Fréttablaðið - 28.02.2011, Qupperneq 12

12 28. febrúar 2011 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Alþingi samþykkti nýlega frumvarp til laga sem veitir Samkeppniseftir-
litinu heimild til að skipta upp fyrir-
tækjum ef eftirlitið getur sannað að
skipulag eða uppbygging fyrirtækisins
komi í veg fyrir, takmarki eða hafi skað-
leg áhrif á samkeppni. Við þetta mat
liggja hagsmunir neytenda til grundvall-
ar. Það þýðir að viðkomandi fyrirtæki
verður ekki skipt upp ef það er til hags-
bóta fyrir neytendur að fyrirtækið sé
stórt og njóti stærðarhagkvæmni í inn-
kaupum eða rekstri. Þannig getur eftir-
litið ekki nýtt heimildina ef fyrirtækið
nýtir hagkvæmni stærðar neytandanum
til hagsbóta.
Komi til uppskiptingar mun fyrir-
tæki selja frá sér hluta fyrirtækis og
fá endurgjald fyrir. Frumvarpið er
almenn takmörkun á eignarrétti í þágu
almannahagsmuna og verður einungis
beitt að ákveðnum skilyrðum uppfyllt-
um og ef kröfu um meðalhóf er mætt.
Andstæðingar frumvarpsins á Alþingi
fullyrða að stór hluti íslenskra fyrir-
tækja þurfi að óttast frumvarpið. Það
er einkennilegt stöðumat. Ef það er rétt
mat, þá er stór hluti íslenskra fyrir-
tækja að njóta hagnaðar í krafti einok-
unar á kostnað neytenda og á kostnað
virkrar samkeppni. Ég er ekki sam-
mála því mati, þótt ég telji að víða geti
leynst fyrirtæki sem vegna stöðu sinnar
hindra virka samkeppni. Sé þetta mat
viðkomandi þingmanna hins vegar rétt
og stór hluti íslenskra fyrirtækja sé að
innbyrða hagnað á kostnað virkrar sam-
keppni, þá hefur eftirlitið nú tæki til að
bregðast við þeirri stöðu. Því má segja
að röksemdir viðkomandi gegn frum-
varpinu séu bestu hugsanlegu röksemd-
ir með frumvarpinu.
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
HALLDÓR
Frumvarpið er almenn
takmörkun á eignarrétti
í þágu almannahagsmuna og
verður einungis beitt að ákveðn-
um skilyrðum uppfylltum og ef
kröfu um meðalhóf er mætt.
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
MEIRI
UMRÆÐA
Þ
að er kannski lýsandi fyrir það hvað pólitíkin á Íslandi
er orðin undarleg, að út úr starfi starfshópsins, sem átti
að bregðast við ákvörðun Hæstaréttar um ógildingu
stjórnlagaþingskosninganna, kom engin tillaga um þá
leið sem liggur beinast við; að kjósa upp á nýtt.
Meirihluti allra þingflokka nema Sjálfstæðisflokksins leggur
til að þeir 25, sem urðu hlutskarpastir í kosningunni, verði
skipaðir af Alþingi í svokallað stjórnlagaráð, sem á síðan að
gegna sama hlutverki og stjórnlagaþinginu var ætlað. Minnihluti
sjálfstæðismanna vill hins vegar hætta við allt saman og setja
endurskoðun stjórnarskrárinnar á ný í hendur Alþingis.
Í áliti meirihlutans er fjall-
að um þann möguleika að
kjósa upp á nýtt og sagt að
það sé eðlilegasta leiðin út frá
lagalegu sjónarmiði. Bent er
á að þetta sé einföld leið, taki
skamman tíma og sá möguleiki
sé fyrir hendi að kjósa samhliða
þjóðaratkvæðagreiðslunni um
Icesave til að spara peninga.
Meirihlutinn færir í raun engin rök fram gegn þessum kosti – en
leggur engu að síður til aðra leið og mun síðri.
Í minnihlutaáliti Sjálfstæðisflokksins segir að Alþingi megi
ekki víkja sér undan því að endurskoða stjórnarskrána „enda ekki
ástæða til“. Sú ástæða er reyndar til – getuleysi þingsins í 65 ár að
ráðast í þá endurskoðun, sem stefnt var að strax eftir lýðveldis-
stofnun. Málið hefur alltaf lent ofan í skotgröfum flokks- og kjör-
dæmishagsmuna og þess vegna var brýnt að halda stjórnlagaþing
til að taka af skarið í ýmsum álitamálum.
