19. júní - 19.06.1975, Blaðsíða 44

og félagsmálaáætlana til að bæta stöðu kvenna sem
afmarkaðs hóps innan eigin þjóðfélaga eins og í
Indónesíu. Þriðja flokkinn fylla konur, sem ekki
voru hafðar í haldi vegna eigin starfa, heldur vegna
þess, að lögreglan leitar eiginmanna þeirra eða ná-
inna ættingja, margar þessara kvenna eru í Chile.
Þessum konum er oft haldið sem gíslum til að fá
ættingja þeirra af hinu kyninu til að gefast upp
sjálfviljuga.
Af málum, sem eru á þessari skrá, fæst lýsing á,
hvernig pólitískum fangelsum er háttað í hinum
ýmsu löndum. I Indónesíu, Paraguay eða Haiti hafa
fangamir hvorki verið ákærðir né réttarhöld farið
fram í málum þeirra, en verið í haldi langtimum
saman án þess, að um mál þeirra væri fjallað. Frá
Brasilíu, Chile, Spáni, Umguay, Indónesíu og Viet
Nam hafa komið fram alvarlegar staðhæfingar um,
að pyntingar eigi sér stað i þessum löndum. Málin
tuttugu og fimm frá Þýzka Alþýðulýðveldinu fjalla
öll um konur, sem dæmdar hafa verið í fangelsi fyrir
það afbrot að reyna að flytjast ólöglega úr landi. Mál
fanganna frá Sovétríkjunum og Spáni lýsa mis-
munandi umhverfi andófs. Konurnar frá Sovétríkj-
unum eru í Baptistakirkjunni, Ukrainubúar, leik-
kona, málari, skáld og aðrir menntamenn, tvær þeirra
em í haldi á geðspítala. Á Spáni em fangamir verka-
lýðsfélagar, félagar ólöglegra stjómmálaflokka, fylgj-
endur þjóðemisstefnu Baska og menntamenn. I Suð-
ur-Afríku eru andstæðingar aðskilnaðarstefnunnar
einangraðir og faldir þögninni með hinni viðbjóðs-
legu aðferð „að banna“ öll samskipti þeirra og ein-
hvers hóps áheyrenda. (Hver maður, sem settur er í
sjálfgæzlu, má aðeins umgangast tvo menn í einu.)
Það er ekki ætlun Amnsety Intemational með
birtingu þessarar skrár að halda því fram, að lagðar
séu hömlur á fangana, sem nafngreindir em i henni,
af því að þeir em konur. Samt sem áður er það reynd-
in með Nasreen Mohamed Hussein, sem er í stofu-
fangelsi, vegna þess að hún var þvinguð til að giftast
manni úr Byltingarráði Zanzihar, en gifting hennar
er leikur á borði stjórnmálanna gegn persneska hér-
aðinu, sem hún er upprunnin í.
Amnesty Intemational vill ekki heldur halda þvi
fram, að þjáning fanga þeirra, sem hér eiga hlut að
máli, hljóti óhjákvæmilega að vera þyngri, þar sem
þeir eru konur en væm þeir karlar. En í sumum
málum er það að sjálfsögðu reyndin. Margar chil-
enskar konur og indónesískar stúlkur og konur, sem
verið hafa í haldi síðan 1965 (sumar yngri en fimm-
tán ára á þeim tíma) hafa oft orðið að sæta kyn-
ferðislegum pyntingum, framkvæmdum undir stjóm
þeirra karla, sem yfirheyrslurnar hafa með höndum.
Sama er að segja um konur, sem fangelsaðar hafa
verið, þegar þær em ófrískar eða neyddar til að ala
upp börn sín í fangabúðum, allar standa þær frammi
fyrir sérstökum og feikimiklum erfiðleikum.
Sem heild er skrá þessi samin með það í huga
að sýna hvar, sem vera kann, þjáningar einstaklinga,
sem neitað er um rétt sinn til að sinna að fullu stjóm-
málum, efnahagsmálum, trúmálum eða menningar-
málum í sínu eigin þjóðfélagi.
Sú von er jafnframt borin í brjósti, að skrá þessi
leiði í Ijós, að margt fólk, sem nú er í haldi og þjáist
vegna skoðanna sinna, er konur. Að málum er þann-
ig háttað, ætti að vera hvatning samtökum kvenna,
hvort sem þau eru alþjóðleg eða bundin ákveðnu
landi eða stað, til að berjast fyrir almennum mann-
réttindum og taka þát tí öllum aðgerðum, sem em
til hjálpar‘þeim, sem í fangelsum sitja vegna sann-
færingar sinnar.
riiarlohe Salawnti, Imlónesiíii
Ibu (móðir) Salawati, 66 ára að aldri, er mjög þekkt
um alla Indónesíu, sem ein af leiðtogum sjálfstæðis-
hreyfingarinnar. Þegar hún var ung kona og kenndi
aðallega á eyjunni Celebes, barðist hún opinberlega
gegn hollenzku nýlendustjórninni. Árið 1932 bann-
aði hollenzka nýlendustjórnin henni að halda áfram
kennslu vegna þátttöku hennar í hinni þjóðemislegu
menntahreyfingu. Þá lærði hún að verða ljósmóðir
og rak timaritið Makasar. Þar sem hún var talin
hættuleg vegna starfa sinna á móti nýlendustjóm-
inni, voru hafðar gætur á húsi hennar, og mátti hún
aðeins taka á móti tveim gestum í einu.
Árið 1950 að lokinni indónesísku byltingunni, var
Ibu Salawati falið að sjá um, að hersveitir Múham-
meðstrúarmanna á Celebes sameinuðust indónesíska
heraum. Á ámnum milli 1950 og 1960 var hún kos-
in sveitastjóri í Makasarhéraðinu, sem aðallega var
byggt Múhammeðstrúarmönnum, og var fyrsta og
eina konan, sem komst til slíkra metorða í Indónesíu.
Þar sem hún var trúuð kristin kona, sannar kosning
hennar í þessu héraði, hversu mikillar virðingar hún
naut um alla Indónesíu. Síðar gekk hún í Kommún-
istaflokkinn, og var þess vegna kjörin á þing sem
frambjóðandi kommúnista.
Ibu Salawati var formaður Indónesísku friðar-
nefndarinnar og í allmörgum sendinefndum á al-
þjóðaþingum Heimsfriðarhreyfingarinnar. Hún var
42
19. JÚNÍ