Morgunn - 01.06.1928, Síða 20

14
MORGUNN
Eg hafði áður verið með stórgáfuðum mönnum. Og
eg hafði verið með miklum starfsmönnum, vandvirk-
um mönnum, samvizkusömum mönnum og sannprúð-
um. Það var annað, sem mér var meira nýnæmi. Eg
held, að eg geti ekki einkent það betur en með þessum
orðum úr lýsing Snorra Sturlusonar á Ólafi Tryggvasyni:
„Ólafur lconungur var allra manna cjlaðastur“. Haraldur
Níelsson var gæddur þeirri náðargáfu, að alveg óvenju-
legur fögnuður bjó í sál hans. Þessi fögnuður brauzt
fram, mér liggur við að segja með ofurmagni, út af hin-
um fjarskyldustu atriðum: tilkomumiklu útsýni, grösug-
um hvammi, tignarlegum fossi, glampandi læk í fjalls-
hlíð, glæsilegu sólarlagi, ljúfu sönglagi, fallegu kvæði,
vel orðaðri setningu, drengilegu verki o. s. frv. Það var
ókleift að leggjast undir höfuð að fagna með honum.
En tilverunni er nú einhvernveginn svo háttað, að alt
verður að kaupa dýru verði. Yður er öllum kunnugt um
það, að einskis, sem er nokkurs verulegs virði, geta
menn aflað sér með öðrum hætti en þeim, að þeir leggi
eitthvað mikið fram sjálfir. Eitthvað líkt er um það,
sem mönnum er gefið ósjálfrátt. Fagnaðarhæfileikinn,
sem Har. Níelssyni var gefinn í svo dásamlega ríkum
mæli, átti sína ranghverfu. Mótlæti og hvers konar
áhyggjur sóttu fastar á hann en títt er um menn, og
samvizkusemin og vandvirknin urðu stundum að kvöl.
Eg hefi setið með honum dag eftir dag, þegar hann var
staddur í þrengstu og dýpstu gljúfrum örvæntingarinnar.
Eg ætla ekki að segja neina æfisögu. Til þess vinst
enginn tími. Eg verð að fara fljótt yfir.
Um miðjan fyrsta tug ]>essarar aldar urðu þau
straumhvörf í sálarlífi Haralds Níelssonar, er gerðu hann
að því mikilmenni, sem hann varð. Þeim straumhvörf-
um ollu að öðru leytinu sú nákvæma þekking, sem hann
fékk á heilagri ritningu við það að vera aðalþýðandi
gamla testamentisins. Hann vann þar það afreksverk
fyrir íslenzka kristni, íslenzkar bókmentir og íslenzka