Fréttablaðið - 08.04.2011, Page 12

8. apríl 2011 FÖSTUDAGUR12
Föstudagsviðtaliðföstuda
gur Óvissa ríkir í íslenskri kvikmyndagerð
K
vikmyndagerð hér
hefur alltaf verið
fjárhagslega við-
kvæm, starfsfólki
sniðinn
þröngur
stakkur og geirinn mátt
við litlu. Þegar stóra
aldan skall á haust-
ið 2008 molnaði hratt
undan greininni og nú
má hún við engu.
„Við verðum að fjár-
magna ákveðinn fjölda
mynda til að halda í lág-
marksmannafla í grein-
inni og halda henni við.
Gangi það ekki eftir er
hætta á að fólk flosni
upp. Við það hverfur
þekking og reynsla,“
segir Laufey Guðjóns-
dóttir, forstöðumaður
Kvikmyndamiðstöðvar
Íslands.
Hún segir það dapur-
legt. Hér sé kvikmynda-
gerðarfólk á heimsmæli-
kvarða. „Það er ekkert
smáræði fyrir geira sem
byrjaði árið 1977 með
kvikmyndinni Morð-
sögu.“
Styrkir enga mynd
Kvikmyndamiðstöð
Íslands heldur utan um nokkra
sjóði, þar á meðal Kvikmynda-
sjóð. Framlag til hans var skert
um 35 prósent í fyrra og hefur
hann síðan þá haft 450 milljón-
ir króna umleikis til úthlutunar
hvort ár. Upphæðin er 250 millj-
ónum króna lægri en
árin á undan.
Kvikmyndasjóður
hefur styrkt fram-
leiðslu sex til átta
kvikmynda í fullri
lengd síðastliðin
fimm ár. Það sem
af er ári hefur sjóð-
urinn ekki styrkt
framleiðslu einnar
einustu kvikmyndar.
Vilyrði er hins vegar
fyrir samtals 123
milljóna króna styrk
til tveggja mynda,
um sextíu milljón-
ir fari til hvorrar
þeirra, og er stefnt
á að hefja tökur á
þeim á árinu ef fjár-
mögnun næst. Þriðja
myndin gæti verið í
sjónmáli. Vilyrðin
eru bæði frá síðasta
ári. Svipaða sögu er
að segja af öðrum
sjóðum, svo sem til
framleiðslu heim-
ildarmynda og sjón-
varpsmynda. Þar
kom niðurskurðar-
hnífurinn niður af fullum þunga.
Menntamálaráðuneytið hefur
unnið að því að endurnýja samn-
ing í samstarfi við kvikmynda-
ráð sem meðal annars felur í
sér aukin fjárframlög til Kvik-
myndamiðstöðvarinnar næstu
fimm árin. Fyrsti samningurinn
af þessum toga var gerður í tíð
Björns Bjarnasonar, fyrrverandi
menntamálaráðherra, árið 1998.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
eftirmaður Björns, endurnýjaði
hann fyrir fimm árum.
Í fyrra skipaði Katrín Jakobs-
dóttir, mennta- og menningar-
málaráðherra, starfshóp til að
kanna stöðu kvikmyndagreinar-
innar hér á landi og var staðan
kortlögð og starfsumhverfi henn-
ar skoðað í þaula. Samninginn
þarf að fjármagna og gæti hann
tekið gildi á næsta ári.
Tvær myndir eru ekki nóg
Laufey segir mikilvægt að flýta
fyrir framlagi til Kvikmyndamið-
stöðvar. Öll óvissa sé erfið, fyrir
kvikmyndagerðarmenn og fram-
leiðendur myndanna.
„Fjármögnun kvikmynda
getur tekið langan tíma, allt frá
einu til fjögurra ára. Það er því
mikilvægt fyrir greinina að vita
hvaða vilyrði við getum gefið. Ef
við getum ekki staðið við okkar
er fótunum kippt undan grein-
inni,“ segir Laufey og bætir við
að styrkja þurfi ákveðinn fjölda
mynda ár hvert til að halda í horf-
inu í íslenskri kvikmyndagerð.
„Við þurfum að styrkja þrjár til
fjórar myndir í fullum gæðum til
að halda greininni á floti og við-
halda þekkingu og fagmennsku
í henni,“ segir Laufey og bætir
við að fleiri þættir hafi neikvæð
áhrif á íslenska kvikmyndagerð
en niður skurður á fjárframlögum.
„Eftir að krónan hrundi hafa
vilyrði okkar lækkað um helming
í erlendum myntum. Það þýðir að
íslenskir framleiðendur sem fara
utan með vilyrði héðan líta vand-
ræðalega út. Samstarfið verður
því ekki á jafningjagrunni eins
og áður og hætt við að íslenskir
framleiðendur beri enn minna
úr býtum en áður í skiptum fyrir
framlag sitt,“ segir hún. Á móti
gætu erlendir framleiðendur
fengið meiri rétt en áður á sölu
