Melkorka - 01.11.1955, Blaðsíða 5
Hún hafði unun af að tala viðföður minn.
Bríet liélt því þá strax fram eins og oft
seinna að karlmennina þyrfti hún fyrst og
fremst að vinna til fylgis við jafnréttismálið
og fá þá til að skilja að hæfileikar konunnar
væru bundnir í dróma þar til hún fengi
jafnrétti í þjóðféláginu.
Fannst þér ekki forustuhœfileikar Brietar
koma fljótt i Ijós?
Ég tel að frá því hún hélt fyrirlestur sinn
] 887 „um menntun kvenna“ í Reykjavík
sem vakti geysilega athygli þar sem þetta
var í fyrsta sinn að kona hélt opinberan fyr-
irlestur, — haf’i hún tekið forustuna í því að
íslenzkar konur fengju jafnrétti við karl-
menn. Ég vil taka fram að það þótti ekki
beint „fínt“ í þá daga að fylgja Bríeti að
málum. Það var eitthvað áþekkt því að vera
kommúnisti eða sósíalisti nú á dögum. Það
var 19. júní 1915 sem lögin urn kosninga-
rétt kvenna gengu í gildi eins og kunnugt
er. Og þó þar hafi merkum áfanga verið náð
eftir hatramma og skelegga baráttu mætra
kvenna, þá varð Bríet eins og margar fleiri
konur, sem áttu sér bjartar vonir í sambandi
við jafnréttislöggjöfina, fyrir vonbrigðum
um það, hve konur reyndust tómlátar að
nota frelsi sitt og knýja fram algert jafnrétti.
Þessvegna eru mörg réttindamál kvenna í
dag aðeins pappírsréttindi eins og t. d. jafn-
réttið í launamálum, og það eftir að við liöf-
um haft kosningarétt í 40 ár. — Sá eldmóður
og dirfska sem einkenndi forvígiskonur
kvenréttindamálanna á fyrstu tugum aldar-
innar virðist vanta tilfinnanlega daginn í
daa;.
o
Varst, þú ekki ein af stofnendum Kvenfé-
lags Husavikur?
Jú, og við allar systurnar. Það var stofnað
1895 og var fyrsti formaður þess frú Elísabet
prestsfrú á Grenjaðarstað. Ólafía Jóhannes-
dóttir, bróðurdóttir Benedikts sýslumanns,
dvaldist oft hjá frænda sínum og má segja
að fyrir hennar áhrif og atbeina hafi félagið
verið stofnað sem deild úr hinu íslenzka
kvenfélagi, en það barðist eins og kunnugt
er fyrir stofnun innlends háskóla. Félagið
okkar á Húsavík barðist fyrir allskonar um-
bótamálum, hannyrðakennslu og síðar trjá-
rækt. Ég kenndi handavinnu eftir að ég kom
heim frá Danmörku, aðallega vefnað, og
1916 var ég styrkt af heimilisiðnaðartéiag
inu til að halda handavinnunámskeið, sem
var einn liður í menningarstarfsemi kven-
félaganna, en þeim fjölgaði óðum í landinu.
Ég tel að eftir að konur fengu almennan
kosningarétt og kjörgengi í bæjarmálum
1908 hafi þær almennt farið að hugsa
meir út í jrjóðfélagsmál, þótt jrað væri „ó-
kvenlegt". Það var sterkur áróður í þá daga
gegn kvenréttindamálum, það voru hjálpar-
og líknarstörf, sem þóttu þá aðeins við hæfi
góðra kvenna.
Hve lengi varstu formaður Sambands
sunnlenzkra kvenna?
Ég var formaður þess í 20 ár, frá því það var
stofnað 1928. Námskeið voru haldin á veg-
um þess árlega og lét Sambandið ýms mál
til sín taka. En einkum var það stofnun hús-
mæðraskóla á Suðurlandi sem var efst á
baugi. Okkur fannst vera kominn tími til
að Suðurlandsundirlendið eignaðist full-
kominn skóla fyrir væntanlegar húsmæður.
Ég bar rnikið fyrir brjósti að skólinn yrði
staðsettur á Laugavatni. Ég aðhylltist þá
stefnu að liafa húsmæðraskólana í sambandi
við héraðsskóla, taldi að með því tækist bet-
ur að útvega góða kennslukrafta að skólan-
um, sund og íþróttir hægt að stunda þar sem
slíkir skólar voru fyrir, en ekki að einangra
þá eins og margar mætar forvígiskonur þess-
ara mála vildu gera.
Þegar Bjarni á Laugavatni liófst handa
með að byrja á húsmæðrakennslu þar á
staðnum 1942, spurði hann stjórn sambands-
ins hvort við hefðum nokkuð við það að
atlniga. En frá okkar bæjardyrum séð var
skynsanrlegra að byrja í smáum stíl og
jrreifa sig áfrarn, heldur en að ráðast strax í
miljónabyggingu og binda sér bagga sem
allt mundi svo sliga. Nú er glæsilegur hús-
69
MELKORKA