Heilbrigðismál - 01.10.1976, Qupperneq 21

Við hópskoðanir á árinu 1975 voru á öllu
landinu greindar 30 konur með krabbamein, þar
af 19 með brjóstakrabbamein. Auk þess fundust
25 konur með forstigsbreytingar eða staðbundið
krabbamein og 23 konur með skemmra gengnar
forstigsbreytingar.
Dánartala af völdum leghálskrabbameins
virðist halda áfram að lækka hér á landi. Á fimm
ára tímabilinu 1970—1974 lækkaði talan úr 13.3
í 7.7 af hverjum 100.000 konum eða um 40%.
Úr skýrslu
Hrafns Tuliníus yfirlæknis
krabbameinsskrár
Krabbamein hefur verið greint í samtals rúm-
lega 4000 körlum og 4500 konum hér á landi s.l.
20 ár og það er nógu langur tími til þess að meta
breytingar sem orðið hafa.
Krabbamein eru margs konar en ekki einn og
sami sjúkdómurinn. Algengasta krabbameinið í
íslenskum körlum er krabbamein í maga sem
komið hefur fyrir rúmlega þúsund sinnum á 20
árum. Tíðni þess hefur lækkað um liðlega 30%
milli 10 ára tímabilanna 1955 til 1964 og 1965 til
1974. Algengasta krabbamein í konum er
brjóstakrabbamein og hefur aukist um þriðjung
gagnstætt því sem gerst hefur um magakrabba-
mein í körlum. Annað krabbamein sem mjög
hefur aukist er krabbamein í blöðruhálskirtli.
Árangur krabbameinsskráningar getur birst á
tvennan hátt. Annars vegar kemur skráning að
gagni í sambandi við meðferð sjúklinga, hins
vegar er með skráningu unnt að spá fyrir um þörf
krabbameinssjúklinga fyrir sjúkrarúm, göngu-
deildir, o.s.frv. Unnt er að segja til um fjölda
algengustu æxla í framtíðinni en einnig veitir
skráin möguleika á að bera saman langlífi sjúkl-
inganna frá einum tíma til annars.
Hið vísindalega mikilvægi skrárinnar er fólgið
1 því að leitast er við að varpa ljósi á orsök og eðli
sjúkdómsins. Hefur Krabbameinsfélag íslands
haft náið samstarf við Erfðafræðinefnd Háskóla
íslands um árabil. Erlendis hafa rannsóknir bent
til þess að auknar líkur séu á ákveðnum krabba-
Unnið við hina nýju tölvu sem keypt var með fjárstyrk frá
heilbrigðisstofnun Bandaríkjanna. Ljósm.: siúdió Guðmundar.
meinurn hjá ættingjum, það er að ættingjar fái
sama krabbamein. Vonast er til að hér verði unnt
að varpa ljósi á þetta mál þar sem Island býður
upp á svo fullkomnar upplýsingar um ættfræði
allrar þjóðarinnar.
Úr skýrslu
Gunnlaugs Geirssonar yfirlæknis
frumurannsóknastofu
Árið 1975 voru í frumurannsóknastofunni
skoðuð öll sýni frá leitarstöðvum eins og áður.
Um 11000 frumusýni frá þeim voru rannsökuð á
árinu, auk rúmlega 700 aðsendra frumusýna frá
sjúkrahúsum og einstökum læknum. Þar koma
einkum til lungnasýni, en einnig sýni úr öðrum
líffærum.
Fjórir meinatæknar starfa á rannsóknastof-
unni. Auk frumurannsókna aðstoða þeir við
skoðanir. Haldið var áfram að kenna þeim að
greina frumusýni frá ýmsum líffærakerfum.
Kiwanisklúbburinn Hekla gaf félaginu smásjá
með tvöföldu augnstykki sem hentar vel við
kennslu. Bókakost um frumufræði þyrfti hins
vegar að auka verulega.
Wttobwf. 4jm heilbÞigóismóJ-
21