Fréttablaðið - 09.06.2010, Blaðsíða 14

14 9. júní 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Algerlega ómögulegt
Stjórnmál eru list hins mögulega. Til að læra þá list verður stjórnmálamaður
að kunna að gera greinarmun á því, sem
honum er mögulegt – sem hann ræður við
– og því, sem honum er ómögulegt – sem
hann ræður ekki við. Séu stjórnmála-
manni falin völd á hann að einbeita sér að
því sem hann getur ráðið við en láta vera
yfirlýsingar um það, sem hann ræður
ekki við. Ástæðan fyrir þessum ábend-
ingum er grein, sem Árni Páll Árnason
félagsmálaráðherra ritaði í Fréttablað-
ið í gær. Þar nefnir hann réttilega mik-
inn fjárhagsvanda ríkissjóðs, sem ekki
stendur lengur undir viðfangsefnum,
sem stofnað var til á uppgangsárunum.
Meðal tillagna hans um lausn þess vanda
er að frysta laun opinberra starfsmanna
til næstu þriggja ára og lífeyrisgreiðslur
sömu leiðis.
Laun opinberra starfsmanna eru
ákvörðuð með samningum. „Þjóðarsátt“
um frystingu launa þeirra getur ekki
orðið nema opinberir starfsmenn fallist
á það í samningum við ríkisvaldið. Telur
Árni Páll það vera líklegt? Ræður hann
við það? Eða er honum mögulegt að ná því
fram eftir öðrum leiðum t.d. með setningu
laga á Alþingi? Ræður Árni Páll við það?
Sama máli gegnir um tillögu hans um
frystingu lífeyris landsmanna næstu þrjú
árin. Ræður Árni Páll við það?
Skrif af þessu tagi vekja annars vegar
og að þarflausu andúð launafólks, sem
ríkisvaldið þarf að eiga sem best sam-
skipti við á næstu misserum. Hins vegar
og einnig að þarflausu grafa þau undan
trausti þeirra, sem hvað mest eiga undir
því að traust sé til þeirra borið.
Þesi grein ráðherrans var satt best að
segja algerlega ómöguleg.
Frysting
launa
Sighvatur
Björgvinsson
fyrrverandi
ráðherra og einn
af stofnendum
Samfylkingarinnar
Laun opinberra
starfsmanna eru
ákvörðuð með
samningum.
„Þjóðarsátt“ um frystingu launa
þeirra getur ekki orðið nema op-
inberir starfsmenn fallist á það í
samningum við ríkisvaldið.
Viðarhöfða 6 - Reykjavík / Bæjarhrauni 12 - Hafnarfirði
www.sindri.is / sími 575 0000
Verslanir
PI
PA
R\
TB
W
A
•
S
ÍA
•
1
01
16
4
DCD945B2
Öflug 12 V borvél m. höggi
LED-ljós
13 mm patróna
3ja gíra, 0-450/1200/1800
Átak 44 Nm.
2x2,6 Ah Ni-Mh rafhlöður.
12 V hleðsluborvél m. höggi
59.900
Verð með vsk.
Íbúalýðræðið
„Þetta er íbúalýðræði og fólk verður
að átta sig á því,” sagði Lúðvík Geirs-
son, bæjarstjóri í Hafnarfirði, eftir að
stækkun álversins í Straumsvík var
hafnað í íbúakosningum fyrir þremur
árum. Fyrir rúmri viku gengu Hafn-
firðingar aftur til atkvæða og kusu
sér bæjarfulltrúa. Lúðvík Geirsson
var ekki í þeim hópi. Samt verður
hann áfram bæjarstjóri. Sumum
kemur það spánskt fyrir
sjónir. „Þetta er ekki íbúa-
lýðræði og fólk verður að
átta sig á því,“ gæti Lúðvík
þá kannski svarað þeim
sem malda í móinn.
Launaviðtal
Að fara í launaviðtal er ekkert
gamanmál. Þá gildir að mæta vel
undirbúinn. Á heimasíðu VR má
finna nokkrar góðar ábendingar fyrir
þá sem sækjast eftir launahækkun,
til dæmis þessi: „Fáðu
einhvern sem þú
treystir vel til að fara
með þér í hlutverka-
leik og æfðu þig,
hvað þú ætlar
að segja og
hvernig þú
vilt koma því
frá þér.“
Bara æfing?
