19. júní - 19.06.1952, Page 42

SVAVA JÓNSDÓTTIR
Fáein orð um fátækt og auðæfi
I
Lengi hefur skipt í tvö liorn unr skoðun manna
á auðæfum eða fátækt landsins okkar.
Við, sem nú erurn roskin, lukum upp augun-
uin við sönginn um fátæktina, lærðum ,,fáir, fá-
tækir, smáir“ litlu síðar en signinguna. Enda var
þá erfitt að bera á móti sannleiksgildi þeirra:
Fáir voru íslendingar, lítið fleiri en íbúar meðal-
þorjrs í nágrannalöndunum, smáir verða þeir
ævinlega sem einangrun, örbirgð og kúgun leggja
á sínar afskræmandi hendur og sannarlega voru
þeir fátœkir, því að segja má að allt vantaði, skip-
in, húsin, vegina, verkfærin, vélarnar, en fátæk-
astir voru þeir þó í rótgróinni vantrú á landið og
— þjóðina.
En þetta hefur breytzt eins og allt annað.
Haf og land geymdu í skauti sínu meiri auðæfi
og guldu erfiðið ríkulegri gjöfum en nokkur
hafði þorað að vona. Annar tónn kveður nú við.
Nú tölum við um auðæfi landsins: gjafmildi
moldarinnar, gnægtir hafsins, afl fossanna, hita
hveranna, að ógleymdum draumunum um skóg-
rækt og námugröft. Já, að ógleymdum öllum ó-
Ijósum draumum um auðæfi og framfarir, sem
alltaf þurfa að fara á undan liverri kynslóð, svo
henni takist að fíreyta í framkvæmdir jrví sem
áður var fjarstæða að klæða í orð.
II
En ein eru þau auðæfi landsins, sem okkur
verður ekki svo tíðrætt um (enda sýnist það
bögglast fyrir brjóstinu á okkur að viðurkenna
þau sem dýrmætustu auðæfin og þau sem mestu
skipta) — fólkið í landinu, við öll sem þetta land
erfðum og eigum.
Jafnvel gjöfulustu fiskimið láta aðeins gull sitt
falt fyrir þrotlaust erfiði og — því miður — þung-
bærar fórnir.
Mannshöndin verður að „rista með reku og
plóg sínar uppskerubænir ;í yfirborð jarðar" áður
28
Svava Jónsdóttt)
en henni hlotnast bænheyrsla uppskerunnar. Ef
við liugsum okkur um, eru það þá ekki fá af gæð-
um lífsins senr við njótum nema fyrir vinnu, ef
ekki okkar eigin, þá fyrir vinnu óteljandi annarra
manna, Jafnvel þeir sem svo eru settir að þeim
má lýsa með orðum Kiplings: „Þeir synir Maríu
sitja í náðum, Jreim sæla hlutskiptið féll í skaut,“
verða að njóta sona Mörtu, en „þeir skulu stjórna
hverju hjóli, þeir hlaða skulu vagn og knör“.
Hvernig sem því er velt og snúið fyrir sér, þá
verður alltal’ vinnan ntóðir auðæfanna, vinna ein-
hvers, einhvers staðar. En hví er fjölyrt Iiér um
þessar hversdagslegu staðreyndir, sem allir viður-
kenna? Já viðurkenna í orði, en í verki? Er virð-
ing okkar fyrir vinnunni sérstaklega rótgróin og
fyrirferðarmikil í daglegu lífi? Er nytsamt, lieið-
arlegt starf unnið af árvekni og yfirlætisleysi, lík-
legast til veraldlegs frama og farsældar? Er Jrað
liönd eljumannsins, sem stjórnar veröldinni í
dag? Og hvernig er svo afstaða okkar til með-
bræðranna? Gleymum við því aldrei að það er
maðurinn sjálfur — mannsbarnið — hversu hrjáð,
19. JÚNÍ