Hugur - 01.01.2000, Page 77
HUGUR
Efahyggja um merkingu
75
(D) Ef umtaksstaðreyndir eru staðreyndir um orðanotkun við
kjöraðstæður, þá hef ég enga réttlætingu fyrir ákvörðunum
mínum.
Og af (A) og (D) getum við svo dregið þá niðurstöðu sem leggur
hneigðakenninguna að velli.
(E) Ef umtaksstaðreyndir eru staðreyndir um orðanotkun við
kjöraðstæður þá hef ég ekki réttlætingu fyrir orðanotkun
minni.
Hugum nú að rökum Kripkensteins gegn einfaldri raunhyggju. Hug-
myndin var að við ákveddum hvernig við notuðum orð með hliðsjón
af myndum í huganum; að við ákveddum til dæmis hvernig skyldi
nota orð eins og „rauður“ með því að kalla fram í hugann rauða mynd.
Gallinn við þessa kenningu er, eins og Kripkenstein tekur skýrt fram,
að myndinni fylgja ekki leiðbeiningar um notkun.
Við getum hugsað okkur að alltaf þegar við notuðum tiltekið orð
komi fyrir hugskotssjónir okkar tiltekin mynd, til dæmis mynd af ein-
hverju rauðu hvenær sem ég notaði orðið „rauður.“ Gæti þessi stað-
reynd ráðið því hvemig ég ætti að nota orðið „rauður?“ Þessi mynd
sem stendur mér ljóslifandi fyrir hugskotssjónum er, þegar öllu er á
botninn hvolft, einungis enn einn hluturinn, og hvar er nú sú stað-
reynd sem ræður því að orðið „rauður“ á við um þessa mynd? Og
hvernig getur þessi mynd sagt mér að orðið „rauður“ eigi við um
haustliti blágresisins? Mig vantar því eitthvað annað til að réttlæta
það að hafa orðið „rauður“ um myndina í huga mér og lággróðurinn á
Þingvöllum, kannski aðra hugarmynd, og aðra og enn aðra... Smá-
atriðin hér skipta ekki öllu máli. Það sem máli skiptir er að hér er
reynt að réttlæta eina orðanotkun með annarri, en það leiðir einungis
til vítarunu.
Ef við hugum nú aftur að réttlætingarrökunum þá þurfum við bara
eftirfarandi forsendu til að hafna raunhyggjunni:
(F) Hugarmynd getur ekki ákvarðað umtak.
Af þessari forsendu og forsendum (A) og (B) getum við dregið þá
ályktun að séu umtaksstaðreyndir staðreyndir um myndir í huganum,
þá höfum við enga réttlætingu fyrir orðanotkun okkar.