Fréttablaðið - 09.06.2011, Blaðsíða 26

26 9. júní 2011 FIMMTUDAGUR
Vegna fjölmiðlaumræðu í tengslum við „læknadóp“
og stefnu heilbrigðisyfirvalda í
forvörnum og meðferðarmálum
vímuefnasjúklinga vil ég koma á
framfæri viðhorfum mínum, en
ég hef starfað í fjölmörg ár sem
heimilislæknir í Reykjavík og
haft sérstakan áhuga á velferð
sjúklinga með vímuefnavanda-
mál.
Meðferðarstarf SÁÁ er gríðar-
lega mikilvægt og erfitt væri að
gera sér í hugarlund hver staða
vímuefnasjúklinga á Íslandi væri
í dag ef samtökin hefðu ekki
verið stofnuð. Starfsemi SÁÁ er
þó alls ekki hafin yfir alla gagn-
rýni. Allt frá stofnun samtak-
anna fyrir 33 árum hefur með-
ferðin fengið að þróast einangruð
frá heilsugæslunni í landinu, en
það er því miður svo að sam-
bandsleysi heilsugæslunnar við
áfengismeðferð SÁÁ í gegnum
árin hefur staðið í vegi fyrir eðli-
legri þróun þekkingar á vímu-
efnasjúkdómum innan heilbrigð-
isþjónustunnar og gert stuðning
við alkóhólista og aðstandendur
þeirra kannski ekki eins mark-
vissan og orðið hefði ef samvinnu
hefði notið við. Þá stefnu SÁÁ að
aðgreina sig frá heilsugæslunni
mátti skilja í árdaga meðferðar-
innar en hún á alls ekki við leng-
ur – er tímaskekkja.
Að lokinni meðferð og í öllu
endurhæfingarferlinu kemur
iðulega til kasta heimilislækna.
Vímuefnasjúklingar og ekki síst
aðstandendur þeirra eru tíðir
gestir í heilsugæslunni til grein-
ingar og meðferðar á líkamleg-
um og sálrænum kvörtunum auk
þess að þurfa ýmis vottorð, m.a.
endurhæfingar- og örorkuvott-
orð fyrir Tryggingastofnun og
ýmis vottorð í samskiptum við
félagsþjónustuna. Brýnt er að
bæta starfsumhverfi heimilis-
lækna, sem hefur átt á brattann
að sækja undanfarið, og liður
í því er að koma í veg fyrir að
heimilislæknar þurfi að starfa
í myrkri við að sinna vímuefna-
fíklum.
Vímuefnafíkn á ekki að vera
sjúkdómur þagnarinnar í heilsu-
gæslunni. Það sem ég á við með
sambandsleysi meðferðarstarfs
SÁÁ og heilsugæslunnar er fyrst
og fremst tregða samtakanna
að senda eðlilegar heilbrigðis-
upplýsingar í formi læknabréfa
eins og lögboðið er og kveðið
er á um í heilbrigðisreglugerð.
Ég hef margoft sem heimilis-
læknir reynt að efna til sam-
vinnu við SÁÁ og fært fyrir því
gild rök, m.a. í nokkrum greinum
í Læknablaðinu og í erindi sem
ég flutti á Læknadögum fyrir
þremur árum, þar sem yfir-
læknir og þáverandi formaður
SÁÁ var m.a. viðstaddur. Það
hefur vakið undrun mína og von-
brigði hversu fálega málaleitan
minni hefur verið tekið. Ég hef
velt talsvert fyrir mér ástæðu
tregðu SÁÁ á útgáfu læknabréfa
en átta mig alls ekki á því hvað
getur skýrt hana. Sú skýring hjá
SÁÁ að senda ekki læknabréf þar
sem starfsfólk og fjármuni vanti
stenst ekki skoðun því í raun er
það ekki SÁÁ sem ákveður eða
hefur eitthvað um það að segja
hvort þörf sé á læknabréfum
til heilsugæslunnar – um það
er skýrt ákvæði í heilbrigðis-
reglugerð. Vímuefnasjúklingar
og aðkoma heilbrigðisþjónust-
unnar að málefnum þeirra er
ekki einkamál SÁÁ. Rétt er að
það komi fram að vímuefnadeild
Landspítala (33A) sendir lækna-
bréf um alla sína sjúklinga sem
hafa skráðan heimilislækni.
