19. júní - 19.06.1975, Blaðsíða 13

umsjá Blindravinafélags íslands. Hér er þvi um
stjórnarskrárbrot að ræða. Styrktar og foreldrafélag
blindra og sjónskertra var stofnað 7. maí 1975. Mark-
mið félagsins er að styðja og styrkja blind og sjón-
skert böm og unglinga. Stuðla að fræðslu og atvinnu-
málum, fylgjast með nýjungum og kynna þær. Eitt
fyrsta verkefni þess verður að vinna að því, að
Blindraskólinn verði gerður löggiltur ríkisskóli. Blind
og sjónskert börn þurfa á sérkennslu að halda, en
þegar þau hafa lært blindraletur til fullnustu og
kunna að meðhöndla þau hjálpartæki sem þau þarfn-
ast, þykir bezt að setja þau í bekk með sjáandi böm-
um. Blindrakennarinn mun þó halda áfram að fylgj-
ast með þeim og leiðbeina foreldmm og kennurum.
Á gagnfræða- menntaskóla- og háskólastigi fara
flest bamanna í skóla með sjáandi börnum. En jafn-
vel á þessu stigi njóta unglingamir ekki neinnar sér-
hjálpar frá hinu opinbera til blindraleturs, bókagerð-
ar eða talbóka. Hingað til hefur Blindrafélagið og
Blindravinafélag Islands hlaupið undir bagga með
þeim og notað til þess það fé, sem ríkið veitir til
almennrar bókagerðar. Em bækur þessar afar dýrar
og fyrirferðamiklar, þar sem á móti einni meðalstórri
svartletursbók koma átta stórar blindraletursbækur.
En í sambandi við talbækurnar, þ. e. a. s. bækur
lesnar inn á segulbönd, þá hafa nemendurnir orðið
að reiða sig á hjálp ættingja og vina. Eðlilegast væri
að hið opinbera sæi um þetta eins og tíðkast erlendis
og að blindir og sjónskertir gætu fengið allar til-
heyrandi námsbækur í byrjun hvers skólaárs eins
og aðrir.
Atvinnumálin reynast oft erfið og kemur þar
margt til greina, t. d. fordómar, sem stafa af þekking-
arskorti og einnig vantar sérmenntað fólk í vinnu-
miðlun fyrir fatlað fólk almennt. Það þarf ekki að
taka það fram, að flest það fólk sem verður blint
eða sjónskert þarf á endurhæfingu að halda og að
henni lokinni starf við sitt hæfi. I lögum um endur-
hæfingu, sem samþykkt voru af Alþingi 1970, kveður
svo á í 16. gr., að þeir sem notið hafa endurhæfingar
skuli fá aðstoð til að finna starf við sitt hæfi, enn-
fremur að þeir sem notið hafa endurhæfingar skulu
að öðru jöfnu eiga forkaupsrétt til atvinnu hjá riki
og bæjarfélögum. Nú eru liðin 5 ár síðan þessi lög
voru samþykkt og enn vantar sérmenntað starfslið
í vinnumiðlunina og ekki hefi ég orðið þess vör að
hið opinbera veiti fötluðum forgangsrétt til atvinnu.
En ég hefi fengist töluvert við vinnumiðlun fyrir
jónskerta. Mikill misskilningur er að halda að tfl
sé sérstök „blindravinna". Á hinum almenna vinnu-
markaði eru ýmis störf sem þeir þykja fullkomlega
samkeppnisfærir í, svo sem nudd, símavarzta o. s. frv.
Væri ekki úr vegi að hið opinbera veitti þeim for-
gangsrétt að þessum störfum, samanber 16. gr. end-
urhæfingarlaganna. Til gamans þá ætla ég að telja
upp nokkur störf sem blindir og sjónskertir vinna
við: Iðnaður hverskonar, t. d. við samsetningar, bíla-
viðgerðir, landbxinaðarstörf, trésmíði, bólstrun, körfu-
gerð, burstagerð, píanóstillingar, nudd, sjúkraþjálfun,
lögfræði, blaðamennska, kennarastörf, framköllun
röntgenmynda á spítölum, vinna við rafeindaheila,
símavarzla, ritarastörf, sölumennska i gegnum síma,
blindraráðgjöf og almenn félagsráðgjöf.
Því verður ekki neitað, að alvarleg sjónskerðing
eða blinda er mikil fötlun og verður að líta það raun-
hæfum augum. En sé hins vegar um enga aðra fötlun
að ræða, þá getur blindur maður unnið til jafns við
aðra fái hann tækifæri til þess, þ. e. a. s. tækifæri
til sömu menntunar og starfs og aðrir borgarar.
Sú félagslega aðstoð sem blindraráðgjafi leitast við
að veita miðast við að gera hvern einstakling sem
sjálfstæðastan. Til þess að svo geti orðið er mikilvægt
að fjölskyldan hjálpi á skynsamlegan hátt, því oft
er þetta eins mikið áfall fyrir fjölskyldu viðkomanda
eins og fyrir hann sjálfan. Aðalatriðið er að hjálpa
blindu og sjónskertu fólki til sjálfshjálpar. Þeir sem
missa sjón ungir eða á starfsaldri þarfnast öðrum
fremur endurhæfingar. Þeir þurfa að læra að nota
hin ýmsu 'hjálpartæki, segulbands- og kassettutæki.
Læra að nota hvíta stafinn, sem er löggilt hlindra-
tákn og getur tekið nokkra mánuði að læra meðferð
hans 1il hlítar. Það þarf að kynna starfsmöguleika,
benda á námsleiðir, réttindi í sambandi við trygg-
ingar. Beynt er að veita sem heilsteyptasta félags-
lega aðstoð, þar sem hver og einn er metinn sem ein-
staklingur með sinar sjálfstæðu þarfir, en ekki sem
hlekkur í keðju, þar sem allir hlekkimir em með
sama sniði.
Að endingu, í ár em 150 ár siðan Frakkinn Louis
Braille kynnti blindraletur sitt (braille). Má segja
að með tilkomu blindraleturs Brailles hafi undirstað-
an að menntun og sjálfstæði blindra verið lögð. Það
gerir blindum mönnum kleift að stunda skólagöngu,
að geta lesið og fylgst með i heimi bókmenntanna,
að geta tjáð sig skriflega á blindraletri, bæði með
orðum og stærðfræðitáknum og jafnvel nótum. Alla
mannlega hugsun, foi-múlur og fræði er hægt að tjá
með þessu 6 punkta letri. Tilkomu blindraletursins
er því minnzt víða um heim með þakklæti af blindra-
félögum og öllum blindum mönnum.
19. JÚNÍ
11