og dreifingu íslenskra mynda
erlendis. „Íslenskur framleiðandi,
sem hefur barist fyrir hugmynd-
inni frá upphafi gæti staðið uppi
með lítið sem engan eignarhluta í
fullbúinni mynd,“ segir Laufey og
bendir á að þetta dragi enn frek-
ar úr fjármögnun íslenskra kvik-
mynda hér.
„Starfsumhverfi í kvikmynda-
gerð hér hefur alltaf verið mjög
viðkvæmt og svigrúmið lítið. Ekk-
ert má út af bera. Tvær kvik-
myndir í fullri lengd á ári er
ekki nóg til að halda kvikmynda-
gerð hér við,“ segir Laufey Guð-
jónsdóttir, forstöðumaður Kvik-
myndamiðstöðvar Íslands.
Óttast flótta úr kvikmyndaiðnaðinum
Framlög til Kvikmyndasjóðs hafa verið skorin við nögl og óvissa ríkir um kvikmyndagerð hér. Laufey Guðjónsdóttir, forstöðumaður
Kvikmyndamiðstöðvar Íslands, segir í samtali við Jón Aðalstein Bergsveinsson svigrúmið lítið. Ekki sé nóg að styrkja tvær kvikmyndir á ári.
LAUFEY GUÐJÓNSDÓTTIR „Ef við getum ekki staðið við vilyrði okkar er fótunum kippt undan greininni,” segir forstöðumaður
Kvikmyndamiðstöðvar Íslands. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
„Það er útilokað að gera kvikmyndir á borð við Djöflaeyjuna og Bíódaga
sem gerast í fortíðinni og krefjast dýrra leikmynda, því engir peningar eru
til,“ segir kvikmyndaleikstjórinn Friðrik Þór Friðriksson. Hann telur að yrði
Djöflaeyjan gerð í dag gæti framleiðslukostnaður hennar numið á bilinu sex
til sjö hundruð milljóna króna. Bíódagar gætu verið tvö hundruð milljónum
krónum ódýrari. Til samanburðar kostar kvikmynd sem gerist í nútímanum
og krefst ekki viðamikillar sviðsmyndar í kringum tvö hundruð milljónir
króna. Mamma Gógó, síðasta kvikmynd Friðriks, var á því róli.
Friðrik Þór fékk sjötíu milljóna króna framleiðslustyrk frá Kvikmyndasjóði
árið 2009 til að gera Mömmu Gógó. Annað fjármagn kom að utan auk tutt-
ugu prósenta endurgreiðslu frá iðnaðarráðuneyti. Miðað við það jafngildir
sjö hundruð milljóna króna heildarframlag úr Kvikmyndasjóði á ári hverju
framleiðslu upp á tvo milljarða.
Friðrik Þór hefur helgað líf sitt íslenskri kvikmyndagerð og má flokka hann
með þeim sem stóðu í framlínunni þegar kvikmyndavorið rann hér upp um
miðjan áttunda áratug síðustu aldar. Hann hefur gert níu kvikmyndir í fullri
lengd auk stuttmynda, heimildarmynda og sjónvarpsþátta frá 1975.
Friðrik segir kvikmyndir dýrar í framleiðslu. Eigi að gera góðar myndir verði
að vanda til verksins. Slíkt kosti peninga. Miðað við núverandi aðstæður
virðist aðeins hægt að gera kvikmyndir sem gerast í nútímanum og krefjast
ekki mikils umstangs. Það gangi ekki til lengdar enda fái fólk leið á slíku til
lengdar. Nauðsynlegt sé að gera öðru hverju kvikmyndir sem byggi á for-
tíðinni, menningar- og bókmenntaarfinum.
„Fréttirnar af niðurskurði á Kvikmyndasjóði voru hörmulegar fréttir. Enda
er öll uppbygging okkar að hverfa út í buskann, það er búið að skera okkur
nánast á háls,“ segir hann.
Bíódagar verða ekki endurteknir
LEIKSTJÓRINN Friðrik Þór Friðriksson segir
of dýrt að taka stórar kvikmyndir hér á landi
sem krefjast dýrar sviðsmyndar.
Gefðu framtíðarmöguleika í fermingargjöf
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA

1
1
-0
5
0
7

Hægt er að stofna og leggja inn á Framtíðarreikning í útibúum Íslandsbanka.
Framtíðarreikningur Íslandsbanka er frábær fermingargjöf
Með honum geta foreldrar, ömmur, afar, frændur eða frænkur tryggt fermingarbarninu
blasa við. Hann ber ávallt hæstu vexti almennra verðtryggðra innlánsreikninga bankans
og er því framúrskarandi valkostur fyrir langtímasparnað.

Íslenskur
framleið-
andi, sem
hefur barist
fyrir hug-
myndinni
frá upphafi
gæti staðið
uppi með
lítið sem
ekkert.