19. júní - 19.06.1952, Side 15

O6'0
19. JUNI
ÚTGEFANDI: K V E N R É T TINDAFÉLAG ÍSLANDS
Reykjavik 1952
AUBUR AUBUNS:
Ríkisborgararéttur giftra kvenna
Ég býst við að þeir séu ekki ýkja margir meðal
almennings, sem gera sér far urn að kynnast að
ráði þeim reglum, sem löggjöf okkar um ríkis-
borgararétt byggist á í aðalatriðum, og þó er við
ríkisborgararéttinn bundinn aðgangur að ýmsum
þeim réttindum, sem við teljum sjálfsögð í hinu
daglega lífi, og fá fyrst og fremst rétturinn til
þess að dvelja í landinu.
Þýðing ríkisfangslöggjafarinnar fyrir einstakl-
inginn hefur orðið æ augljósari síðustu áratug-
ina. í kjölfar heimsstyrjaldanna tveggja liafa siglt
ótal vandamál víða um lieim, sem samtvinnuð
eru ríkisborgaralöggjöf hinna ýmsu landa.
I þessum greinarstúf skal lítillega vikið að ein-
nm þætti ríkisfangslöggjafarinnar, þ. e. gildandi
reglum um ríkisfang giftra kvenna.
Það er ekki ýkja langt síðan það þótti svo sjálf-
sagt, að ekki kæmi annað til greina en að gift
kona fylgdi eiginmanni sínum að ríkisfangi, og
var það í fyllsta samræmi við þær skoðanir, er þá
voru ríkjandi um réttarstöðu konunnar í þjóðfé-
laginu.
En jafnframt því að kvenréttindahreyfingunni
óx fiskur um hrygg fór sú skoðun að stinga upp
kollinum, að það væri ekki réttmætt að konan
væri í ríkisfangslegu tilliti eins konar fylgifé
eiginmannsins, alveg án tillits til liennar eigin
oska og hagsmuna. Fyrir þeirri skipan málanna
hefur einatt verið vitnað í nauðsyn þess að fjöl-
skyldan, þ. e. hjón og börn þeirra, væru ríkis-
19. JÚNÍ
fangslega séð ein heild, en þótt sú viðbára eigi að
vissu marki við rök að styðjast munu nú flestir á
einu máli um það, að hún eigi ekki að ráða úr-
slitum í þessum efnum.
Smám saman hefur þokazt í þá áttina að sýndur
væri litur á því að viðurkenna innan vissra tak-
marka rétt konunnar til þess að halda ríkisfangi
sínu, þótt hún giftist útlendingi og öðlist við það
ríkisfang hans. Má þar til nefna það, að í ýmsum
löndum hefur sú regla verið upp tekin, m. a. hér
á landi, að konan haldi áfram ríkisfangi sínu
þangað til hún flytur frá heimalandinu, eða jafn-
vel, eins og t. d. var að sænskum lögum, þangað
til hún sezt að í heimalandi hins erlenda maka
síns.
Á síðari áratugum liafa þó ýms lönd stigið
skrefið til fulls og lögfest það hjá sér, að hjúskap-
ur konu hafi ekki áhrif á ríkisfang hennar. Voru
það Bandaríkin sem riðu á vaðið fyrir 30 árurn
og síðan liafa ýms lönd farið að dæmi þeirra.
Þannig lögfestu t. d. Bretar það árið 1948 að
brezkar konur skuli halda ríkisfangi sínu þótt
þær giftist útlendingum, og gengu jafnvel svo
langt að láta lögin verka aftur fyrir sig, og árið
1950 settu skandinavisku löndin, Danmörk, Nor-
egur og Svíþjóð, sér ný ríkisfangslög. Skv. þeim
lögum liefur hjúskapur ekki áhrif á ríkisborgara-
rétt kvenna frekar en karla.
Að íslenzkum lögum gildir enn sú regla, að gift
kona er háð eiginmanni sínum að ríkisfangi. Er-
LANDSSÓKASArM
,A'i t 8 8 50 0
IsTÁTus
1