlagasjóði. Þau lán eru
veitt til 20 ára, gegn 3% vöxtum, og afborgast flest á
15 árum með jafnri afborgun á ári, eða Úið af láns-
upphæðinni. — Þessi viðlagasjóðslán voru flest að upp-
hæð 2000 kr. til hvers bús. En auk þessara lána þurftu
búin að taka viðbótarlán annarsstaðar til þess að standast
kostnaðinn við stofnun þeirra. Það voru flest sjálf-
skuldarábyrgðarlán, tekin í Landsbankanum. Þau lán
eru nú mörg greidd að fullu, og má óhætt fullyrða,
að bankinn hafi ekki tapað ]>ar einurn einasta eyri
vegna vanslála.
í skýrslunni hér á eftir um stofnkostnað og skuldir
búanna er þess að geta viðvíkjandi stofnkostnaðinum,
að upplýsingar um hann vanta alfarið frá sumum bú-
unum. Prá hinum búunum flestum hafa einnig þessar
upplýsingar verið af skornum skamti, og ekki fullnæg-
jandi. Fyrir því eru þessar tölur í skýrslunni um stofn-
kostnaðinn meira og minna áætlaðar, en munu þó víð-
ast hvar fara nærri réttu lagi.