Dvöl - 01.01.1937, Síða 58

52
I) V Ö L
menningi. Það væri þá helzt
enskan, sem stöku alþýðumönn-
um væri fengur að fá dálitla
undirstöðu í. En þeir, sem vilja
verða leiknir í einhverju máli,
er auðvitað bezt að fara — og
það sem yngstir — til þjóðar-
innar, sem notar málið, og
dvelja meðal hennar um tíma.
Það verður flestum lítið úr
miklum gáfum og lærdómi, ef
þá vantar vilja, kjark og áhuga
til þess að taka þátt í einhverri
baráttu fyrir góðum málefnum.
í héraðsskólana eiga nemer.durn-
ir fyrst og fremst að sækja víð-
sýni, nýjar hugsjónir, áhuga og
viljaþrek. Skólarnir eiga m. a.
að vekja löngun fólks til þess
að styðja hina eilífu þróun, sem
allsstaðar virðist Jeita sinnar
framrásar, þótt mennirnir reyni
stundum með skammsýni sinni
og ofstopa að hindra hana. —
Æskumennirnir þurfa við skóla-
veruna að 'vakna betur til vit-
undar um, að þeir eru mikils-
varðandi einingar í þjóðfélag-
inu og að finna sælu í því að
,,alheimta“ ekki sjálfir ,,laun sín
að kvöldum“. Skólarnir eiga að
efla sjálfstæðishvötina hjá
æskumönnunum um leið og þeir
efla félagshyggju þeirra. Nem-
endurnir þurfa að læra og venj-
ast á að gera kröfur til sjálfra
sín ekki síður en annara. — Og
einnig þurfa þeir — meira en
nú er — að fá tækifæri til þess
gð vinna sjálfstætt, þar sem
þeim gefst gott færi á að þrosk-
ast eftir sínu bezta innra eðli,
svo að þeir eigi hægara með að
verða nokkru meira en viljalítil
peð í þjónustu vélamenningar
nútímans. — Skólastjóri eins
héraðsskólans segir á einum
stað í Ársritinu: ,,Hinn skap-
andi máttur snillingsins þroskast
bezt við sjálfstæða, óháða vinnu,
áhrifin utan að eiga ekki að
koma sem stríður straumur eða
sterkur vindur, sem hrífur nem-
endurna viljalausa með sér,
heldur sem vorregn og hlýtt sól-
skin, sem fá h'vern brumhnapp
og fræ til þess að springa út og
vaxa samkvæmt eðli sínu“.
Með því að skólarnir láti
nemendur sína vinna að marg-
breytilegum störfum, en þó
nokkuð eftir sjálfsvali þeirra,
og iðka mikið íþróttir, auka þeir
persónuþroska þeirra og gera þá
færari, djarfari, hraustari og
skemmtilegri í framkomu. Þeg-
ar piltarnir smíða margskonar
gripi, binda bækur og stúlkurn-
ar sauma, vefa o. s. frv. eykur
það starfsþrekið og auðgar að
góðum hlutum skólana, en þó
máske einkum heimilin, sem
unglingarnir eru frá. Og er von-
andi að þetta fari vaxandi.
Eitt af mörgu ágætu, sem
héraðsskólarnir gera, er það, að
nemendurnir — jafnt piltar sem
stúlkur — þvo af sér fötin, hirða
herbergin, bera á borð, þvo upp
matarílát o. s. frv, Þetta ven-