Fréttablaðið - 27.02.2010, Blaðsíða 18

18 27. febrúar 2010 LAUGARDAGUR
UMRÆÐAN
Árni Stefánsson skrifar
um heilbrigðismál
Ágæta Álfheiður.Árlega fæðast á
Íslandi að meðaltali um 10
börn með skarð í vör og/
eða gómi. Kostnaður við
munnholsaðgerðir, tann-
réttingar og talþjálfun
þessara barna er vart mælanleg-
ur á skala heilbrigðiskerfisins. Það
er því með ólíkindum að stærstur
hluti kostnaðarins skuli lenda á
foreldrum þeirra. Um áramótin
tóku gildi þrjár reglugerðir þínar
um endurgreiðslu vegna tannrétt-
inga. Í umfjöllun um reglugerðirn-
ar í útvarpsviðtali í morgunþætti
Bylgjunnar þann 3. febrúar sagð-
ir þú meðal annars „… og það sem
við gerðum nú um áramótin eða ég
var að stórauka þátttöku ríkisins í
tannlækningum og tannréttingum
barna sem að fæðast með alvarlega
galla, skarð í vör/góm, mikla tann-
vöntun og þess háttar.“
Jafnframt sagðir þú: „...mér
finnst það brýnast að þeir ein-
staklingar sem fæðast með galla
í munnholi eða lenda í slysum, fái
sömu þjónustu og þurfi ekki að
borga fyrir hana úr eigin vasa eins
og þeir sem brjóta fót eða fæðast
með aðra galla …“ og orðrétt bendir
á að „stærsti reikningurinn sem ég
hef séð vegna tannréttinga barns
með meðfæddan galla er 5 milljón-
ir króna sem foreldrar hafa þurft
að greiða úr eigin vasa og þetta er
auðvitað ekki boðlegt“.
Í ljósi þessara orða skýtur
skökku við að í reglugerðunum
er skýrt kveðið á um það að end-
urgreiðsla sjúkratrygginga vegna
vinnu tannréttingarsérfræðinga
og kjálkaskurðlækna
vegna víkkunar efri góms
barna með skarð í góm
fyrir beinígræðslu sé kr.
138.600 og hámarksend-
urgreiðsla fyrir tannrétt-
ingarmeðferð barna með
skarð í vör og góm sé ein-
ungis ákveðin kr. 554.000.
Jafnframt þessu „verð-
ur“ tannréttingameðferð-
inni að ljúka á innan við 3
árum.
Nú spyr ég:
1) Samkvæmt nýrri reglugerð
þinni, sérðu annað fyrir þér en
foreldrar með sambærilegt tilvik
og þeir sem horfðu á 5 milljóna
reikning vegna tannréttinga muni
nú horfa á eigin kostnað upp á 4,3
milljónir króna? Þá má jafnframt
benda á þá staðreynd að heildar-
verðbólga síðustu 3 ára hefur verið
um 34% og því hefur verð aðfanga
og þjónustu hækkað verulega.
2) Hvernig getur þetta talist stór-
aukin þátttaka ríkisins?
3) Það má nefna mjög mörg
dæmi þess að tannréttingar barna
með skarð í vör og gómi hafi tekið
mun lengri tíma en 3 ár, jafnvel
11-15 ára ferli sem byggir á náinni
samvinnu kjálkaskurðlækna, lýta-
lækna, talmeinafræðinga og tann-
réttingasérfræðinga. Hvernig rök-
styður þú þá ákvörðun að í nýju
reglugerðinni er endurgreiðsla háð
því að heildartími tannréttingar-
meðferðar fari ekki yfir 3 ár og
kynnir reglugerðina sem verulega
réttarbót?
Sé þetta skjaldborgin sem vel-
ferðarstjórnin ætlar sér að slá um
börn með skarð í vör og góm og for-
eldra þeirra barna tel ég einsýnt
að margir myndu kjósa að standa
fyrir utan hana enda voru réttindi
margra betur tryggð með gamla
kerfinu og endurgreiðsluhlutfall-
inu eins dapurlegt og það var nú
samt. Séu nýju reglugerðirnar
settar með góðum vilja sýnist mér
þær, því miður, bera vott um van-
þekkingu á viðfangsefninu. Félags-
og velferðarsamfélag verður ekki
einungis skapað með orðum heldur
einnig með athöfnum.
Það er til skammar að agnar-
smár minnihlutahópur barna með
fæðingargalla, sem er enn alvar-
legri en ella vegna sýnileika, skuli
sífellt verða hornreka í heilbrigðis-
og tryggingakerfinu. Annað hvort
vegna áhugaleysis ráðherra eða
þess að kerfið virðist ekki ná því
sem það telur „ásættanlega“ samn-
inga við tannréttingasérfræðinga
og talmeinafræðinga. Hér er ekki
um neinar „Icesave“ upphæðir að
tefla. Hér er einfaldlega beðið um
það að mannréttindi barna með
áberandi fæðingargalla séu tryggð
án tillits til fjárhags foreldra. Til-
fellin eru það fá að líklega myndi
árlegur viðbótarkostnaður vera í
kringum 10 milljónir eða rétt um
einn tíuþúsundasti hluti af kostn-
aðinum við heilbrigðiskerfið sam-
kvæmt fjárlögum 2010 til að setja
þetta í samhengi!
Tveir síðustu forverar þínir í
starfi lofuðu að koma þessum rétt-
indamálum í lag en stóðu ekki við
það. Gríptu nú daginn og nýttu til
góðra verka!
Það sem þarf til er einföld
ákvörðun þín um að kostnaður
við þessar nauðsynlegu meðferð-
ir flytjist frá foreldrum til hins
almenna heilbrigðis- og sjúkra-
tryggingakerfis. Ég er fullviss um
það að sátt væri um slíka ákvörðun
í samfélaginu.
