Búnaðarrit - 01.01.1912, Page 140
136
BÚNAÐARRIT.
Eignir búanna eiu aðallega skálinn og smjörgerðar-
áhöidin, og liggur stofnkostnaðurinn fyrir það mesta i
þessu hvorutveggju. Auk þess eiga sum búin vagna og
kerrur, og eitt eða tvö þeirra eiga, eða hafa átt fram
að þessu, hesta, sern notaðir eru, eða hafa verið, til
smjörflutninga.
Um skýrsluna er það að öðru leyti að segja, að hiin
styðst við efnahagsreikning búanna við árslokin 1910. —
Einstaka bú, þar á rneðal Fljótshlíðarbúið og Foss-
vailalækjarbúið, hafa við árslokin verið búin að greiða
eða talíð greidda vexti og afborgun af viðlagasjóðs-
láninu fyrir árið 1911. — Um skuld Birtingaholts-
búsins í aftasta lið skýrslunnar (aðrar skuldir) er þess
að geta, að hún á rót sína að rekja til mótorkaupa bús-
ins. Áður hafði búið notað vatn við rekstur smjör-
gerðaráhaldanna; en fyrir fáum árum, er það byrjaði að
starfa. að vetrinum, útvegaði það sér mótor.
Fá aí smjörbúunum hafa komið sér upp verulegum
varasjóði. Það eru að eins tvö bú eða þrjú, þar á meðal
Baugsstaöabúið, sem eiga í sjóði álitlega upphæð. Hitt
er algengt, að búin eigi 200—300 kr. á hlaupareikningi
frá ári til árs. Flest eldri búin hafa einnig grynt tölu-
vert á sinum skuldum. Mörg þeirra, eða alt að tveimur
þriðju hlutum búanna, eru nú ekki skuldug að öðru en
þvi, er viðlagasjóðsláninu nemur.
Einnig er þess að geta, að mörg búin sunnanlands
hafa síðan þau voru stofnuð lagt töluvert í kostnað
fram yfir vanalegan rekstur þeirra. Þau hafa útvegað
sér ný áhöld og stærri en þau er áður voru, er leitt
hefir af stækkun þeirra. Allmikill kostnaður hefir farið
til þess að endurbæta suma skálana og vatnsleiðsluút-
búnaðinn. Þá hafa og sum búin kostað mildu til vega-
gerðar í því skyni, að geta ekið að búunum hæði rjóma
og öðru, og smjörinu frá þeim.
Hins vegar verður því ekki neitað, að skuldir sumra
búanna eru helzt til miklar. Norðlenzku búin flest eru