Fréttablaðið - 27.02.2010, Blaðsíða 65

LAUGARDAGUR 27. febrúar 2010 33
➜ NOKKRIR GOSDRYKKIR FORTÍÐARINNAR
■ Fanta Lemon
Framleitt hjá Vífilfelli frá
1993 til 2004 og svo aftur
í nokkra mánuði í fyrra.
■ Hi-Spot
Lime-drykkur frá Canada
Dry sem keppti við 7up og
Sprite. Aflagður þegar Sanit-
as sameinaðist Ölgerðinni.
■ Miranda
Appelsínugosdrykkur frá
Sanitas. Tappi Tíkarrass gerði
drykkinn ódauðlegan á sam-
nefndri plötu 1984.
■ Morgan Cream Soda
„Rjómagos“ framleitt í Efnagerð Akur-
eyrar, sem síðar varð Sana. Framleitt
frá fimmta áratugunum og
fram á áttunda áratuginn.
■ Póló
Glær bragðmikill gosdrykkur
framleiddur af Sanitas og
síðar af Ölgerðinni. Er enn
framleiddur en þá aðallega
til útflutnings (til Færeyja og
Danmerkur). Þó hefur verið
til svokallað Bónuspóló upp
á síðkastið, sem smakkast
nánast alveg eins og gamla
Pólóið.
■ Pommac
Eplagos frá Ölgerðinni. Framleitt á 7.
áratugnum.
■ Qhinine Water
Rammur gosdrykkur
frá 7. áratugnum, oftast
notaður í bland. Almennt
kallaður „Drottningahland“.
■ Remix
Sumarið 2008 kom Remix á mark-
aðinn. Það smakkaðist eins og Mix
en var appelsínugulara á litinn. Það
hvarf svo með haustinu.
■ Sinalco
Þýski bindindisdrykkurinn Sinalco
(stytting á Sine Alcahole, latína fyrir
án alkóhóls) er elsti gosdrykkur
Evrópu sem enn er framleiddur.
Framleiðsla hófst árið 1902 en Sin-
alco kom til Íslands 1954 þegar Egils
hóf að framleiða hann. Sala lagðist
hér af seint á
síðustu öld.
Drykkinn má
enn kaupa víðs
vegar um Evrópu, en
bragðið er mun súrara
en þekktist hér. Það er
einmitt ástæða þess að
Sinalco hvarf af Íslandi:
Fyrirtækið úti breytti
uppskriftinni og sú nýja
féll ekki Íslendingum í geð.
■ Súkkó
Einn þeirra fimm gosdrykkja sem
Davíð Scheving Thorsteinsson setti
á markaðinn 1987 eftir að færiband
Sól hf. rann í gang var hið alræmda
súkkulaðigos
Súkkó. Hinir
drykkirnir frá Sól
voru Sól-cola,
Límó, Sól-app-
elsín og Grape.
Síðar komu meðal
annars Ískóla, Sóló
og Míló.
■ Tab
Framleitt hjá Vífil-
felli frá 1982 til 2007.
■ Valash
Appelsínudrykkur að norðan, sem
varð til tæplega áratug áður en Egils
Appelsín kom á markaðinn. Fram-
leiðslu var hætt á 8. áratugnum.
www.americanexpress.iser útgefandi American Express® á Íslandi
Kortið sem
kemur þér út
30.000 ánægðir viðskiptavinir safna hraðar
Meðlimir Classic Icelandair American Express vita að þeir fá 10 Vildarpunkta
fyrir hverjar 1.000 krónur á meðan sambærileg kort gefa í mesta lagi
5 Vildarpunkta. American Express er eina kortið á markaðnum sem gefur
Vildarpunkta af öllum færslum heima og erlendis. Það er staðreynd.
Farðu inn á www.americanexpress.is og gerðu samanburð við önnur
greiðslukort. Yfirburðirnir eru augljósir!
