Samtíðin - 01.09.1943, Side 9

SAMTIÐIN
5
höndum um það, að skapa sér sæmi-
leg lífskjör. Heill heildarinnar er heill
einstaklingsins. En einstaklings höl
er höl allrar heildarinnar. Og þegar
ríkið skapar einstaklingum böl, með
því að gera þá að drykkjumönnum,
þá særir það sjálft sig mergundar-
sári.
Það er eittlivað viðbjóðslega rotið
við þetta, að ríkið skuli ætla sér að
hagnast á niðurlægingu og brevsk-
leika þegnanna. Og það er sannarlega
öfugstreymi í 'þeirri fjármálastefnu,
sem freistar staðfestulausra manna
til þess að láta af bendi sinn síðasta
eyri fyrir áfengi, en verður svo að
kosta fjölmenna lögreglu til þess að
hafa gát á ölvuðum mönnum, kosta
hegningarhús, þar sem hægt sé að
refsa þeim fyrir yfirsjónir, framdar
í ölæði, kosta spítala til þess að taka
við þeim, þegar þeir hafa eyðilagt
lieilsu sína, og verða að taka fjöl-
skyldur þeirra upp á sitt framfæri.
Eini þjóðarauður fslendinga frá
landnámstíð og fram, á þennan dag
er vinnuaflið. Vér höfum aldrei átt
önnur verðmæti, og vér eignumst
sjálfsagt aldrei dýrara verðmæti. Þó
fer þjóðin ekki jafn gálauslega með
neitt og vinnuaflið. Og á hverju ári
glatar hún mörgum sinnum meira
verðmæti í sóuðu vinnuafli vegna
drykkjuskapar lieldur en ágóðanum
af Áfengisverzluninni nemur.
AFENGISÚTSÖLUNUM var lok-
að um hríð 1941. Á þeim tíma
gjörhreyttist hfið í kaupstöðunum,
Friður og vinnugleði ríkti þar. Lög-
J'eglan hafði ekkert að gera. Engin
afbrot voru framin. Það var alveg
eins og ný öld friðar og farsældar
væri upp runnin. Fyrir þessu eru
skýlausar yfirlýsingar lögreglustjór-
anna í öllum kaupstöðum landsins.
Meginþorri allra kjósenda í kaup-
stöðunum skoraði á ríkisstjórnina og
Alþingi að láta þetta lialdast — hafa
áfengisútsölurnar lokaðar fram yfir
stríð. Hvers vegna mátti það ekki
haldast? Það gat þó verið, að öll
heill og hamingja þjóðarinnar væri
undir því komin. En einhverjir
skúmaskotsmenn máttu sín meira
beldur en vfirgnæfandi meiri hluti
„háttvirtra kjósenda“. Áfengisútsöl-
urnar voru opnaðar aftur. Og það
svrti fljótt í álinn. Nú er minning
lokunartímabilsins aðeins eins og
minning um fagran sólskinsdag í
langri og þrotlausri illviðratíð.
Það heitir svo, að áfengisútsölurn-
ar liafi verið lokaðar í meira en ár. En
það er einkennileg verzlunarlokun,
því að árið, sem leið, græddi Áfeng-
isverzlunin 6 miljónir króna á áfeng-
sölu, og ríkissjoður enn meira. Það
var verzlað allt árið — selt út um
bakdyrnar. Sú verzlun minnir óþægi-
lega á verzlun bruggarans og laun-
salans, sem löggjafinn hefir stimpl-
að sem skaðræðismenn.
Saga Áfengisverzlunarinnar þetta
ár er hneyksli í verzlunarsögu ís-
lands. Hún er einnig margslungin
hneykslunarkeðja af beggja hálfu,
seljanda og kaupenda. Enginn ein-
staklingur, sem er vandur að virð-
ingu sinni, mundi vilja láta slíkt um
sig spyrjast. En sjálft íslenzka ríkið
þykist hafa nógu breitt bak til að
bera slíkar ávirðingar.
Afleiðing þessarar verzlunar rik-