Heilbrigðismál - 01.09.2006, Qupperneq 34

FÉLAG SEM NÝTUR
STUÐNINGS LANDSMANNA
- segir Sigurður Björnsson formaður Krabbameinsfélags íslands
Á síðustu öld urðu stórstígar framfarir á
flestum sviðum mannlífs á jörðinni. Með
aukinni velmegun, menntun og tækni-
framförum urðu breytingar, sem raunar
má fremur kalla byltingar, er leiddu til
betra lífs fyrir marga en jafnframt þurfti
heimsbyggðin að ganga í gegnum grimmi-
legustu styrjaldir mannkynssögunnar.
Framfarir í tækni og vísindum leiddu til
þess að unnt var að ná tökum á mörgum
skæðum smitsjúkdómum en jafnframt
tóku menn að nota sýkla til að herja hver á
öðrum í styrjöldum. Mönnum tókst að
beizla kjarnorku, reyndar fyrst til stríðs-
rekstrar en síðan í friðsamlegum tilgangi. f
byrjun aldarinnar komust menn að því að
unnt var að nota eiturgas í hernaði en sú
reynzla var síðan nýtt við þróun lyfja til að
lækna illkynja sjúkdóma. Þjóðir heims hafa
eytt gífurlegum fjármunum og hugviti til
að þróa hernaðartækni, sem síðan hefur
iðulega nýtzt á öðrum sviðum svo sem í
heilbrigðisþjónustu.
Jafnframt því sem verulegur árangur
náðist við að útrýma smitsjúkdómum,
aðbúnaður batnaði, velmegun jókst og líf
lengdist þá tóku nýir sjúkdómar að ógna
lífi manna. Hjarta- og æðasjúkdómar
ásamt krabbameini urðu algengustu
banamein á Vesturlöndum og voru menn
(fyrstu ráðalausir í baráttunni gegn þeim.
Kom þar bæði til að skilningur á tilurð
þeirra var takmarkaður og meðferðarúr-
ræði fá. Á síðari hluta aldarinnar má segja
að þessum vágestum hafi verið sagt stríð
á hendur og hefur náðst mikill árangur
þótt fullur sigur sé enn ekki í augsýn.
Krabbameinsfélag Reykjavíkur var
stofnað 8. marz 1949 af nokkrum eld-
hugum, sem trúðu því að með samstilltu
átaki og vísindalegum vinnubrögðum
mætti takast að berjast gegn þessum vá-
gesti. í dagblaðinu Vísi sagði daginn eftir
að fjölmenni hefði verið á stofnfundinum í
hátíðasal Háskóla Islands og síðan segir
Vísir: „Er hér um eitthvað mesta nytsemd-
arfélag og þjóðþrifafyrirtæki að ræða, er
stofnað hefur verið hér á landi og þarf ekki
að efa, að félagsskapur þessi muni njóta
óskipts stuðnings landsmanna í baráttunni
gegn krabbameininu, sem nú er orðin ein
algengasta dánarorsök hér á landi."
Á næstu árum voru stofnuð fleiri
krabbameinsfélög og árið 1951 var
Krabbameinsfélag (slands stofnað en að
því eiga nú aðild 23 svæðafélög og 5
stuðningshópar fólks, sem greinzt hefur
með krabbamein og aðstandenda þeirra,
auk 12 staðbundinna stuðningshópa sem §
starfa með svæðafélögum. Spádómur |
Vísis um stuðning landsmanna hefur svo °
sannarlega ræzt, velvilji þjóðarinnar og ör- o
læti við starf félaganna hefur verið óbil-
andi. (lögum Krabbameinsfélagsíslands er
lýst í fjórum liðum leiðum þess í baráttunni
gegn krabbameini. Þær eru: a. Að stuðla
að þekkingu og menntun um krabbamein
og krabbameinsvarnir. b. Efla krabba-
meinsrannsóknir, m.a. með söfnun og vís-
indalegri úrvinnslu upplýsinga. c. Beita sér
fyrir leit að krabbameinum á byrjunarstigi.
d. Styðja framfarir i meðferð krabbameins
og ummönnun krabbameinssjúklinga.
Öllum þessum markmiðum hefur Krabba-
meinsfélag íslands og aðildarfélög þess
unnið að frá stofnun í náinni samvinnu við
„Krabbamein veröur alltaf
mest áfall fyrir þann sem meö þaö
greinist og hans nánustu.
