Morgunn - 01.06.1943, Side 48

42
MORGUNN
Hafið þið brjálað, heillamenn,
handaverkunum mínum?
Að Vatnsfjarðarkirkja hafi þótt gersemi, máluð af séra
Hjalta, má marka af því, sem Þorvaldur Thoroddsen segir
í Landfræðisögu sinni, að'Jón biskup Árnason hafi beðið
séra Hjalta að mála innan dómkirkjuna í Skálholti, en
prestur hafi færzt undan og því ekki orðið af verkinu.
Séra Hjalti var langa-langafi fyrsta Islendingsins, sem
gerði málaralistina að ævistarfi sínu, en það var Þorsteinn
Illugason Hjaltalín, sem fór ungur utan, en rak, eftír
mikil ævintýri, á fjörur í Brúnsvík í Þýzkalandi, gerðist
þar merkilegur málari, kom aldrei síðan til ættjarðar
sinnar og andaðist árið 1817, að eins 46 ára að aldri.
Faðir Þorsteins Hjaltalín (ættarnafn þetta hefir hann
sennilega tekið eftir langa-langafa sínum, séra Hjalta)
var séra Illugi, sem um 20 ára skeið var aðstoðarprestur
hjá tengdaföður sínum, séra Magnúsi prófasti Teitssyni
í Vatnsfirði, sem giftur var dótturdóttur séra Hjalta og
varð eftirmaður hans á staðnum. Eftir að séra Magnús
var látinn brást sú von séra Uluga, að verða eftirmaður
tengdaföður síns í Vatnsfirði, en honum var þá veitt ná-
grannaprestakallið, Kirkjubólsþing í Isafjarðardjúpi.
Einnig séra Ulugi var annálaður merkismaður, og var
það eitt í fari hans, að í frásögur var fært, hve forspár
hann var. I riti sínu, Islenzkir listamenn, segir Matthías
Þórðarson svo um þessa gáfu séra Illuga og ævilok hans:
„Til marks um, hve forspár hann þótti, er það í frásög-
ur fært, að hann hafi sagt fyrir dauða sinn og með hverj-
um hætti hann mundi að bera- Einnig á hann að hafa sagt
fyrir, hvað fram mundi koma við börn sín, og rættist það,
en um einn sona sinna, Jón aS nafni, sagSi hann þó, aS sér
væri huliS, hvaS fyrir honum lægi. Á nýársdag 1782 sagði
hann um tvo heldri bændur í sókninni, að það yrði sveit-
inni mikill skaði, að þeir yrðu báðir látnir fyrir næstu
sumarmál, „en þó lifa þeir mig“, bætti hann við. Gekk
þetta eftir. Séra Illugi fór skömmu eftir nýárið að heim-