Fréttablaðið - 08.04.2011, Blaðsíða 48

8. apríl 2011 FÖSTUDAGUR32
Bækur ★★★★★
Tunglið braust inn í húsið
Ljóðaþýðingar eftir Gyrði Elíasson
Uppheimar
Eitt af því sem einkennir góða ljóðlist er að
hún gerir venjubundið tungutak nánast merk-
ingarlaust. Orð eins og stórvirki, þrekvirki,
lotning og þakklæti eru fyrst upp í hugann
eftir lestur ljóðanna í þessu ljóðasafni, en þau
eru þó öll langt frá því að geta túlkað þau hug-
hrif sem bókin vekur. Enda ekkert smáræði
undir; ljóð þrjátíu og sex skálda frá fimmtán
þjóðlöndum, það elsta fætt 365 og það yngsta
1953, saman komin í einu ljóðasafni upp á
rúmar þrjú hundr-
uð síður. Og öll þýdd
af fádæma listfengi
sem lyftir íslensk-
unni upp í hæðir
sem hún hefur ekki
klifið langa lengi.
Mann setur hljóðan
frammi fyrir slíku
afreki.
Þótt skáldin komi
frá ólíkum heims-
hornum á ólíkum
tímaskeiðum, séu
karlkyns, kven-
kyns, ung eða
gömul og yrkis-
efnin séu mörg og
margvísleg gengur
þó rauður þráður í gegnum bókina. Sá þráður
tengist náttúrunni, bæði utan við og innra með
manneskjunni, fegurð hins smáa í hversdags-
leikanum og stórfengleika lífsins, þrátt fyrir
allt og allt. Aldraður bóndi í Kína á fjórðu öld
glímir við sömu þrár og ung kona í Bretlandi
á áttunda áratug tuttugustu aldar og grískur
baráttujaxl á seinni hluta tuttugustu aldar á
sömu drauma og japanskur búddamunkur á átj-
ándu öldinni. Maðurinn er kannski ekki alltaf
einn en hann er alltaf eins.
Auðvitað má færa rök fyrir því að smekkur
og lífsviðhorf þýðandans, Gyrðis Elíassonar,
stjórni þessum rauða þræði en ég held þó ekki
að skýringarinnar sé eingöngu þar að leita.
Það sem gerir manninn mennskan og skáld að
skáldi er einmitt þessi samhljómur við náttúr-
una, virðingin fyrir lífinu, getan til að gleðjast
yfir fegurðinni þótt syrti í álinn og þráin eftir
tengingunni og snertingunni við aðrar lifandi
verur.
Ekki á þann hátt að horft sé framhjá þján-
ingunni og heimsósómanum og látið sem allt
sé harla gott heldur einmitt með því að horfast
í augu við dekkri hliðar tilverunnar án þess að
gleyma ljósinu „í miðri spegilmynd mánans á
öldunum“ eins og Japaninn Ryokan orðar það
í þýðingu Gyrðis.
Það væri hroki að ætla sér að greina ljóð
þessarar bókar til hlítar í stuttum ritdómi eftir
einungis viku samveru við þau. Þessi ljóð þarf
að lesa aftur og aftur, lifa með þeim og gera
þau að félögum sínum, enda mun bókin ekki
sett upp í hillu heldur höfð innan seilingar og
gripið niður í hana hvenær sem tækifæri gefst.
Og hafi frasi útgefanda um að „þessi bók ætti
að vera til á hverju heimili“ einhvern tíma átt
við þá er það um Tunglið braust inn í húsið.
Gyrðir Elíasson hefur á fimmtugsafmæli sínu
fært íslensku þjóðinni gjöf sem hún ætti að
taka fagnandi á móti og þakka í auðmýkt.
Friðrika Benónýsdóttir
Niðurstaða: Fádæma vel unnar ljóðaþýðingar.
Stórvirki sem á erindi við alla.
Hin undursamlegu tannhjól hversdagsleikans