Áfengismeðferð kemur að
sjálfsögðu heimilislæknum við
og heimilislæknar, vímuefna-
sjúklingar og aðstandendur
þeirra eru almennt þeirrar skoð-
unar að svo sé. Læknabréf eru
mikilvæg samskiptaleið lækna
en samvinna heilbrigðisstarfs-
fólks sem byggir á gagnkvæmri
virðingu og trausti er undirstaða
skilvirks heilbrigðiskerfis. Bréf-
in hafa fyrst og fremst faglegan
tilgang en eru einnig mikilvæg-
ur hluti af eftirliti og gæðamati
heilbrigðisstofnana. SÁÁ á að
sjálfsögðu að fagna því gæðaeft-
irliti sem felst í læknabréfum.
Eftirlit með heilbrigðisstofn-
unum má ekki byggja á nafla-
skoðun og því fagna ég sér-
staklega frumkvæði Guðbjarts
Hannessonar velferðarráðherra,
sem boðar aukið eftirlit stjórn-
valda með meðferðarstofnunum
sem eru með samninga við ríkið.
Fjárveitingar af almannafé til
reksturs meðferðarstöðva á að
sjálfsögðu að skilyrða kröfu um
skipulagða samvinnu við heilsu-
gæsluna. Ekki er óeðlilegt að
stjórnvöld vilji aukið samstarf
við SÁÁ um að gera eins mikið
og hægt er úr því fé sem til mála-
flokksins rennur. Eitt af megin-
verkefnum í heilbrigðisþjónustu
framtíðarinnar verður að tryggja
sjúklingum með langvinna sjúk-
dóma og þ. á m. vímuefnasjúk-
dóma samfellu í þjónustu. Allir
hljóta að sjá að slíkt fyrirkomu-
lag gerði samspil vímuefnasjúk-
dóma og algengra líkamlegra og
geðrænna sjúkdóma ljósara og
sparaði um leið veruleg útgjöld
í heilbrigðisþjónustu. Að sjálf-
sögðu stuðlaði slíkt fyrirkomulag
að því að gera ávísanir lækna á
lyfseðilsskyld ávanalyf („lækna-
dóp“) markvissari. Hér er um að
ræða sameiginlegt hagsmunamál
SÁÁ, heilsugæslunnar, sjúklinga
og samfélagsins alls.
Um leið og ég óska Gunnari
Smára Egilssyni, nýkjörnum for-
manni SÁÁ, velfarnaðar í starfi
óska ég þess innilega og með
heilum hug að hann átti sig á
mikilvægi eðlilegra samskipta
SÁÁ við heilsugæsluna.
Markvissar vímuefnaforvarnir
byggja á samvinnu heilbrigðisstétta
Í kirkjum landsins hljómar nú víða boðskapurinn um sann-
leiksandann. Þörfin er brýn
fyrir okkur öll sem tilheyrum
kirkjunni og viljum stuðla að far-
sælli samfylgd kirkju og þjóðar
að taka þann boðskap til okkar
og leitast við að ástunda sann-
leikann í kærleika eins og postul-
inn hvetur okkur til. Það merkir
m.a. að við þjónar þjóðkirkjunn-
ar séum reiðubúin til
að líta í eigin barm,
viðurkenna það sem
farið hefur úrskeiðis
og bæta í brestina því
breytinga er þörf. Það
eru gömul sannindi að
sá eða sú sem ekki lítur
í eigin barm og gengst
við sjálfum sér endar
ein/n. Það er mikil gjöf
í lífinu að fá tækifæri
til að skoða sjálfan sig
í ljósi sögunnar og vita
hvert förinni er heitið.
Þjóðkirkjan er á slík-
um tímamótum, núna
og ætíð.
Á fyrstu hvítasunnu
var að verki sá kröft-
ugi vaxtarmáttur sem
kirkjan nærist æ síðan
á. Þá urðu ólíkar mann-
eskjur einhuga um framgang
lífsáhrifa Jesú Krists, höfundar
kirkjunnar. Sannleiksandinn blés
þeim í brjóst einurð og áræðni,
gleði og bjartsýni trúarinnar. Það
er lærdómsríkt að skoða atburði
hvítasunnunnar í ljósi gamallar
goðsagnar af turninum í Babel.
Babelsturninn var reistur af
hroka og afleiðingarnar urðu
sundrung þjóðanna. Menn töluðu
í kjölfarið ólík tungumál, þ.e.a.s.
þeir gátu ekki skilið hver annan.
Á hvítasunnu er sagt frá því
hvernig eindrægni og samstaða
birtist í gagnkvæmum skilningi.
Ekkert skyldi aðgreina menn
framar. Það voru hvorki karlar
eða konur, Grikkir eða gyðingar,
heldur voru menn eitt svo gripið
sé til orðfæris heilagrar ritning-
ar. Bornir uppi af fögnuði fóru
lærisveinarnir af stað með gleði-
boðskapinn, fullir djörfungar til
þjónustu við líf og lýð.