Allt okkar starf miðar að því að
létta þær byrðar."
hina opinberu heilbrigðisþjónustu, ráðu-
neyti, heilsugæzlu og sjúkrahús, Háskóla
íslands og aðrar vísindastofnanir innlendar
og erlendar og síðast en ekki sízt fólkið (
landinu. Félagið hefur átt því láni að fagna
að hafa í sinni þjónustu einvalalið starfs-
manna, sem sinnt hafa störfum sínum af
alúð og borið hróður Krabbameinsfélags-
ins og þjóðarinnar víða.
Krabbameinsfélagið hafði um áratuga
skeið veg og vanda af fræðslu um skað-
semi reykinga ( skólum landsins og lagði
með öðrum grunninn að því að verulega
hefur nú dregið úr reykingum og sjúk-
dómum þeim tengdum. Krabbameinsskrá
Sigurður hefur verið í stjórn Krabba-
meinsfélags íslands síðan 1980 og
formaður síðan 1998.
Krabbameinsfélagsins er ein sú nákvæm-
asta í heiminum og hefur orðið til þess að
unnt er að kortleggja og fylgjast með
ferðum hins lævísa vágests, og sýna jafn-
framt fram á árangur í baráttunni gegn
honum. Leitarstöð Krabbameinsfélagsins
stendur fyrir skipulegri leit að forstigum
og fyrri stigum krabbameina í leghálsi og
brjóstum kvenna, sem stuðlað hefur að
því að horfur kvenna, sem greinast á ís-
landi með krabbamein í þessum líffærum
eru með því bezta, sem þekkist. Nú er
unnið að þvi, (samvinnu við fleiri aðila, að
koma á mjög svo tímabærri skimun fyrir
krabbameini í ristli og endaþarmi svo unnt
megi verða að lækka dánartíðni vegna
þeirra. Vísindamenn á Rannsóknastofu
Krabbameinsfélagsins í sameinda- og
frumulíffræði hafa skilað miklum árangri
m.a. í grunnrannsóknum á brjóstakrabba-
meini, og hafa rannsóknir þeirra vlða vakið
athygli, sem aftur hefur leitt til þess að
rannsóknirnar hafa verið styrktar af al-
þjóðlegum vísindastofnunum. Nú er unnið
að því að tryggja framtíð rannsóknastof-
unnar með því að ferja rekstur hennar til
Háskóla íslands og Landspítala - háskóla-
sjúkrahúss. Starfsemi Heimahlynningar
Krabbameinsfélagsins hefur nú, eftir
tveggja áratuga brautryðjendastarf, verið
flutt til Landspítala - háskólasjúkrahúss,
þar sem starfið verður (tengslum við líkn-
ardeild spítalans. Er Heimahlynningu óskað
áframhaldandi velfarnaðar, jafnframt því
sem þakkað er fyrir samfylgdina. Nú eru
starfræktar á sjö stöðum á landinu þjón-
ustumiðstöðvar á vegum svæðafélaganna
með stuðningi Krabbameinsfélags (slands.
Jafnframt hefur félagið eignazt, í félagi við
aðra, átta íbúðir í næsta nágrenni við
Landspítala - háskólasjúkrahús, þar sem
fólk af landsbyggðinni getur dvalið meðan
leitað er læknismeðferðar í Reykjavík.
Starf krabbameinsfélaganna hefur
breytzt mikið og eflzt slðustu áratugina.
Verkefni samtaka eins og okkar eru ( eðli
sínu síbreytileg eins og raunar má segja
um alla þætti, sem tengjast heilbrigðis-
þjónustu. Markmiðin eru engu að síður
óbreytt þótt leiðirnar að þeim þurfi stöð-
ugt að endurmarka. Leiðarljósið er að
hversu vel sem við reynum að sinna öllum
þeim þáttum, sem hér hafa verið gerðir að
umtalsefni þá verður krabbamein alltaf
mest áfall fyrir þann, sem með það greinist
og hans nánustu. Allt okkar starf miðar að
því að létta þær byrðar.
Grein eftir Sigurð Björnsson formann
Krabbameinsfélags íslands og yfirlækni
á lyflækningadeild krabbameina á
Landspítala - háskólasjúkrahúsi.
34