GYRÐIR ELÍASSON „Það sem gerir manninn mennskan og skáld að skáldi er einmitt þessi samhljómur við
náttúruna, virðingin fyrir lífinu, getan til að gleðjast yfir fegurðinni þótt syrti í álinn,” segir í ritdómi. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
HVAÐ? HVENÆR? HVAR?
Föstudagur 08. apríl
➜ Tónleikar
20.00 Fiðluleikarinn Mikhail Simon-
yan verður með tónleika í Listasafni
Sigurjóns Ólafssonar í kvöld kl. 20.
Mikhail leikur kammertónlist ásamt
íslenskum hljóðfæraleikurum.
23.00 Hljómsveitin Hjálmar heldur
tónleika á Faktorý í kvöld kl. 23.
Húsið opnar kl. 22. Aðgangseyrir kr.
1500.
Upplýsingar um viðburði sendist á
hvar@frettabladid.is og einnig er
hægt að skrá þá inni á visir.is.
Sópransöngkonan Frédérique
Friess syngur ásamt Ólöfu Sig-
ursveinsdóttur sellóleikara og
Hrönn Þráinsdóttur píanóleikara í
15:15 tónleikasyrpunni í Norræna
húsinu á sunnudag.
Yfirskrift tónleikanna er „Byrj-
un sólmánaðar skollaskálin alhvít
og Skútudalurinn“ og eru þeir til-
einkaðir minningu Sigursveins
D. Kristinssonar tónskálds, sem
hefði orðið hundrað ára 24. apríl.
Í öndvegi á efnisskránni verður
verkið Romanza, eina verkið sem
Sigursveinn samdi fyrir selló en
hann var kunnastur fyrir söngljóð
sín. Einnig verða flutt verk eftir
Nadiu Boulanger, Robert Schu-
mann, Francis Poulenc, Franz
Schubert, Charles Gounod, Erik
Satie og Claude Debussy.
Yfirskrift tónleikanna er til-
vitnun úr grein sem Sigursveinn
ritaði árið 1959 þegar hann lagði
grunn að félagi fatlaðra en Sigur-
sveinn var fremstur í flokki stofn-
enda Sjálfsbjargar auk þess að
vera uppeldisfrömuður í tónlist.
Þýska sópransöngkonan Fréd-
érique Friess nýtur mikillar
virðingar í óperuheiminum og
var meðal annars valin bjartasta
vonin í óperutímaritinu Opern-
welt árið 2003. Á tónleikunum
á sunnudag túlkar hún þýsk og
frönsk ljóð eftir Schumann og
Fauré.
Ólöf Sigursveinsdóttir kynnir
franska tónskáldið Nadiu Bou-
langer með þremur verkum fyrir
selló og píanó en Nadia kenndi
fjölmörgum tónskáldum 20. ald-
arinnar en skildi eftir sig merkar
tónsmíðar sem eru sjaldan fluttar.
Einnig munu Ólöf og Hrönn
flytja Verk í þjóðlegum stíl eftir
Schumann. Saman ljúka þær dag-
skrá tónleikanna með því að flytja
hið fagra kammerverk, Hirt auf
dem Felsen eftir austurríska tón-
skáldið Franz Schubert í útsetn-
ingu fyrir sópran, selló og píanó.
Tónleikarnir hefjast klukk-
an 15.15. Miðaverð er 1.500 kr.,
en 750 kr. fyrir eldri borgara,
öryrkja og námsmenn.
Sigursveins minnst
í Norræna húsinu
FLYTJENDURNIR Sópransöngkonan Frédérique Friess, Ólöf Sigursveinsdóttir selló-
leikari og Hrönn Þráinsdóttir píanóleikari leiða saman hesta sína í Norræna húsinu á
sunnudag.
Ágúst Ólafsson
Gissur Páll Gissurarson
Hulda Björk Garðarsdóttir
Valgerður Guðnadóttir
Antonía Hevesi, píanó

Leikstjóri: Ágústa Skúladóttir
Leikmynd: Guðrún Öyahals
Búningar: Katrín Þorvaldsdóttir
Lýsing: Magnús Arnar Sigurðarson

PERLUPORTIÐ
FRUMSÝNING 8. APRÍL 2011
SPRELLFJÖRUG ÓPERUSKEMMTUN!