19. júní - 19.06.1975, Blaðsíða 23

Ur hókasaíní
i meniiíngar*
miðstöð
eftir Klfii Iljörk önmuirsdóttiir
bókasafnsfræding
Almenningsbókasöfn hafa tekið miklum breytingum
síðasta áratug. Starfsvið þeirra hefur víkkað, húsa-
kynni stórbatnað og verkefnum fjölgað. Menntuð-
um bókasafnsfræðingum hefur fjölgað og sú mann-
gerð, sem velur sér starf í bókasafnsheiminum er í
mörgum tilvikum önnur en áður var. Þar á ég við,
að nú hefur þetta fólk meiri þjónustuvilja. Nú er
ekki lengur einungis um bókageymslu að ræða, þar
sem fólk valdi sér rólegt og kyrrlátt starf og þar sem
mjög lítið þurfti að sinna lánþegunum.
Söfnin hafa teygt starfsemi sína yfir fleiri svið
en áður var. Þar má nefna kvöldvökur í safninu, bók-
menntakynningar, tónlist á böndum og plötum, sýn-
ingar, sem settar eru upp í húsakyimum bókasafna
tíma og tíma, útíán á myndum (artotek), sögustundir
fyrir böm o. fl. Þá má nefna þá hlið starfsins, sem
við eigum ekki ennþá neitt samheiti yfir á íslensku.
Hana kalla Sviar Uppsökande biblioteksverksanihet
og Danir Opsogende biblioteksarbejde. Þar koma
sjúkrahúsin, heimili fyrir aldraða, vinnustaðir, fang-
elsi og ýmis vistheimili inn í myndina. Það hefur
lengi verið útbreiddur misskilningur, að þetta starf
sé rólegt og létt og jafnvel hentugt fyrir þá, sem
þreyst hafa á öðru. Starfið er erfitt, þungt á hönd-
um og oft mikið að gera, en það er að dómi flestra,
sem við það fást, skemmtilegt og það kemur víða við.
Nú á tímum, þegar fleiri eiga kost á menntun og
menn geta hafið nám í ýmsum greinum á hvaða aldri
sem er, eykst þörfin fyrir góða fyrirgreiðslu í söfn-
unum.
Þegar þessi bylgja af lífi og nýjungum flæddi yfir
bókasöfnin, kom í ljós, að margir þeirra, sem hvað
mest þörfnuðust bóka, gátu ekki komið og sótt þær.
Þá var tekið það ráð að opna dyr safnanna og senda
starfsfólkið út. Inn á sjúkrahúsin, inn á elliheimilin
og aðra þá staði, þar sem fólk af einhverjum ástæð-
um var fastbundið innan fjögurra veggja.
Skilningur og áhugi á þörfum lánþega með sér-
þarfir jókst einnig: En þar er um að ræða menn,
sem þurfa einhvers konar hjálpartæki til að geta
lesið, s. s. lesgrindur, blaðflettara eða Prismagler-
augu, sem mikið eru notuð á sjúkrahúsum. Blindir
og sjónskertir þurfa að fá bækumar lesnar inn á
segulbönd.
Það kom fljótt í ljós, að þörfin fyrir þetta var mjög
mikil.
Það er viðurkennd staðreynd í hve nánum tengsl-
um hugur og líkami eru hver við annan og hve mátt-
ur hugsunarinnar er mikill. Þess vegna er ákaflega
nauðsynlegt að bægja huganum frá erfiðleikum
og ótta og inn á vonir og bjartsýni. Ekki sist, ef menn
eru einangraðir og/eða veikir.
Ég mun fara hér nokkrum orðum um þjónustu
bókasafnsins við þá, sem vegna langvarandi van-
heilsu eða fötlunar geta ekki komið sjálfir í safnið.
Ein gi’ein þeirrar þjónustu er talbókaþjónustan við
blinda og sjóndapra.
Tala aldraðs og fatíaðs fólks eykst. Þjóðfélagið
hefur breyst. Fjölskyldurnar hafa minnkað og halda
ekki saman eins og áður var. Þörfin er því meiri
nú en áður fyrir alls kyns þjónustu við aldraða og
fatlaða, sem búa heima, enda bendir margt til þess,
að menn vilji búa eins lengi og þeir geta á heimilum
sínum. T þjóðfélaginu eins og það er uppbyggt nú,
er maðurinn meira einn og þörf hans meiri fyrir
tómstundasýslu.
Það verður að berjast gegn einangruninni og ein-
mannaleikanum.
19. JÚNÍ
21