Fréttablaðið - 08.06.2010, Qupperneq 12

12 8. júní 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Skammt er öfga milli. Eftir alræði íslenskra stjórnmálaflokka heila öld
– eða frá upphafi þingræðis, er farið að tala
um beint lýðræði þar sem öll meginmál
skal ákveða með þjóðaratkvæðagreiðslu.
Jafnframt er talað um að fjórflokkurinn
sé dauður og flokkakerfið hafi runnið sitt
skeið á enda. Þetta er enn eitt dæmið um
öfgar í íslenskri umræðu þar sem heimur-
inn er annaðhvort svartur eða hvítur.
Beint lýðræði krefst þess að kjósendur
setji sig inn í öll mál, þekki allt, skilji allt
og viti allt. Slíkt er óhugsandi af þekkingar-
fræðilegum ástæðum. Enginn getur þekkt
allt, skilið allt og vitað allt, heldur verðum
við kjósendur að treysta kjörnum fulltrú-
um til þess að ráða fram úr málum samfé-
lagsins og sveitarfélaga. Í slíku felst eðli-
leg verkaskipting í þjóðfélagi sérfræðinnar
– þjóðfélagi þekkingarinnar. Auk þess er
beint lýðræði þunglamalegt og kostnaðar-
samt. Í þriðja lagi – og það sem skiptir
mestu máli: í beinu lýðræði ber enginn
ábyrgð, en ábyrgð er það sem skiptir máli.
Eftir sviksemi viðskiptalífsins, dugleysi
fjölmiðla og blindingsleik leiðtoga stjórn-
málaflokka skiptir mestu máli, að fólk –
ungt og gamalt, konur og karlar verði kraf-
ið um að bera ábyrgð á gerðum sínum og
sé gert kleift og að bera ábyrgð á sér sjálft:
í skólum, á heimilum og vinnustöðum, í
umferðinni, í samskiptum við annað fólk
– og í stjórnmálum.
Til þess að auka ábyrgð almennings þurf-
um við ekki síst ábyrga stjórnmálaflokka
og virkt fulltrúalýðræði, opna umræðu og
algera upplýsingaskyldu. Ábyrgir stjórn-
málaflokkar eiga að ráða því sjálfir, hverja
þeir bjóða fram og ekki nota prófkjör – sem
er blekking, upphaflega fundin upp til þess
að slá ryki í augun á fólki og láta það halda
að það ráði sjálft, en endaði með spillingu
og því að hlaupandi strákar úr íþróttafélög-
um eða allt öðrum stjórnmálaflokkum réð
framboðslistum. Stjórnmálaflokkar eiga að
kynna stefnumál sín og viðhorf á einfald-
an, skýran og skiljanlegan hátt og fjölmiðl-
ar eiga að veita flokkum og frambjóðendum
aðhald á grundvelli þekkingar á lögmálum
samfélagsins – það þarf sem sagt menntaða
blaðamenn og hlutlæga fjölmiðla.
Hins vegar á nú að nota beint lýðræði til
að setja landinu ný grundvallarlög – nýja
stjórnarskrá, þar sem kjörið er til stjórn-
lagaþings beinni persónukosningu með
landið allt sem eitt kjördæmi þar sem virð-
ing fyrir manninum er fyrsta boðorðið eins
og er í stjórnarskrá Þýskalands þar sem
segir: Die Würde des Menschen ist uantast-
bar – „virðing mannsins er ósnertanleg“.
Beint lýðræði - ný stjórnarskrá
Stjórnmál
Tryggvi
Gíslason
Fyrrverandi
skólameistari
Menntaskólans á
Akureyri
SÉRHÆFING Í VIÐHALDI GÓLFA
Við sérhæfum okkur í slípun og olíuburði á
sólpöllum, gerum gamla pallinn flottari en nýjan.
Fjalirnar verða rennisléttar og timbrið nær aftur
sínum náttúrulega lit.
GERUM SÓLPALLINN
EINS OG NÝJAN
info@golfthjonustan.is | golfthjonustan.is
S: 897 2225
Enn eitt grínið?
Tilvonandi borgarstjóri, Jón Gnarr, full-
yrti í samtali við Stöð 2 á sunnudaginn
að alþjóðleg dýraverndunarsamtök
hefðu sýnt því mikinn áhuga að koma
ísbirni í Húsdýragarðinn í Reykjavík.
Nefndi hann sérstaklega til sögunnar
World Wildlife Foundation, sem væru
ein þau stærstu í heimi, sem hefðu
sýnt málinu mikinn áhuga. Hvernig
sem leitað er finnst hvorki haus né
sporður á þessum risastóru sam-
tökum sem borgarstjórinn telur að
muni greiða umtalsverðar fjárhæðir
svo hægt sé að koma ísbirni í
búr. Spurning hvort þetta sé
enn eitt grínið hjá Jóni?
Misskilningur?