Þetta hlýtur að vera skýringin á því
hvers vegna Már Guðmundsson
seðlabankastjóri sendi Jóhönnu
Sigurðardóttur línu og útskýrði
launakröfur sínar. Hún hefur jú
útskýrt að hún hafði alls ekkert um
þau mál að segja. Liggur því beinast
við að ætla að Már hafi viljað taka
eins og eina létta æfingu áður en
hann mætti
í alvöruvið-
talið.
G
rein Árna Páls Árnasonar, félags- og tryggingamála-
ráðherra, hér í Fréttablaðinu í gær hefur vakið mikla
athygli og viðbrögð. Ráðherrann velti þar fyrir sér
leiðum til að ná fram bráðnauðsynlegum niðurskurði í
ríkisrekstrinum á næstu árum og telur nauðsynlegt að
ná þjóðarsátt um að frysta laun opinberra starfsmanna næstu þrjú
árin, ásamt lífeyrisgreiðslum og öðrum afkomutengdum greiðslum
ríkisins, til dæmis til bænda.
Rök ráðherrans fyrir þessari tillögu eru einföld: Það eru ekki til
neinir peningar til að hækka laun
opinberra starfsmanna. Ef laun
opinberra starfsmanna hækk-
uðu, yrði að segja upp fólki til að
standa undir kauphækkunum til
þeirra sem héldu vinnunni.
Talsmenn opinberra starfs-
manna virðast hafa takmarkað-
an skilning á þessum tiltölulega
einföldu sannindum, ef marka má viðbrögð þeirra við grein ráð-
herrans. Þeir eru bæði á móti launafrystingu og uppsögnum opin-
berra starfsmanna. Tillögur þeirra um hvernig eigi þá að loka
fjárlagagatinu eru hins vegar í bezta falli óljósar.
Tvær leiðir eru til að rétta af hallann á ríkissjóði. Að skera niður
kostnaðinn og hækka skattana. Lækkun kostnaðar um tugi millj-
arða mun óhjákvæmilega koma niður á opinberum starfsmönnum,
svo hátt er hlutfall launa í kostnaði ríkisins. Verði sú leið ekki
farin þýðir það aðeins eitt, að almenningur þarf að borga hærri
skatta. Það er sú krafa, sem forsvarsmenn ríkisstarfsmanna gera
í raun ef þeir ætla bæði að krefjast hærri launa og leggjast gegn
því að nokkur maður í þjónustu ríkisins missi vinnuna vegna
niðurskurðar.
Félagsmálaráðherrann virðist vera að leita að leið til að fram-
kvæma niðurskurðinn með sem sársaukaminnstum hætti; að verja
störf fólks hjá ríkinu með því að frysta launagreiðslur. Hugsanlega
stendur valið á milli uppsagna og launafrystingar. En það getur
líka verið að launafrysting dugi alls ekki til; uppsagnir verði einnig
að koma til.
Sú staða, sem ríkisstjórnin er í, er ekki öfundsverð en heldur
ekkert einsdæmi. Frá flestum vestrænum ríkjum berast nú fréttir
af miklum niðurskurði fjárlaga með launalækkunum, uppsögnum,
sameiningum og lokun ríkisstofnana. Þetta er sá kaldi raunveru-
leiki sem ekki þýðir annað en að horfast í augu við.
Í góðærinu var þjónusta ríkisins þanin of hratt út. Ríkisstarfs-
mönnum fjölgaði meira en starfsmönnum á almennum vinnumark-
aði og launahækkanir þeirra komu iðulega á undan hækkunum á
almenna markaðnum. Nú er ekki innstæða lengur fyrir þessari
útþenslu ríkisútgjaldanna. Atvinnulíf og verðmætasköpun í land-
inu ber ekki ríkiskerfi af núverandi stærðargráðu.
Grein félagsmálaráðherrans er til marks um að hann horfir
raunsætt á málin og er reiðubúinn að beita sér fyrir erfiðum en
nauðsynlegum ákvörðunum.
Raunsæi félagsmálaráðherrans vekur hörð
viðbrögð hjá hagsmunasamtökum:
Dugar frysting
launa til?
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
bergsteinn@frettabladid.is