Fréttablaðið - 19.04.2011, Blaðsíða 18

18 19. apríl 2011 ÞRIÐJUDAGUR
Í Fréttablaðinu 30 mars var haft eftir Auði Hallgrímsdóttur,
varamanni samtakanna Fólksins
í bænum í skipulagsnefnd Garða-
bæjar, að henni hugnaðist vel sú
breyting á skipulagi Silfurtúns-
ins sem gerir ráð fyrir skrúðgarði
á gömlum róluvelli við Faxatún.
„Því mikið ónæði sé
af umsvifum Kiwanis-
manna á róluvellinum.
Kiwanis-menn hafi hald-
ið til þar í tæplega þrjá-
tíu ár, íbúum Faxatúns
til ómælds ama og óþæg-
inda. Haldnir eru fund-
ir og ónæði er af bílum.
Síðan leigja þeir húsið til
veisluhalda um helgar.
Á sunnudagsmorgnum
eru íbúarnir svefnlausir
eftir veislur í rólóhúsinu
og þurfa að byrja daginn
á að tína upp bjórdósir í
görðunum sínum.”
Það er fáheyrt að fulltrúi í opin-
beru hlutverki komi fram með slík-
an uppspuna um félagasamtök sem
hafa góðgerðamál á dagskrá. Nán-
ast allt er rangt sem fram kemur
í greininni og bendir það ekki til
vandaðra vinnubragða hjá sam-
tökum sem kenna sig við Fólkið
í bænum. Ónæði af umsvifum
Kiwanis-manna á róluvellinum er
ekkert.
Kiwanis-menn hafa örsjaldan
leigt út húsið og þá hefur verið lögð
áhersla á að ekki sé hætta á ónæði.
Til dæmis leigjum við ekki út húsið
undir afmælisveislur. Útleigur á
síðasta starfsári eru þrjár, þar af
ein til íbúa í hverfinu og önnur til
eins klúbbfélaga. Aldrei hefur hlot-
ist neitt ónæði af þessu. Þeir sem
tengjast Kiwanis-húsinu kasta ekki
bjórdósum inn í garða fólks. Eitt-
hvað hefur orðið vart við þess hátt-
ar framferði í bænum, ekki bara í
Faxatúni.
Kiwanis-menn halda reglulega
þorrablót fyrir eldri borgara í
bænum í félagsheimili Vídalíns-
kirkju og á hverju ári eru haldin
böll á sama stað fyrir fatlaða úr
bænum og nágrannabæjum. Þeir
gefa 6 ára börnum reiðhjólahjálma
á hverju vori og veita bókaverðlaun
til nemenda í skólum bæjarins. Þá
hafa þeir með sölu á K-
lyklinum aflað töluvert
mikils fjár fyrir geð-
sjúka. Einnig hafa verið
haldin námskeið með
Garðabæjardeild Rauða-
krossins um skyndihjálp.
Við hörmum ómálefna-
legan og rangan mál-
flutning fulltrúa Fólks-
ins í bænum og að svo
óvæginn og rangur mál-
flutningur sé borinn á
borð fyrir almenning.
Ekki var haft fyrir því að
hafa samband við klúbb-
félaga áður en fulltrúinn valdi
að standa að illa undir byggðum
áróðri. Málflutningurinn var svo
endurunninn í Garðapóstinum
skömmu síðar.
Í ljósi þess að við teljum nán-
ast ekkert vera rétt í þessum mál-
flutningi væntum við þess að
fulltrúinn biðjist afsökunar á þess-
um orðum og skoði afleiðingar
þess að bera óorð á félagasamtök
sem hafa góðgerðamál á dagskrá.
Okkur Kiwanis-mönnum í Setbergi
í Garðabæ, þykir leitt og miður að
fulltrúi Fólksins í bænum sé svona
illa upplýstur og meti störf líknar-
og góðgerðafélaga í bænum svo
lítils sem raun ber vitni.
Fyrir Alþingi liggur nú frum-varp um viðurkenningu íslensks
táknmáls sem fyrsta mál þeirra
heyrnar lausu, heyrnarskertu og
daufblindu einstaklinga sem þurfa
að reiða sig á það til daglegra sam-
skipta. Táknmálið skal
viðurkennt til jafns við
íslenska tungu, móður-
mál meirihluta Íslend-
inga. Táknmál eru ekki
alþjóðleg, þau eru hins
vegar fullgild tungumál
sem mynduð eru með
höndum, svipbrigðum,
munnhreyfingum og lík-
ama og hafa sína eigin
sérstöku málfræði og
setningaskipan, sem að
mörgu leyti er mjög ólík
til að mynda íslenskri
tungu. Það skal ítrekað
að munnhreyfingar þær
sem tilheyra íslensku
táknmáli eru oft á tíðum
gjörólíkar íslenskum
munnhreyfingum og
orðaröð íslensks tákn-
máls og íslenskrar tungu
er oft ólík.
