Fréttablaðið - 19.04.2011, Blaðsíða 16

16 19. apríl 2011 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Réttilega er sagt að bókmenntir geti haft mikil áhrif á afstöðu og viðhorf
kynslóða og þjóða. Faust og Werther eftir
Goethe mótuðu hugi kynslóða í Evrópu.
Hér heima voru þeir Gunnar á Hlíðar-
enda og Grettir sterki fyrirmynd okkar
strákanna í leik og Jón Hreggviðsson
og Bjartur í Sumarhúsum drjúgir við að
leggja til mergjaðar setningar og afstöðu-
fyrirmyndir sem höfðu áhrif á skoðanir
þjóðarinnar. Sá sem þetta skrifar hefur
iðulega nýtt sér snilld Halldórs ef vanda
hefur þurft texta. Sama má segja um
kveðskap. Enginn einstaklingur hefur haft
viðlíka áhrif á tilfinningar þjóðarinnar
sem Jónas Hallgrímsson. Við syngjum ljóð
sem móta afstöðu okkar og hugarfar til
samtíma og sögu.
Það vakti því athygli mína þegar
stjórnarskrár ráðið hið nýja ákvað að hefja
störf sín á því að syngja Öxar við ána.
Þetta er eitt þeirra ljóða sem fylgt hafa
þjóðinni í heila öld og gjarnan er gripið til
þegar þétta skal raðirnar gegn útlendum
andskota. Barnabarn mitt er látið læra
þetta í leikskóla sínum löngu áður en það
gerir sér grein fyrir merkingu þess. Ef
kvæðið er skoðað án væmni er ljóst að
það inniheldur afar umdeilanleg skila-
boð sem eiga að hafa hughrif, ekki vekja
til umhugsunar. Þetta er tilfinningalegt
baráttukvæði fullt af predikun. Kjarna-
boðskapur kvæðisins er þessi þekkta ljóð-
lína: „Fram, fram aldrei að víkja.“ Stein-
grímur orti ljóðið, fyrir liðlega öld, til að
styrkja kröfuna um afdráttarlaust sjálf-
stæði. Kvæðið dugði vel til þess. En er
þetta sá boðskapur sem er gagnlegt vega-
nesti lítilli þjóð í hnattvæddum heimi, þar
sem allt gengur úr á málamiðlanir milli
þjóða og menningarheima? Endurspeglar
þetta þann hugsunarhátt sem hentar best
í glímu okkar við hrunið? Má ekki einmitt
segja að einstrengingsleg þjóðremba
hafi verið verið ein af orsökum hrunsins.
„… aldrei að víkja“ var líka hugsunar-
háttur Bjarts í Sumarhúsum, sem leiddi til
þess að hann missti allt sitt. Þetta hljóm-
ar vel í einrödduðum söng en er afleitt
til eftir breytni í heimi nútímans. Leiðar-
vísirinn gæti trauðla verið óhentugri.
Fá kvæði á íslenska tungu eru óheppi-
legri sem tákn fyrir störf að nýrri
stjórnar skrá, sem umfram allt verður að
byggja á skýrri hugsun í stað tilfinninga-
moðs. Réttsýn málamiðlun komi í stað ein-
sýni. Það var miður að Ómar skyldi vígja
störf ráðsins með þessum boðskap.
Aldrei að víkja?
Stjórnarskrá
Þröstur
Ólafsson
hagfræðingur
Kreppunni er lokið
124. þing Alþjóðaþingmannasam-
bandsins stendur nú yfir í Panama.
Það sitja þrír íslenskir þingmenn,
þau Þuríður Backman,
Einar K. Guðfinnsson
og Sigmundur Ernir
Rúnarsson. Aðhalds-
aðgerðir vegna peninga-
leysis eru auðsjáanlega
að baki. Panti maður
flugfar til Panama og
heim aftur með
mánaðar fyrirvara
kostar það vel á
þriðja hundrað
þúsund krónur.
Þá
Afstaða forsvarsmanna Samtaka
atvinnulífsins til Icesave fór fyrir
brjóstið á mörgum. Náðu sumir vart
upp í nef sér yfir því að Vilhjálmur
Egilsson og félagar hefðu þá
skoðun að samþykkja bæri
lögin þar sem það væri
atvinnulífinu til góðs. Var
spurt hvurn fjandann sam-
tökin væru að skipta sér af
pólitík. Hlutverk þeirra
væri að semja um
kaup og
kjör.
Nú
Ætla mætti að hinir sömu settu
á sömu ræðu nú þegar Samtök
atvinnulífsins hafa uppi ófrávíkjan-
legar kröfur á stjórnvöld um sjávar-
útvegsmál. En þá ber svo við að
því er öfugt farið. Samtökunum
er sérstaklega hrósað fyrir að
skipta sér af pólitík. Nú eiga
þau allt í einu ekki bara að
semja um kaup og kjör. Ágætt
er í þjóðmálaumræðu að fólk
sé sæmilega samkvæmt
sjálfu sér.
bjorn@frettabladid.is
Beint flug til Brussel 2. maí – 5. maí 2011
Nokkur flugsæti laus í beinu flugi til Brussel mánudaginn
2. maí og heim fimmtudaginn 5. maí.