Safnaðu
Vildarpunktum
hraðar
Með American Express færðu fleiri Vildarpunkta fyrir
hverja færslu en með nokkru öðru greiðslukorti

appelsínugosdrykkinn Valash, en
sá drykkur var að uppistöðu app-
elsínuþykkni en lítill hluti var úr
ananasþykkni. Fyrir mistök barst
efnagerðinni hráefni í drykkinn í
öfugum hlutföllum, mest af ananas-
þykkni en lítið af appelsínuþykkni.
Björgvin náði að blanda drykkjar-
hæfan mjöð úr þykkninu og kallaði
til vinnufélaga sína til að smakka
„skítamixið“ eins og hann kallaði
útkomuna. Mönnum féll drykk-
urinn ágætlega en töldu ófært að
kalla hann Skítamix svo niðurstað-
an var einfaldlega Mix. Og Mixið
er drukkið enn í dag.
Kók, Pepsi eða kannski Spur?
Coca-Cola er án efa frægasti gos-
drykkur heims og eitt þekktasta
vörumerki í heimi. Bandaríski
lyfjafræðingurinn Dr. John Styth
Pemberton blandaði gosdrykk-
inn fyrst árið 1886 en hingað kom
Kók árið 1942 þegar Vífilfell hóf
að framleiða drykkinn úr aðfluttu
þykkni í verksmiðju við Hofsvalla-
götuna. Pepsi og Kók hafa löngum
átt í baráttu og hingað kom Pepsi
einu ári á eftir Kók þegar Sanitas
fékk einkaumboðið 1943. Sanitas
varð þar með fyrsta umboð Pepsi
í Evrópu.
Ýmsir aðrir kóladrykkir hafa í
tímans rás blandað sér í kóla-bar-
áttuna. Hér hafa til að mynda feng-
ist Jolly Cola, Sól-kóla, Ís-kóla og
Bónus-kóla. Ekki má gleyma Spur
Cola, sem var framleitt af Ölgerð
Egils Skallagrímssonar með
leyfi frá Canada Dry. Ölgerð-
in kom með Spur beint í kjölfar
Kók og Pepsi árið 1944 og fram-
leiddi til ársins 1983. Spur er
líklega dáðasti horfni gosdrykk-
urinn á Íslandi. Glerflöskurnar
voru svipsterkar og drykkurinn
öðlaðist ákveðinn ódauðleika í
kvikmyndinni Sódóma Reykjavík.
Þegar tómar Spurflöskur birtast
í antík-búðum hér seljast þær á
svipstundu á okurverði.
Árið 1988 setti svo Ölgerðin RC
cola (Royal Crown) með látum inn
á markaðinn. Drykkurinn var aug-
lýstur upp með slagorðinu „Láttu
ekki vanann ráða valinu, reyndu
nýja leið“ og mikið var reynt til að
koma drykknum á kortið – RC-mót
í íþróttum og hvað eina. Allt kom
þó fyrir ekki og RC hvarf fljótlega
á 10. áratugnum.
Ein flaska á mann
Gosdrykkjamarkaðurinn hefur
breyst gríðarlega í áranna rás. Einu
sinni gapti fólk í forundran á eins
lítra gosflöskur, en nú er ekki óal-
gengt að sjá fólk rogast heim með
sex 2 lítra flöskur í kippu úr stór-
mörkuðum. Samfara heilsubylgju
undanfarinna ára hefur áhersla í
vöruþróun drykkjarvörufyrirtækj-
anna einkum beinst að þróun syk-
urlausra drykkja og vatnsdrykkja
með mjög lágt eða ekkert sykur-
innihald. Hlutfallsleg aukning
hefur verið langmest í sölu vatns-
drykkja. Sala sykurlausra gos-
drykkja hefur hlutfallslega dreg-
ist saman á allra síðustu árum,
líklega vegna mikils áróðurs gegn
sætuefnum eins og aspartami.
Gróft reiknað er markaðurinn
fyrir gosdrykki (ekki kolsýrða
vatnsdrykki) í kringum 40 milljón-
ir lítra á ári. Sé þessari tölu deilt
í fjölda landsmanna kemur í ljós
að hver og einn Íslendingur svol-
grar í sig um það bil 0,33 l af gosi
á dag, sem samsvarar einni lítilli
gosflösku.