Táknmálstalandi einstaklingar
hafa árum saman barist fyrir virð-
ingu táknmálsins og er sú barátta
ekki einskorðuð við Ísland. Þar sem
líklegt er að viðurkenning íslensks
táknmáls sé handan við hornið er
mikilvægt að þeir sem vinna með
táknmál á einn eða annan hátt
taki höndum saman og kynni þetta
tungumál og þann menningar hóp
sem býr á bak við það. Það er hægt
með því að hafa táknmálið sýnilegt
sem víðast og er netið og sjónvarp-
ið sterkasti miðill inn til þess, þar
sem táknmál er sjónrænt mál en
ekki ritað. Jafnframt þarf að gæta
framsetningar tungumálsins, sýna
því virðingu og skapa því þann sess
sem það á skilið.
Eðlilegt þykir alla jafna að fólk
tali einungis eitt tungumál í einu og
yfirleitt er það frekar einfalt; þegar
við tölum raddmál eru talfæri okkar
upptekin við það mál. Einhverra
hluta vegna hefur sú skoðun verið
víða við lýði að hægt sé
að tala íslenskt táknmál
samtímis því að íslenska
sé töluð með rödd. Vegna
fyrrnefndra atriða um
ólíka orðaröð og munn-
hreyfingar þessara mála
ætti þó að vera augljóst
að ekki er hægt að tjá sig
samtímis á tveimur ólík-
um tungumálum. Ef hins
vegar er gerð tilraun til
að tjá sig bæði á íslensku
raddmáli og íslensku
táknmáli samhliða hlýt-
ur niðurstaðan að verða
sú að málfræði annars
tungumálsins er látin
víkja fyrir málfræði hins
– og vegna veikrar stöðu
táknmálsins er það allt-
af málið sem nýtur ekki
sannmælis. Tungumál,
notað sem fallegt skraut á annað
tungumál, öðlast ekki sterka stöðu
sem sjálfstætt mál. Til þess að auka
vegsemd og virðingu táknmálsins
er nauðsynlegt að þeir sem að því
koma sýni því þá virðingu sem það
á skilið.
Táknmál er fallegt tungumál –
það er íslenskan líka. Gerum báðum
málunum hátt undir höfði og tölum
þau hvort í sínu lagi.
Táknmáls-
talandi ein-
staklingar
hafa árum
saman barist
fyrir virðingu
táknmálsins
og er sú
barátta ekki
einskorðuð
við Ísland.
Ónæði af
umsvifum
Kiwanis-
manna á
róluvellinum
er ekkert.
Út er komin kennslubókin Öldin öfgafulla sem fjallar
um íslenska bókmenntasögu 20.
aldar og reyndar teygir hún sig
allt til ársins 2010. Höfundurinn er
Dagný Kristjánsdóttir en Bjartur
gefur út bókina, sem er rúmlega
300 blaðsíður að stærð.
Mikill fengur er að nýrri
kennslubók um íslenskar nútíma-
bókmenntir. Dagný tekur þann
kostinn að skipta sögunni eftir ára-
tugum, fyrsti hlutinn fjallar um
árin 1900-1910, sá næsti um 1910-
1920 o.s.frv. Þessi nálgun heppn-
ast vel og tekst höfundi að skapa
ágæta samfellu milli mismunandi
áratuga og koma þannig böndum á
þessa öfgafullu öld.
Alltaf er álitamál hvaða höf-
undar og bókmenntaverk eigi
heima í slíku riti um viðburða-
ríka öld. Það má til dæmis spyrja
sig hvers vegna höfundarnir Guð-
mundur Kamban, Kristmann Guð-
mundsson og Guðmundur Böðvars-
son birtist aðeins í mýflugumynd
bókinni. Einnig sakna ég þess að
hvergi er minnst á Alþýðubókina
og Kvæðakver eftir Halldór Lax-
ness, sem teljast merkir áfangar á
höfundarferli hans. Reyndar eru
skáldsögurnar Brekkukotsannáll
og Paradísarheimt eftir sama höf-
und ekki heldur nefndar á nafn.