Höfundur er viðskiptafræðingur
og situr í stjórn Breiðrabrosa.
Opið bréf til heilbrigðisráðherra
UMRÆÐAN
Kristinn H. Gunnars-
son svarar Sigurði
Líndal
Umræða um Icesave er nauðsynleg. Í henni
er gerð grein fyrir helstu
sjónarmiðum sem uppi eru
og færð rök fyrir þeim. Ég
hef leyft mér að setja fram skoðun
mína á málinu og rökstutt hana í
mörgum greinum og pistlum und-
anfarið ár. Ég tel ótvírætt að lög um
innstæðutryggingar mæli fyrir um
lágmarkstryggingu á innstæðum
í íslenskum bönkum. Þau lög eru
innleiðing á löggjöf Evrópusam-
bandsins. Önnur íslensk lög ákveða
að meginmál EES-samningsins,
ásamt tilgreindum bókunum og við-
aukum, hafi lagagildi hér á landi og
að skýra skuli lög og reglur til sam-
ræmis við EES-samninginn og þær
reglur sem á honum byggja.
Allt er þetta til þess að tryggja
að sömu lög gildi í öllum EES-lönd-
unum um þau mál sem samningur-
inn nær til. Íslendingar undirgeng-
ust þetta grundvallaratriði með
EES-samningnum. Þess vegna eiga
allir innstæðueigendur í íslenskum
banka rétt til lágmarkstryggingar
óháð þjóðerni eða starfsstöð bank-
ans. Þetta er kjarninn í Icesave-
deilunni. Íslensk stjórnvöld hafa
tryggt sumum innstæður sínar að
fullu bæði í orði og verki með beinni
ábyrgð ríkissjóðs og fjárframlög-
um. Þau hafa með samningum og
formlegum bréfaskriftum viður-
kennt greiðsluskyldu að lágmarki
til á innstæðum í erlendum útibú-
um íslensku bankanna. Þau reyndu
á síðustu stundu fyrir bankahrunið
að fá Icesave-innstæðurnar felldar
undir ábyrgð breska tryggingar-
kerfisins. Það var óþarfi ef engin
lagaskylda hvílir á Íslendingum.
Það var líka óþarfi að tryggja
allar innstæður á Íslandi að fullu
ef engin lagaskylda og ábyrgð er á
opinberum aðilum. Það var þá líka
óþarfi að breyta leikreglum eftir á
og gera innstæður að forgangskröfu
í þrotabú. Það er gert á kostnað ann-
arra kröfuhafa. Þeir tapa hundruð-
um milljarða króna, sem þeir hefðu
annars fengið. Íslensk lög eiga að
gilda eins um alla sem undir þau
falla. Jafnræðisreglan er bund-
in í stjórnarskrá lýðveldisins. Út
frá þessum skilningi málsins legg
ég mat á það sem best er að gera
fyrir land og þjóð í þessu
erfiða og að mörgu leyti
ógeðfellda máli.
Sigurður Líndal fór fram
á að ég færði rök fyrir því
áliti mínu að stjórnvöld
hefðu fyrir löngu viður-
kennt að greiða lágmarks-
trygginguna á Icesave-
innstæðunum. Það gerði
ég fúslega. Hann kaus þá
að krefja mig um rök fyrir
annarri fullyrðingu sem hann lagði
mér í munn. Þrátt fyrir það ákvað
ég að leitast við svara henni af bestu
getu í stuttu máli. Viðbrögð Sigurð-
ar eru mér veruleg vonbrigði. Þau
eru ekki skoðanaskipti. Útúrsnún-
ingur, orðhengilsháttur og afflutn-
ingur eru ekki framlag til umræðu
og hjálpa ekki lesandanum til þess
að komast að upplýstri niðurstöðu.
Sigurður Líndal gerir lítið úr eigin
ævistarfi og bregst þeirri skynsemi
sem hann hefur áratugum saman
leitast við að fá verðandi lögfræð-
inga landsins til þess að tileinka
sér. Verst þykir mér þó þegar hann
bregður mér um heilindi og ber á
mig annarlegar hvatir. Því vil ég
ekki sitja undir og mótmæli því
harðlega. Sigurður Líndal verður
sér mjög til minnkunar með brigsl-
um sínum. Þá eru menn orðnir
algerlega rökþrota þegar gripið er
til þess að segja að „er hulin ráð-
gáta hvað honum gengur til“. Það
er hvorki Sigurði né neinum öðrum
hulin ráðgáta. Mér gengur það til
að leiða málið til bestu og skynsam-
legustu niðurstöðu fyrir íslenska
þjóð sem völ er á miðað við mála-
vöxtu. Það er mér ekki hulin ráð-
gáta hvað Sigurði gengur til með
þessum ummælum sínum. Hann
er að sá efasemdum um heilindi og
grafa undan trúverðugleika þess
sem orðin beinast að. Sigurður er
að vega að persónu og draga mörk
milli þjóðarinnar og hennar. Þetta
hafa aðrir verið að gera síðustu
daga og vegið að fólki sem hefur
verið áberandi í umræðunni og er
svipaðrar skoðunar og ég. Umræð-
an er með þessu komin á ómerki-
legasta og lágkúrulegasta stig sem
unnt er að ná og Sigurður Líndal
leggur sitt af mörkum svikalaust.
Hann gerir sjálfum sér meiri óleik
en mér finnst að hann eigi skilið.
Honum ber engin skylda til þess
að standa við hlið helstu lýðskrum-
ara stjórnmálanna og á ekki heima
í þeirra hópi.
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
Líndal vegur að persónu
ÁRNI STEFÁNSSON
KRISTINN H.
GUNNARSSON
GROUP