Faxi - 01.01.1988, Blaðsíða 26

Hjálmar Árnason, skólameistari Fjölbrautaskóla Suðurnesja:
Ávarp til brautskráðra
Brautskráðir nemendur F.S. á haustönn 1987.
Ágætu fyrrverandi nemendur.
Þá er runnin upp sú stund að þið
yfirgefið okkur, nú skilur leiðir. Þið
hverfið á braut en við sitjum eftir.
Sum ykkar hafið átt hér skamma
dvöl en önnur hafa verið í návistum
við okkur um árabii. Sum ykkar
taka nú við starfsréttindaskírtein-
um, önnur hverfa tii enn ffekara
náms í skólum. Við í FS mennta-
setrinu hljótum hins vegar að líta
svo á að til okkar hafið þið öil komið
lítt kunnandi og lítt megandi en haf-
andi þó þá trú að menntun sé mátt-
ur.
Eftir tvo daga verða vetraisól-
hvörf. Þá rennur upp sú merkilega
stund að ljósið sigrast á myrkrinu
og eftir þann dag munum við fikra
okkur hægt en bítandi í átt til ljóss-
ins. Svipað má um ykkur segja. Þið
komið úr myrkrinu og hafið nú fikr-
að ykkur í átt til ljóssins. Nú slepp-
um við af ykkur höndunum. Þið
hafið komið auga á ljósið og vonandi
kunnið þið nú að nálgast það þannig
að um síðir munið þið standa í
björtu ljósi visku og menntunar.
Minnstu máli skiptir hver náms-
brautin er. Öll eigið þið það sam-
merkt að hafa tekið við brautskrán-
ingarskírteinum til sönnunar því að
þið hafið tileinkað ykkur ákveðna
lágmarksfæmi og það er von okkar
að þessa fæmi getið þið nýtt á leið
ykkar að ljósinu. Ekkert ykkar hef-
ur með öðmm orðum náð loka-
markinu, ljósinu sjálfu. Hér eftir
standið þið á eigin fótum og hafi
okkur tekist að kenna ykkur það, þá
er vel. Sum ykkar kunna vei til
verka en önnur hafa sérhæft sig í
bókum og skræðum en undirstaðan
er öll sú sama. Þá fyrst reynir á hinn
svokailaða menntaða einstakling
þegar hann stendur á eigin fótum,
þegar hann stendur frammi fyrir
raunvemlegum verkefnum. Þá
kemur í ljós hvort hann hefur til-
einkað sér fræðin og verklagið. Þá
fyrst kemur í ljós hvort skólanum
hefur tekist ætlunarverk sitt, þá
kemur í ljós hvort einstaklingurinn
er raunvemlega menntaður. Einn
undirstöðuþáttur menntunar er
tungan eða málið og langar mig til
að gera það að umræðuefni hér.
Mannskepnan telur sig öðmm
dýmm æðri. Við teljum okkur geta
hugsað á rökrænni hátt en aðrar
vemr og þar skilji á milfi, þar megi
greina sundur menn og dýr. Vissu-
lega má draga í efa að þessar hugs-
anir okkar allar séu jafn skynsam-
legar og skal ekki frekar fjölyrt um
það hér. Á öðmm sviðum dregur
líka sundur með mönnum og dýr-
um. Þar má nefna hæfileikann til að
tjá sig, tunguna og máhð. Fróðlegt
er að velta því fýrir sér hvemig
tungumál manna hefur þróast —
hvers vegna það er til komið. Færa
má sterk rök fyrir því að þetta tján-
ingarform sé beint afsprengi þessar-
ar svokölluðu vitrænu og háleitu
hugsana sem einkenna mannkyn og
mannskepnuna. Með þessum
flókna hugsunargangi hefur skap-
ast þörf, þörfin fyrir það að koma
hugsunum sínum á framfæri og þar
með e.t.v. að gera hugsanimar ein-
hvers virði, láta þær öðlast gildi í líf-
inu. í undursamlegu samspili máls
og hugsunar hefur mannskepnan
náð að þróast til þeirra framfara sem
blasa við okkur á öllum sviðum.
Maðurinn hefur með öðmm orðum
notað tunguna sem tæki til þess að
skerpa hugsun sína, þroska sjálf-
stæði sitt og fieyta sér fram veginn.
En máhð gegnir ekki síður öðm
mikilvægu hlutverki. Við notum
það til þess að leika okkur, til þess
að njóta hugsana okkar, til þess að
leyfa öðmm að hrífast með í þeim
tilfinningum og hugsunum sem
hrærast í hjörtum okkar og huga.
Þannig hefur mannkyn náð að
skapa listir og aðrar bókmenntir til
þess að njóta háleitra hugsana og
tómstunda, til þess að njóta þess að
vera hugsandi vera með tilfmningar.
Líta má einnig á hlutverk málsins í
öðmm skilningi.Dýrmætasta eign
26 FAXI