Lífið - 01.09.1936, Blaðsíða 48

206
LIFIÐ
lag. Aðrar þjóðir eru í því efni jafn-hótfyndnar og
miskunnarlausar og íslendingar, þegar þeir
dæma mann ómentaðan, ef hann kann ekki
réttritun. Enda verður því ekki neitað, að heil-
brigð tilfinning býr undir þessu. Þegar játað er,
að tungan sé höfuðtæki mannlegs þroska, er það
meira en lítið hirðuleysi og skortur á sjálfsvirðingu
að fara illa með þetta tæki. — Kristur sagði, að
menn saurguðust meira á því, sem menn létu út
úr sér en því, sem menn létu ofan í sig. Rækt við
tunguna er sjálfsagður liður í andlegu hreinlæti.
Eg skal nú drepa lítið eitt á hvernig horfir fyr-
ir frændþjóðum vorum á Norðurlöndum í þessu
efni.
Af sex þjóðum á Norðurlöndum hafa tvær ein-
ar aldrei um langan aldur lotið erlendu valdi: Sví-
ar og Danir. Allar hinar hafa verið ósjálfstæðar
öldum saman. Allar bera þær þess merki á máli
sínu, nema íslendingar. Færeyskan á enn í vök að
verjast fyrir ríkismálinu, dönskunni.
Norðmenn og Finnar hafa hvorirtveggja sömu
söguna að segja. Mál drottinþjóðanna, danska og
sænska, urðu um langt skeið ríkjandi í landinu.
Þau urðu mentamál, dómsmál, kirkjumál, móður-
mál embættismanna og heldri manna, mál höfuð-
staðar og bæja. Öll menning landsins varð bundin
við þessi útlendu mál, sem almenningur lærði
trauðla að skilja og alls ekki að tala.
Báðar hafa þjóðir þessar á 19. öld hafið sókn til
þess að koma móðurmálum sínum til vegs og valda,
gera þau að ríkismálum. í Finnlandi er sigur finsk-