Sameiningin - 01.03.1945, Page 34

48
að því er honum fanst óheilbrigt, vóg að íslenzkum níhil-
ismus og skirrðist ekki við að draga fram tákn þess að ísland
væri að blása upp en flutti um leið jákvæðan boðskap, átti
áreiðanlega erindi að gerast ritstjóri að föstu mánaðarriti.
Og' erindisleysu átti ekki Sameiningin, sem flutti boðskap
hans.
Með boðskap óháðrar kristni, sem ekki var undir væng
ríkisins, hafði Sameiningin einnig sín áhrif á fríkirkju-
hreyfinguna á Islandi. Sú hreyfing hefir verið kirkju íslands
til meiri gróða en ætla mætti ef dæmt er einungis eftir tölu
fríkirkjusafnaða. Hún hóf til athyglis annmarka þá er ríkis-
kirkjur gjarnan hafa við að stríða og hélt fram verðmætum
þeim er betur gætu notið sín í frjálsri kirkju. Að þetta hafi
ekki verið árangurslaust bendir það að í íslenzku kirkjunni
hefir með vaxandi fylgi og krafti stefnt að því að kirkjan
mætti eignast algert sjálfstæði í öllum sínum málum þó
sambandið við ríkið haldist. Að kirkjuþing fjalli um og
geri ákvarðanir um kirkjunnar mál. Stefnir þetta mjög í
fríkirkjuátt.
Hér á vesturslóðum átti Sameiningin sitt aðal og brýn-
asta erindi í höndum séra Jóns. Vikið hefir verið að þeim
sjálfstæðisanda er hjá honum ríkti gagnvart ættjörðinni og
íslenzkri kirkju. Sama sjálfstæðið átti hann og sýndi gagn-
vart hérlendu lífi og kirkju. Sjálfstæði í hugsun er skilyrði
þess að geta verulega þroskast og notið sín í öllum sam-
böndum lífsins. Hér er ekki tækifæri til að rekja sögu þess
hvernig trygð við ættland og þjóðararf og raunsæi á líð-
andi stund hafa einkent feril Sameiningarinnar gegnum
árin, fyrst í höndum séra Jóns og yfirleitt síðan. Hér er
ekki gengið út frá neinum óskeikulleik í afstöðu, heldur
hvað vakti fyrir. Á íslandi kom fram eitthvað af tilsvarandi
afstöðu gagnvart Vestur-lslendingum. Alls ekki sjálfsagt að
dá alt í fari þeirra, svo stundum fanst mörgum það .anda
fremur kalt að heiman. Hiýjan var eins fyrir því undir-
niðri. En þannig urðu gagnskifti á áhrifum, sem mikilsverð
hafa verið. Þetta var mjög í samræmi við hugsjón þá og
takmark er vakti fyrir Sameiningunni. Nafnið var valið af
séra Jóni, og hann vildi að blaðið mætti vera samdráttarafl
á hinu almenna sviði, svipað og starf hans í eigin söfnuði
var það heimafyrir. Hann miðaði að því að sameina um
málefni. Hann var alls ekki heillaður af þeirri hugsjón að
sameina á svo óákveðnum grundvelli að allir fvlgdust með