Melkorka - 01.11.1955, Blaðsíða 16

Hugleiðingar um
þjóðfélagslega aðstöðu konunnar
Eftir Guörúnu Pálsdóttur frá Hallormsstað
Ætla mætti, að þeir menn, sem uppeldismálum stjórna
á þjóðarheimilinu, gerðu gangskör að því, hver séu
grundvallaratriði alls uppeldis.
Til þess, að um styrkleika geti verið að ræða í þeim
efnuin, verða að vera til viðurkennd grundvallarsann-
indi, óumdeilanlegar hugsjónir, sem allir uppalendur
sameinast um. E£ ekkert væri til, sem stendur fast, ó-
hagganlegt í hinum innra andans hcimi, þá væru menn
alltaf eins og á flæðiskeri.
Uppeldislega séð njóta konur nú sömu aðstæðna sem
karlmenn. Lciðin til menntunar stendur þeim opin inn-
an lands og utan. En reynsluskóli kvenna liggur í flest-
um tilfcllum í gegnum húsmóður- og móðurhlutverkið.
Ef þær fá að njóta sín þar með eðlilegum hætti, lifnar
þar og dafnar samfélagsvitundin. Að jrví jrarf sérhver
einstaklingur að stefna, að glæða hana hið innra með
sjálfum sér. ,
Enginn verður ágætur af því að loka sig úti frá sem
víðtækastri samfélagsvitund. Samvizkan getur ekki
byggzt á öðru en samvitundinni. I>ví víðfeðinari og vök-
ulli, sem samvitundin er, sem gengur í samband við
gott hjartalag, er samvizkunni betur treystandi. Þeir
menn, karlar og konur, sem í hreinleika hugarfarsins
ástunda að iifa réttlátu lífi, þeir byggja upp sinn eigin
siðferðisþrótt. En aðeins vöku! samvitund getur dæmt
um það á hverjum tíina, hvað er réttlátt í samskiptum
manna í milli. Einstrengingslegt réttlæti í smámunum
gctur verið í andstöðu við kærleiksríkt hugarfar og
hjartalag. I þessu sambandi er það því óumflýjanlegt,
að fylgjast með þróun tímans, til þess að eignast við-
unandi yfirsýn yfir mannlífið.
Þó að ótrúlegt megi virðast, þá er þjóðfélagsleg rétt-
arstaða giftra kvenna í hinuin vestrænu lýðræðisríkjum
enn ekki viðurkennd svo viðunandi sé, þar sem atvinnu-
hættir allir byggjast á sérhagsmunahyggjuiini. Svo mik-
ið ósamræmi cr í hugsun og valdbeitingu þeirra manna,
sem telja hana hinn eftirsóknarverðasta grundvöll hins
sanna frelsis, einstaklingnum til handa, að þeir mis-
bjóða freklega rétti þeirra kvenna, sem á valdi síns
kvenlega eðlis setjast á brúðarbekk. Enn þann dag x dag
innliina karlmennirnir starfskrafta konunnar í ríki sitt,
án neinnar tryggingar gcgn því, að karlmaðurinn mis-
noti aðstöðu sína.
Þetta er arfur frá fyrri tíma ambáttarstöðu konunnar,
sem hlýtur nú bráðlega að verða þurrkaður út. I jress-
um efnum sem svo mörgum þarf að glæðast skilningur
og gagnkvæmur vilji til að leysa J>au vandamál, sem
fyrir liggja.
I il jxess verður að taka fullt tillit, að til hjúskapar
stofnar fólk svo að segja á öllum aldri. Þau geta hvort
um sig átt áhugamál, utan heimilisins, sem þau verða
að hafa jafna aðstöðu til að vinna fyrir.
Aðstöðu til slikra hluta hefir karlmaðurinn nú langt
uinfram konuna, nema J>ví aðeins, að hún hafi komizt
að samkomulagi um jrað, að fá að hafa einhverja sér-
eign. Yfirleitt fara konur ekki fram á slíkt við inenn
sína og þess munti fá dæmi, að konur lögsæki menn
sína fyrir óreiðu í fjármálum. Velflestar munu fremur
horfa á eitt og annað fara í súginn. Leyfi til lögsóknar
er j>eiin j>ví engin jxjóðfélagsleg vernd. Og það, að kon-
ur eigi undir engum kringumstæðum löghelgaðan eign-
arrétt á tckjum af séreign sinni virðist mikil fjarstæða.
Þetla myndu karlmennirnir læra að skilja, ef staðreynd-
unum væri snúið við, og Jreir ættu að standa í sporum
kvennanna. Og það ætti að auðvelda sem mest hjónum
að skilja að fjárhag og leyfa þeim jafnt eftir sem áðurað
búa saman, eftir j>v/ sem [xau sjálf kjósa. Hinir ytri
fjármunir mega undir engum kringumstæðum verða
að fjötrum.
Jafnrétti innaii hjónabandsins, sem og á öllum svið-
uni jxjóðlifsins, skapar samræmi. Ójöfnuður frá þjóð-
félagsins hálfu í flestum tilfellum sundrungu.
Þar sem hin innri hjónabandslöggjöf er óafmáanlega
skráð í hug og hjarta, þarf engin lagafyrirmæli. En
þeirra getur verið jjörf þar sem annarsstaðar, þegar guðs
lög eru ekki skráð skýru letri.
Það er ekki svo rnikið sem konunni nú, lögunt sam-
kvæmt, sé gert að skyldu, að vaka yfir fjárreiðum heim-
ilisins með bóndanum, með Jxví að skrifa nafn sitt undir
eigna- cða skattaskýrslur. Þetta hefði þó verið viður-
kenning fyrir sameign hjónanna og getað orðið ístöðu-
litlum mönnum vörn gegn ýmiskonar freistingum og
ófyrirleitnum mönnum nauðsynlegt sem vökul gagn-
rýni konunnar.
Og síðast en ekki sízt. Til þess að vinna í móti upp-
lausn heimilanna og hlynna að þeim á allan hátt, eink-
80
MELKORKA