Faxi - 01.01.1988, Blaðsíða 6

MINNING
Guðmundur I. Guðmundsson
fyrrverandi utanríkisráðherra og
alþingismaður Reyknesinga
Sýslumaður í Gullbringu og Kjósarsýslu og
bæjarfógeti í Haftiarfirði.
Þegar Guðmundur í. Guðmundsson, fyrr-
verandi utanríkisráðherra og alþingismaður
Reyknesinga er kvaddur hinstu kveðju, kem-
ur margt upp í huga þeirra, sem lengi áttu þess
kost að starfa með honum, en svo varð um
marga Suðumesjamenn.
Guðmundur var fæddur í Hafnarfirði 19. júlí
1909. Foreldrar hans voru Guðmundur
Magnússon skipstjóri og kona hans Margrét
Guðmundsdóttir.
Guðmundurlaukprófiílögfræði 1934. Með-
an hann var við nám fór hann á síldveiðar með
föður sínum á sumrin og kynntist því af eigin
raun kjörum sjómanna sem hann síðar átti svo
eftir að starfa mikið fyrir, sem og verkamenn.
Hér verður aðeins vikið að fáu einu. Fjótlega
eftir að námi lauk varð Guðmundur lögfræð-
ingur Alþýðusambands íslands og í því starfi
markaði hann djúp spor sem standa óhögguð
enn í dag. Guðmundur varð formaður miih-
þinganefttdar sem imdirbjó lögin um stéttar-
félög og vinnudeilur 1937—38. Lög þessi voru
mjög umdeild í upphafi, einkanlega af kom-
múnistum, sem réðust óvægilega að Guð-
mundi vegna þessara, ,þrælalega“ eins og þeir
kölluðu lögin í upphafi. En lögin standa
óbreytt ennþá og þótt nokkrar tilraunir hafi
verið gerðar til þess að breyta þeim hefur það
ekki tekist. Fyrst og fremst fyrir harða and-
stöðu arftaka Kommúnistaflokksins, sem
ekki hafa mátt heyra minnst á nokkrar breyt-
ingar þessara laga, sem þeir á sínum tíma
rægðu Guðmund mest fyrir.
Mikil og margvísleg störf hlóðust á Guð-
mimd, mörg tengd félags-málum og velferð al-
þýðumanna og síðar mál tengd utanríkismál-
um, sem urðu hans aðalstarf lengst æfinnar.
Fyrstu almenn kynni af Guðmundi hér á Suð-
umesjum voru þau, að hann tók að sér að
beiðni Verkalýðs- og sjómannafélags Keflavík-
ur að sækja mál á hendur Útvegsmannafélags
Suðumesja fyrir sjómenn er vom á vélbátum
frá Keflavík og Njarðvík vetrarvertíðina 1940.
í samningum við útvegsmenn var ákveðið að
velja mætti um ,,premíu“ aflaverðlaun, sem
þá vom kr. 1,75 fyrir hvert skippund, eða
hlutaskipti. í vertíðarbyijun var séð fram á
miklar hækkanir og þá ákvað verkalýðsfélagið
að allir skyldu taka hlutaskipti. Þessu mót-
mæltu útgerðarmenn og gerðu almennt bak-
F. 19. júlí 1909
D. 19. des. 1987
samning við skipshafnir sínar um að vera upp
á ,,premíu“. Mál þetta vann Guðmundur
ffækilega og færði það sjómönnum á bátum í
Keflavík og Njarðvíkum nær 80 þúsund krón-
ur, sem skiptist eftir aflahlut þeirra. Þetta var
mikið fé í þá daga, því þá var krónan króna.
,,Premía“ á hæstu bátum náði tæpast 2.000
krónum yfir vertíðina. Vorið 1942 þegar velja
skyldi ffambjóðanda fyrir Alþýðuflokkinn til
Alþingiskosninga í Gullbringu- og Kjósar-
sýslu var Guðmundur einróma valinn og
komst á þing sem landskjörinn, fyrstur Al-
þýðuflokksmanna fyrir kjördæmið eins og
það var þá. Þetta þótti mikill sigur því ffam að
þeim tíma þótti nánast guðlast að kjósa annan
en Ólaf Thors hér um slóðir. Guðmundur var
þingmaður okkar, að undanteknum árunum
1949-53, til ársins 1965 þegar hann lét af
þingmennsku og gerðist sendiherra. Guð-
mundur varð utanríkisráðherra 24. júlí 1956
og gegndi því starfi til 31. ágúst 1965. Sýslu-
maður í Gullbringu- og Kjósarsýslu og bæjar-
fógeti í Hafnarfirði varð Guðmundur árið
1945.
Oft gustaði um Guðmund, einkanlega þó í
sambandi við vestræna samvinnu og vamar-
mál, sem oft var deilt hart um. í þeim málum
sem öðrum hafði Guðmundur hreinar og klár-
ar skoðanir. Vegna þeirra varð hann oft fyrir
óvægilegri gagnrýni og persónulegu níði, sem
óhjákvæmilega snerti hann og alla fjölskyldu
hans djúpt á stundum, þótt ekki flíkaði hann
því. Alla tíð stóð Guðmundur fast á íslenskum
málstað og með reisn, sem aflaði honum virð-
ingar víða um lönd. Það kom í hlut Guðmund-
ar sem utanríkisráðherra, meira en nokkurs
annars, að marka störf og stefnu í baráttunni
fyrir útfærslu fiskveiðilögsögunnar. Sem þing-
maður okkar kom hann fjölda mála í höfn.
Hann útvegaði fyrstu peningana til þess að
steypa Reykjanesbrautina, hans verk var
stofnun Keflavíkurverktaka og svo mætti lengi
telja, verk sem við njótum góðs af enn í dag.
Það var gott að vinna með Guðmundi, hann
var fljótur til ákvarðanatöku og fádæma ffam-
sýnn svo sem dæmin sanna.
í einkalífinu var Guðmundur mikill gæfu-
maður, 19. september 1942 giftist hann eftir-
lifandi konu sinni Rósu Ingólfsdóttur. Heimili
þeirra var einstaklega fallegt og aðlaðandi,
hlýjan geislaði á móti þeim, sem þar komu og
ekki gat farið ffam hjá manni hversu innilegt
samband þeirra var. Þau eignuðust fimm
drengi, en einn lést ungur.
Nú þegar leiðir skilja viljum við þakka Guð-
mundi órofa tryggð og vináttu ffá því fyrst
hann hóf störf fyrir Suðumesjamenn. Minn-
ingin um hreinskiptinn og góðan dreng mun
lengi lifa.
Rósu og afkomendum þeirra sendum við
samúðarkveðjur. Guð geymi þau og styrki.
Ólafar Björnsson og
Ragnar Gudleifsson.
6 FAXI