Sameiningin - 01.03.1945, Page 19

33
og hvernig það fer með þá, sem á heimilinu eru, skapast
algjörlega af heimilismönnunum sjálfum. Það er í valdi hvers
manns, að nokkru leyti að minnsta kosti, að skapa sér
gott heimili með daglegri framkomu sinni. En það er líka
í hans valdi að gjöra það slæmt eða því sem næst óbæri-
legt.
Gríski spekingurinn ArchimecLes á að hafa sagt: “Gefið
mér einhverja fótfestu, og eg skal setja heiminn í hreif-
ing”. Hverjum einstökum manni er það lífsspursmál að fá
einhverja fótfestu í lífinu. Hin eðlilega fótfesta fyrir hvern
mann er heimilið. Sá, sem eignazt hefir gott heimili, hefir
um leið fengið fyrsta skilyrðið til að geta sett heiminn í
hreifing, eins og hinn gríski spekngur komst fremur borgin-
mannlega að orði; með öörum orðum: unnið lífsstarf sitt
þannig, að þaö hafi einhverja þýðing. Englendingar kalla
heimilið kastalann sinn.
Hvað er heimilið? Ofur-lítið mannfélag með ákveðið ætl-
unarverk og ákveðin takmörk. Allt féiagslíf mannanna
hvílir á heimiiinu sem sínum fyrsta grundvelli. Það er
rótin, sem allt hið umfangsmikla félagslíf mannanna hefir
vaxið upp af. 1 hinu geysimikla musteri mannlegs íélags-
skapar er heimilið hið alira helgasta. Þær þjóðir, sem lengst
eru á leið komnar, bera mesta lotning fyrir heimilinu og
friða bezt um helgi þess með lögum sínum. Hið litla mann-
félag, er vér köllum heimili, myndast við hjónabandið, þeg-
ar þau, sem kjörið hafa hvort annað í ást og kærleik til
samfylgdar móti örlögum, sem enginn þekkir, og til sam-
vinnu við starfsmál lífsins, fara að búa saman undir einu
þaki. Þar er heimilið þeirra. Þar fæðast allar hinar mörgu
og fögru framtíðarvonir þeirra, og þar er talað um þær
með lágum og lotningarfullum rómi, eins og væri þær of
helgar og háar, en um leið of veikbyggðar til að þola
skarkala mannlegra orða. Lífið líður, — blæs sumar um koll,
byggir aðrar upp. Hjónin, sem byrjuðu tvö ein, verða það,
sem öllum hjónum er ætlað, — foreldrar. Hvert á eftir
öðru koma börnin eins og sendiboðar sakleysisins úr öðrum
og betri heimi með fangið fullt af vonum og draumum
og möguleikum. Með þeim kemur eins og nýtt loft inn
á heimilið. Þýzkur málsháttur segir: “Mörg börn, mikið
faðirvor”. Það er eins og andinn úr faðir-vori fylgi börn-
unum inn á heimilin, — eitthvað, sem bljúgt og viðkvæmt
og ósjálfbjarga réttir faðminn til himins og biður um vernd