Við viljum ekki að þjóð og
kirkja verði viðskila og til þess
að við getum betur þjónað fólki
þurfum við að huga að grundvelli
þjónustunnar, sem er trúnaðurinn
við Guð og náungann. Trúverðug-
leikinn er byggður á trausti og
bresti traustið verða óhjákvæmi-
leg rof og sundrung sem erfitt er
að bæta. Við höfum séð þetta ger-
ast í sársaukafullum málum sem
við höfum því miður lokað aug-
unum fyrir eða reynt að breiða
yfir í stað þess að viðurkenna og
vinna að úrbótum og sátt. Þetta
hefur gerst í málefnum þeirra
sem þjónar kirkjunnar hafa brot-
ið á. Þetta gerðist einnig í málefn-
um samkynhneigðra, en þar fór
kirkjan á mis við það að virða til-
finningar sem eru helgir dómar
og allir eiga fullan rétt á. Kristin
sálgæsla hefur það að markmiði
að brotið verði aftur heilt. Sál-
gæslan við einstaklinga og samfé-
lag tengir fólk saman, reynslu og
sögu þeirra. Hún hlúir að því sem
við eigum sameiginlegt en vinnur
gegn því sem aðgreinir okkur og
sundrar. Sálgæslan getur aldrei
samþykkt þöggun eða vísvitandi
gleymsku. Það er mik-
ill misskilningur að
hægt sé að bæta það
sem brotið er með því
að tala ekki um hlutina
eða vona að allt verði í
lagi án samtals.
Grundvöllur þjón-
ustunnar er elskan til
Guðs og náungans. Allt
sem fer úrskeiðis í þjóð-
félagi á rætur að rekja
til misbresta á þessu
tvennu sem ekki verður
sundurskilið. Fátt getur
betur fullnægt andleg-
um þörfum og grætt og
bætt það sem er brotið
en iðkun þessa einfald-
leika sem okkur hætt-
ir til að flækja. Breyt-
ingar sem miða að því
að endurheimta glatað
traust og gera betur í að þjóna
fagnaðarerindinu eru breytingar
til batnaðar.
Nú þegar gengið verður aftur
til vígslubiskupskjörs er okkur
mikið í mun að vel takist til. Allir
þeir einstaklingar sem gefið hafa
kost á sér til kjörsins eru trausts-
ins verðir að okkar áliti. Í sam-
félagi sem telur bæði konur og
karla finnst okkur mikilvægt
að rétta hlut kvenna. Við höfum
aldrei átt kvenbiskup og viljum
virkja betur það afl sem býr í
reynslu konunnar og kalla til
starfa kraftmikla konu. Mark-
miðið er að gera betur og leiða
saman kirkju og þjóð sem gangi
veginn til farsældar á guðsríkis-
braut. Við teljum að Sigrún Ósk-
arsdóttir sé traustsins verð til
að vera leiðtogi meðal jafningja.
Hún hefur sýnt áræðni og tekið
afstöðu í málum þar sem breyt-
inga var þörf. Sigrún hefur fram-
tíðarsýn þar sem kirkja og þjóð
eiga samfylgd óháð stjórnarskrá,
samfylgd sem byggir á trausti.
Gleðilega hvítasunnuhátíð!
Sannleiksandinn
Heilbrigðismál
Eyjólfur
Guðmundsson
heilsugæslulæknir
Kristin sálgæsla
Sigfinnur
Þorleifsson
sjúkrahúsprestur
Vigfús Bjarni
Albertsson
sjúkrahúsprestur
Við höfum
aldrei átt
kvenbiskup
og viljum
virkja betur
það afl sem
býr í reynslu
konunnar og
kalla til starfa
kraftmikla
konu.
Áfengismeðferð kemur að sjálfsögðu
heimilislæknum við og heimilislæknar,
vímuefnasjúklingar og aðstandendur
þeirra eru almennt þeirrar skoðunar að svo sé.
Þú getur alltaf lesið Fréttablaðið frítt á Vísi
eða fengið sendan daglegan tölvupóst
með blaði dagsins. Nánari
upplýsingar á: visir.is/dreifing
FRÉTTABLAÐIÐ Á NETINU
Nú er fjör ! OPIÐ Virka daga frá kl. 10-18
Lau frá kl. 11-17
Fullt af spennandi tilboðum !
Molly
59.900,-
Breidd: 214 cm
Einnig til í svörtu