Lífið - 01.09.1936, Side 47

LIFIÐ
205
fyrirhafnarlausu komið í þetta horf né haldið í því.
Einstakur málsmekkur hefir þroskast hér í fornöld,
í skjóli bókmentaarfsins og einkum hins bundna
stíls, og aldrei horfið síðan, þótt misjafnlega vak-
andi hafi verið. Bækur og numin kvæði hafa ver-
ið mælikvarði á mælt mál, er alþýðu manna var
jafnan tiltækur. — Latmælin fengu ekki að vaða
uppi. Menn skildu svo talshætti tungunnar, að am-
bögulegri hugsun var illa vært. Þessi rækt almenn-
ings við málfar sitt, hefir verið aðaluppeldi ótaldra
kynslóða. Af íslenskunni hafa þær lært það, sem
þær kunnu í sálarfræði, rökfræði og fagurfræði.
Vér hugsum ekki um, hve vel vér erum farnir
í þessu efni, skiljum það ekki nema með því að
bera oss saman við aðrar þjóðir. Ekkert almúga-
merki er óafmáanlegra en málfarið. Almúginn er-
lendis talar ekki einungis mállýsku, með öðrum
framburði, beygingum og orðavali en viðurkent er
í ríkismálinu, heldur fylgja mállýskunum einatt
ýmis málkækir: menn eru nefmæltir, skrækróma
eða hásir, muldra og stama. Og þó að almúgamað-
ur sé til menta settur, og læri bókmálið ágætlega,
á hann bágt með að losna nokkurn tíma við þessa
kæki, ef hann hefir haldið þeim fram yfir ferm-
ingu. Og þeir soramarka hann æfina á enda. Eng-
lendingur, sem hefir h framan við orð, þar sem
það á ekki heima og sleppir því þar sem það á að
vera (segir t. d. hall, appy í stað all, happy), verð-
úr aldrei talinn gentleman. Ekkert frjálslyndi, eng-
in skynsamleg hugsun um að það sé rangt að láta
mann gjalda svo uppeldis síns, getur kipt þessu í