Svo allar sanngirni sé gætt gæti
borgarstjórinn verið að tala um World
Wildlife Fund, sem í dag heitir World
Wide Fund for Nature. Þau samtök
hafa það á stefnuskrá sinni að vernda
villt dýr í náttúrulegu umhverfi sínu.
Og þrátt fyrir heitið er ekki um neinn
sjóð að ræða, heldur frjáls
félagasamtök sem lifa á
styrkjum og ekki það
miklum. Ólíklegt er að
ísbjörn í búri sé ofarlega
á forgangslista þeirra.
Seyðið sopið
Menn hafa farið mikinn vegna
umræðunnar um launakjör seðla-
bankastjóra og velt því upp hver sagði
hvar hvenær og hvernig. Allt snýst
málið um hver vildi að Már Guð-
mundsson væri með hærri laun en
Jóhanna Sigurðardóttir. Stjórnvöld
súpa þarna seyðið af þeirri
undarlegu ákvörðun sinni
að enginn ríkisstarfsmaður
megi vera með hærri laun
en forsætisráðherra. Formað-
ur jafnaðarmannaflokksins er
nefnilega æðstur allra.
kolbeinn@frettabladid.isN
ýliðnar sveitarstjórnarkosningar sýndu glöggt að
íslenskir kjósendur hafa misst trú á stjórnmálamönn-
um. Um það ber vitni lítil kosningaþátttaka, einkum í
þeim sveitarfélögum þar sem eingöngu voru í boði list-
ar gömlu flokkanna. Sömuleiðis árangur nýrra fram-
boða, þar á meðal grínframboða, og talsvert miklar útstrikanir og
tilfæringar á frambjóðendum á listum.
Yfir 40 prósent kjósenda í
Reykjavík vildi frekar verja
atkvæði sínu til flokks sem þeir
vissu ekkert fyrir hvað stæði
heldur en að kjósa einn hinna
gömlu flokka sem þeir töldu sig
líklega vita of vel fyrir hvað
stæðu því ekki buðu þeir upp á
endurnýjun svo nokkru næmi,
utan Framsóknarflokks sem náði þó engum slagkrafti.
Og hvernig bregðast svo flokkarnir við þessum niðurstöðum? Í
Reykjavík reynir Samfylkingin að vera hress með Besta flokknum
og hefur kynnt myndun meirihluta þar sem engin stefnumál eru ljós
en upplýst hver verður borgarstjóri og formaður borgarráðs.
Á sama tíma engist Sjálfstæðisflokkurinn vegna styrkjamála
Guðlaugs Þórs. Guðlaugur neitar að víkja og sveit hans ver hann
vasklega sem út af fyrir sig er skiljanlegt. Hitt er síður skiljanlegt
að forysta flokksins skuli kjósa að beina blinda auganu að málinu,
vitandi þó að áframhaldandi þingseta Guðlaugs Þórs hlýtur að laska
flokkinn verulega og til langs tíma.
Formaðurinn hefur reynt að varpa frá sér boltanum með því að
segja að það sé kjósenda að velja hvort þeir veita Guðlaugi áfram-
haldandi umboð. Nú er það svo, eins og kunnugt er, að ekki er hægt
að gera ráð fyrir þingkosningum fyrr. Viðbrögð formannsins bera
þannig vott um að hann ráði ekki við að taka ábyrgð á flokki sínum
og þeim sem til ábyrgðar er kjörnir í hans nafni.
Rök þingflokksformannsins um að ekki megi nota mælistiku
ársins 2010 á atburði sem áttu sér stað árið 2006 eru ekki heldur
vænleg til árangurs fyrir flokkinn. Er það ekki einmitt það sem er
að gerast í íslensku samfélagi um þessar mundir að við erum að
hafna þeim mælikvörðum sem þóttu góðir og gildir árið 2006 og
á árunum þar í kring, í það minnsta í stórum hluta samfélagsins
og stjórnmálaheimsins? Það er einmitt þess vegna sem krafan um
endurnýjun og breytingar er svona sterk.
Þessi skilaboð verður Guðlaugur Þór að skilja og taka til sín.
Formaður hans og þingflokksformaður verða að liðsinna honum
við að taka þá einu ákvörðun sem hægt er að taka, jafnvel þótt þar
með hverfi brjóstvörn fleiri flokkssystkina sem einnig þáðu styrki,
þótt ekki væri í sama mæli og Guðlaugur.
Sá fjáraustur fyrirtækja og efnafólks í prófkjörsbaráttu innan
stjórnmálaflokka sem viðgekkst hér er hluti af fortíð sem skal kært
kvödd. Til þess að nægileg reisn sé yfir þeirri kveðju verða þeir
stjórnmálamenn sem ekki standast siðferðiskröfur ársins 2010 að
yfirgefa sviðið og hleypa að nýju fólki með ný viðmið.
Einungis þannig er von til þess að stjórnmálalífið endurheimti
það traust að almenningur leggi í að kjósa þá flokka sem hann veit
fyrir hvað standa.
Stjórnmálamenn verða að hafa kjark í tiltektina.
Að þora ekki að
veðja á hið þekkta
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871