Þessi atriði eru þó ekki ástæð-
an fyrir skrifum mínum heldur
sá fjöldi af staðreyndavillum sem
er að finna í bókinni, einkum í 1.
prentun hennar. Vart þarf að fjöl-
yrða um þann skaða og óþægindi
sem skapast þegar kennslubækur
fara á flot með mörgum villum.
Nemendur og kennarar treysta
kennslubókum og eru grandalaus-
ir gagnvart staðlausum stöfum
sem þar kunna að leynast. Af þeim
sökum enduróma villurnar í rit-
gerðum og fyrirlestrum og síðast
en ekki síst birtast þær sem svör
á prófum og getur leitt til þess að
kennarar neyðast til að gefa rétt
fyrir röng svör.
Til að lesendur Fréttablaðs-
ins átti sig betur á því hvað hér
er á ferðinni skulu gefin nokk-
ur dæmi úr 1. prentun bókarinn-
ar: Bréf til Láru er gert að fyrstu
bók Þórbergs Þórðarsonar, skáld-
konan Hulda er sæmd verðlaun-
um á Alþingishátíðinni árið 1930
sem er alrangt og rangt er farið
með dulnefni Jóhannesar úr Kötl-
um. Steinn Steinarr fær berkla,
leikritinu Hart í bak eftir Jökul
Jakobsson er breytt í Sjóleiðina
til Bagdad eftir sama höfund og
síldar báti í síðutogara í skáld-
sögunni Pelastikk eftir Guðlaug
Arason. Grafarholt verður Grafar-
vogur í bókinni Grafarþögn eftir
Arnald Indriðason, skáldsögunni
Morgunþulu í stráum eftir Thor
Vilhjálmsson er snúið í ljóð með
einu pennastriki og bóka útgáfan
Hólar er flutt frá Akureyri til
Reykjavíkur. Rangt er farið með
efnisatriði úr skáldsögunni Upp
við fossa eftir Þorgils gjallandi,
einnig með dánarár Ástu Sigurðar-
dóttur og útgáfuár ljóðabókarinn-
ar Hauströkkrið yfir mér eftir
Snorra Hjartarson. Dómklukk-
an í lögréttuhúsinu á Þingvöllum
er færð inn í kirkjuna (í Íslands-
klukkunni) og Einar Bragi þýðir
ljóð úr grænlensku sem hann
sagði sjálfur vera „lokaðan heim“.
Skáldsagan Músin sem læðist eftir
Guðberg Bergsson stökkbreytist í
smásagnasafn, önnur rangfærsla
er um höfundarferil Guðbergs og
rangt er farið með staðreyndir um
líkneski sem notað var í leikritinu
Lýsiströtu eftir Aristófanes.
Þessi villulisti er engan veginn
tæmandi og við hann má bæta
prófarkavillum og málfræði-
villum sem verða ekki tíundað-
ar hér. Mér virðist ljóst að ýmis-
legt hafi brugðist við lokafrágang
bókarinnar, bæði nákvæmni höf-
undar, skarpskyggni yfirlesara og
yfirsýn ritstjóra.
Síðastliðið haust fengu höfund-
ur og ritstjórar bókarinnar ábend-
ingar um villur í bókinni. Í kjöl-
farið voru þær lagfærðar og bókin
endur prentuð; voru þær leiðrétt-
ingar fleiri en „örfáar“ eins og
tekið er til orða í 2. prentun bókar-
innar. Þar bættist reyndar við
meinleg villa þar sem sagt er á bls.
35 að fyrsta bók Halldórs Laxness
heiti Börn náttúrunnar.
Að minni hyggju hefði þurft að
bregðast allt öðruvísi við þegar
ábendingar um villur í bókinni
komu fram síðastliðið haust. Inn-
kalla hefði þurft fyrstu prentun
bókarinnar og lesa hana gaumgæfi-
lega yfir áður en hún yrði prentuð á
nýjan leik. Þá værum við betur sett
í dag en þess í stað höfum við tvær
prentútgáfur af Öldinni öfgafullu
og hvorug þeirra er góð hvað ofan-
greind atriði varðar.
Öldin öfgafulla
Bókmenntir
Bjarki
Bjarnason
menntaskólakennari
Er táknmál skraut
eða tungumál?
Táknmál
Árný
Guðmundsdóttir
Táknmálstúlkur á
Samskiptamiðstöð
heyrnarlausra og
heyrnarskertra
Rangfærslur um góð-
gerðasamtök í Garðabæ
Góðgerðamál
Þorvaldur
Finnbjörnsson
forseti Setbergs skrifar
fyrir hönd allra félaga
í Kiwanis-klúbbnum
Setbergi í Garðabæ