Leið uppkosningar er nærtækust, hvað sem líður tillögum
starfshópsins. Skipan stjórnlagaráðs er ótæk af ýmsum ástæðum.
Með henni er gengið gegn niðurstöðu Hæstaréttar. Við
myndum reka upp stór augu ef þær fréttir bærust frá einhverju
ná grannaríkinu að æðsti dómstóll landsins hefði úrskurðað
kosningar ógildar, en þjóðþingið sett lög um að úrslit þeirra skyldu
engu að síður standa. Við myndum halda að eitthvað væri bogið
við lýðræðið í því landi.
Umboð fulltrúanna sem sitja eiga í stjórnlagaráðinu var þegar
veikt vegna lítillar kjörsóknar. Það verður enn þá veikara með því
að Alþingi stytti sér leið framhjá niðurstöðu Hæstaréttar. Um leið
eykst hættan á að þessi tilraun til að endurskoða stjórnarskrána
renni út í sandinn eins og allar hinar.
Síðast en ekki sízt er uppkosning eina leiðin sem hægt er að fara
til að standa vörð um heiður og orðstír Íslands sem lýðræðis- og
réttarríkis. Hún er sú leið, sem yrði farin í hvaða öðru lýðræðis-
ríki sem er – og sú leið sem farin hefur verið áður þegar kosningar
hafa verið úrskurðaðar ógildar í sveitarstjórnum hér á landi.
Þau rök sem heyrzt hafa, að það sé svo flókið að kjósa til
stjórnlagaþings að almenningi sé ekki treystandi til að gera það
samhliða atkvæðagreiðslu um Icesave, eru léttvæg. Ef þjóðinni
er treystandi til að mynda sér skoðun á vaxtakjörum, líkum á
endurheimtum í búi Landsbankans, gengisþróun á næstu árum
og ýmsum lögfræðilegum atriðum í EES-samningnum til að geta
tekið afstöðu til Icesave-samningsins, er henni treystandi til að
setja númer fyrir framan nöfn eins til 25 manna.
Uppkosning til stjórnlagaþings liggur beinast við.
Stjórnlagaóráð
Samkeppni
Magnús Orri
Schram
þingmaður
samfylkingarinnar
Virk samkeppni á Íslandi
Þjóðin ekki skuldbundin
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrr-
verandi utanríkisráðherra, segir
á Facebook-síðu sinni að því sé
ranglega haldið fram að Alþingi í
tíð ríkisstjórnar Geirs H. Haarde hafi
skuldbundið þjóðina til að greiða
Icesave-peningana. Ingibjörg segir
aðeins hafa verið samþykkt að ganga
til viðræðna um Icesave á tilteknum
grundvelli. Þingsályktunartillaga
um þetta hafi því bara skuldbundið
þáverandi stjórnvöld til samning-
anna, en ekki þjóðina.
Ruglingslegt ferli
Tillagan sem um ræðir var samþykkt
í desember 2008. Skyldi þó engan
undra að ruglingur
verði á þessum málum,
því eins og Ingibjörgu
var bent á á síðu sinni
höfðu tilkynningar
fram að þessari tillögu vissulega
hljómað sem skuldbinding. Þannig
sagði í tilkynningu forsætisráðherra
frá því um miðjan nóvember sama
ár að samkomulag hefði
náðst, sem fæli í sér að
„íslensk stjórnvöld ábyrgjast
lágmarkstryggingu þá sem
EES-reglur mæla fyrir um til
innstæðueigenda í útibúum
bankanna erlendis.“ Svo
voru auð vitað fleiri
yfirlýsingar sem ekki
stóðust gefnar út um samkomulag
um Icesave bæði fyrr og síðar.

Skýrt val í atkvæðagreiðslu
Siv Friðleifsdóttir, þingmaður Fram-
sóknarflokksins, upplýsti í gærmorg-
un að hún hygðist greiða atkvæði
með Icesave-lögunum í komandi
þjóðaratkvæðagreiðslu. Hún útskýrði
framhald málsins svo að hún teldi
að þrír kostir væru í stöðunni
fyrir komandi atkvæðagreiðslu;
já, nei, og að mæta ekki á
kjörstað. Fyrir utan þá kosti að
ógilda atkvæði eða skila auðu
var þetta greinargóð útskýring
á kostunum í stöðunni.
thorunn@frettabladid.is