Nýtið ykkur þetta einstaka tækifæri.
Brottför frá Keflavík 2. maí, kl. 06:15 og lent í Brussel kl. 11:30
Brottför frá Brussel 5. maí kl. 21:00 og lent í Keflavík kl. 22:15
Verð kr. 76.500.-
Bókun hjá: http://www.expressferdir.is/ferd/916/sjavar-
utvegssyning-i-brussel-2--5mai-(fa)
V
iðræður atvinnurekenda, verkalýðshreyfingar og stjórn-
valda komust í vondan hnút síðastliðinn föstudag þegar
kjaraviðræður sigldu í strand. Sjávarútvegsmál voru
stærsta ágreiningsefnið en ríkisstjórnin gat ekki sýnt
vinnuveitendum á spilin um það hvaða breytingar yrðu
gerðar á stjórn fiskveiða.
Niðurstaðan er afleit; annars
vegar er friður og stöðugleiki
á vinnumarkaði í uppnámi og
hins vegar er allt á huldu um það
hvaða rekstrarumhverfi einni
af undirstöðuatvinnugreinunum
verður búið.
Andstætt því sem margir hafa
haldið fram að undanförnu tengist
þetta tvennt. Það er erfitt fyrir þá sem reka fyrirtæki að skuldbinda
þau til að standa undir tilteknum launahækkunum næstu þrjú árin
þegar jafnmikil óvissa er um starfsskilyrði í stórri atvinnugrein.
Útgerðarmenn eru nú að sumu leyti að uppskera eins og þeir hafa
sáð. Árum saman hefur Landssamband íslenzkra útgerðarmanna
komið fram í umræðum af hörku og óbilgirni (og sumir segja frekju,
eins og Guðmundur Andri Thorsson rithöfundur gerði hér í blaðinu í
gær). Í ýmsum málum, sérstaklega fiskveiðistjórnunarmálunum en
líka t.d. umhverfismálum, hvalveiðimálum og Evrópumálum, hafa
útgerðarmenn fremur útmálað þá sem eru ósammála þeim sem
ómarktæka vitleysinga en að þeir hafi lýst sig reiðubúna að ræða
málin. Inneign þeirra hjá almenningi er fyrir vikið óskaplega lítil.
Þetta eiga stjórnmálamenn nú auðvelt með að nýta sér. Jóhanna
Sigurðardóttir, Össur Skarphéðinsson og allir hinir sem hafa dembt
sér yfir LÍÚ undanfarna daga vita mætavel að fyrir slíkar skammir
fá þau bara prik hjá stórum hluta kjósenda. Það er auðvelt að nota
LÍÚ-grýluna til að breiða yfir það að ríkisstjórnin er í raun ekki
búin að ná neinni niðurstöðu um það hvaða breytingar hún vill gera
á stjórn fiskveiða.
Hér er hins vegar meira í húfi en svo að stjórnvöld geti leyft sér
að spila á óvinsældir útgerðarauðvaldsins meðal almennings. Fisk-
veiðistjórnunarkerfinu þarf að breyta til að fullnægja réttlætis-
sjónarmiðum. En það er til lítils unnið ef breytingarnar hafa það í
för með sér að greinin standi ekki undir sér. Efnahagslíf Íslands má
ekki við slíkri niðurstöðu. Það má heldur ekki gleymast að í raun er
orðið of seint að gera nokkuð við því sem er í raun versta ranglætið
í kvótakerfinu; að menn sem fengu kvótann gefins selji hann og fari
út úr greininni með miklum gróða. Langflestir sem starfa við útgerð
í dag keyptu kvótann sinn og breytingar þurfa að taka mið af því.
LÍÚ hefur lýst sig reiðubúið til breytinga á fiskveiðistjórnunar-
kerfinu sem koma til móts við kröfur um aukið réttlæti og viðurkenn-
ingu á eignarhaldi þjóðarinnar á auðlindinni og hlutdeild hennar í
arðinum af henni. En útgerðarmenn þurfa að finna sér nýjan tón í
umræðum um þessi mál. Forsvarsmenn ríkisstjórnarinnar þurfa
sömuleiðis að nálgast þessi mál af ábyrgð og horfa langt fram á veg-
inn, í stað þess að falla í þá freistni að kaupa sér vinsældir með því
að berja á útgerðarmönnum. Þennan hnút verður að leysa.
Ríkisstjórnin má ekki falla í þá freistni
að nýta sér óvinsældir útgerðarmanna.
Hnútur sem
þarf að leysa
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN