Fróðskaparrit - 01.01.2002, Side 79

77
Orð við Fremmandum Atskoytum
í Føroyskum Orðabókum
Words containing Affixes of Non-Norse Origin
in Faroese Dictionaries
Marjun Arge Simonsen
Føroya Fróðskaparfelag, handan Á 5, FO-IOO Tórshavn, Føroyar.
email: marjunas@setur.fo
Úrtak
Føroyskar orðabøkur eru misjavnar viðv. orðfeingi, -
bæði tá ið tað snýr seg um leitorð, samdømi og metamál.
Upprunaliga vórðu fá orð við fremmandum atskoytum
tikin við í orðabøkur, tí málrøktarliga hava tey ikki verið
mett at hava sama virði sum arvorðini. Tó er hetta broytt
seinastu árini. Fleiri orð av hesum slag verða sum heild
tikin við í orðabøkur, men tó er eingin semja hesum
viðvíkjandi. í hesi grein verður kannað, hvussu nógv
slik orð eru í fýra føroyskum orðabókum.
Abstract
Faroese language planning influences the selection of
words - both the entry words (lemma) and the equiva-
lents in Faroese dictionaries. The puristic trend in lan-
guage policy has put the editors in a dilemma concern-
ing words of foreign origin and especially words con-
taining affixes of non-Norse origin. This attitude has
changed in recent years and this has resulted in a wide
vocabulary range in the Faroese dictionaries. It has be-
come evident that there is a tendency to allow a larger
number of words containing affixes of non-Norse origin
in Faroese dictionaries. The article addresses an analy-
sis of the selection of vocabulary in one monolingual
dictionary, two bilingual dictionaries and one multilin-
gual dictionary.
Orðfeingi
Tá ið farið verður undir at gera eina orða-
bók, má ein og hvør orðabókarritstjórn gera
sær greitt, hvat orðfeingi skal vera í bókini.
Hetta verður gjørt, annaðhvørt orðabókin er
einmálslig ella tvímálslig. Urvalið má ger-
ast bæði viðvíkjandi leitorðum (lemma),
samdømum (ekvivalentum) og metamáli.
Hvussu orðaúrvalið fer fram, er treytað av
teirri grundhugsan, ið ritstjórnin hevur.
Grundarlagið undir úrvalsarbeiðinum er
vanliga málpolitiskt, og tað hevur stóran
týdning, hvussu málrøktarligur ella mál-
reinsandi hugburðurin hjá ritstjórnini ella
forlagnum er.
Við leitorðaúrvali er tað so, at ávís orð
verða vanliga ikki tikin við í móðurmáls-
orðabøkur og almannaorðabøkur. Tað eru
orð, ið verða roknað bert sum talumál (t.d.
danismur, anglisismur o.tíl.), yrkorð, ið
ikki eru í breiðari almennari nýtslu, bólka-
mál (argotismur), løtuborin mótaorð o.o.
Men alsamt koma nýggj orð upp - antin
smíðað, íkomin av sjálvum sær ella av sam-
bandi við onnur mál. Tað setur krøv til eina
og hvørja orðabókarritstjórn um úrval, tí
neyðugt er at taka støðu til, nær orð er lagað
Fróðskaparrit 50. bók 2002: 77-91