Samtíðin - 01.06.1934, Blaðsíða 9

SAMTÍÐIN
hinni jarðnesku paradís. Og þeir
höfðu alveg sérstaka ástæðu til
að gleðjast, því að í hálft annað
ár höfðu þeir verið að velkjast á
öldum hafsins, á leiðum, sem eng-
inn hafði fyr kannað, og nú bar
þá loks örmagna af vosbúð og
hungri að ókunnu landi, sem
virtist hafa upp á allsnægtir að
bjóða. Þeir komu þar að á þrem
skipum í mars 1521. Það voru
Spánverjar, svo sem við mátti
búast, því að allir vita, að á þeim
tímum voru íbúar Pýreneaskag-
fins mestu siglingaþjóðir heims-
ins. Fyrir leiðangrinum stóðu
þeir Magallanes (Magellan),
portúgalskur aðalsmaður í þjón-
ostu Spánarkonungs, og Juan Se-
bastián de Elcano, spænskur sæ-
garpur. Sá fyrnefndi átti ekki j
fcítir að komast lengra. Hann féll
þar í orustu við eyjarskeggja,
sem voru hinir verstu viðureign-
ar °8' allvel vopnum búnir. En
hinn síðarnefndi komst undan,
nieð naumindum þó, og hélt för-
inni áfram til Spánar. Hann varð
síðan frægur fyrir það, að hafa
fyrstur manna siglt umhverfis
jörðina.
Þeir félagar lögðu af stað í leið-
angurinn í september 1519 með 5
skip og 240 manna áhöfn, en þeg-
ar Elcano kom aftur til Spánar í
september 1522, hafði hann að-
ems eitt skip, Sem var stórskemt
a trémaðki og hriplekt, og 18
menn innanborðs, alla að meira
eða minna leyti sjúka og illa til
reika.
Elcano hafði mikinn sóma af
]->essu þrekvirki sínu, og í viður-
kenningarskyni leyfði Karl kon-
ungur fyrsti honum að hafa
skjaldarmerki, þar sem á var
teiknuð hnattmynd með þessari
áletrun: P r i m u s circum-
d i d i s t i m e (fyrstur sigldir
þú umhverfis nu'g).
Eyjar þær, sem leiðangurs-
mennirnir fundu í Kyrrahafinu,
nefndu þeir Heilags Lazarusseyj-
ar. En síðar, þegar aðrir æfin-
týraþyrstir sæfarendur hættu sér
í kjölfar þeirra og könnuðu eyj-
arnar betur, var farið að kalla
þær Sólseturseyjar, og héldu þær
því nafni, þangað til gerður var
út leiðangur til að leggja þær
undir spænsku krúnuna. Foringi
þess leiðangurs, López de Legazpi,
skýrði þær þá eftir Filippusi þá-
verandi prinsi af Astúríum og
ríkiserfingja á Spáni. Því nafni
hafa þær haldið fram á þennan
dag.
Filippseyjar eru ákaflega
margar, — sumir segja um 14
þúsund, ef allir hólmar eru með
taldir, — en af þeim eru þó að-
eins rúmlega 2 þúsund eyjar
bygðar. Ein þeirra, Luzón, er
nokkru stærri en Island, og önn-
ur Mindanao, álíka stór, en hinar
allar eru, eins og áður er sagt,
langtum minni. Ibúamir eru um
15 miljónir. Þeir hafa altaf, síðan
sögur hófust, þolað illa yfirráð
5