Frjáls verslun - 01.05.2002, Síða 39

Landsbankinn hagnaðist um 1,8 milljarða á síðasta ári.
Svenska Danske Den Nordea
Handels- Bank Norske
banken
Bank
Árni Tómasson, bankastjóri Búnaðarbankans, fjallar hér um fjar-
málafyrirtæki og hagnað þeirra borið sanian við önnur lönd.
hagnaðurbanka?
Dæmi um þetta gæti verið lítill sparisjóður. Aðrir bankar sinna
almennri fyrirtækjaþjónustu auk einstaklingsviðskiptanna og
ennfremur verðbréfaþjónustu. Islensku bankarnir eru dæmi
um þetta. Erlendis eru til bankar og ijármálafyrirtæki, sem
aðallega lána öðrum lánastofnunum eða eingöngu mjög
stórum fyrirtækjum, svokallaðir heildsölubankar. Einkenni
þeirra er fáir starfsmenn og fáar starfsstöðvar miðað við
umfang. Vaxtamunur þessara banka er hlutfallslega lægri en
almennra viðskiptabanka, enda starfsemin eðlisólík. Annað
sem skiptir máli er mismunandi ijárhagsuppbygging bank-
anna, eiginijárhlutfall svo dæmi sé tekið, sem leiðir til mismun-
andi kostnaðarhlutfalla. Þriðja sem mætti nefna er mismunandi
áhersla í útlánamálum, þar sem áhættusæknari bankar mælast
með lægra kostnaðarhlutfall að öðru jöfnu, þar sem framlag í
afskriftareikning útlána kemur ekki inn í hefðbundnar mæl-
ingar á kostnaðarhlutfalli. Samanburður milli landa væri ekki
svo erfiður að því er þennan þátt varðar, ef starfsemi einstakra
banka væri klippt og skorin eins og lýst er hér að framan.
Reyndin er hins vegar sú að flestir stærri bankar eru að mis-
miklum hluta í einstaklingsstarfsemi, fyrirtækjastarfsemi,
verðbréfaþjónustu og heildsölustarfsemi, sem gerir saman-
burðinn örðugri milli einstakra banka.
Mismunandl viðskiptaumhverfi Að lokum er rétt að nefna
mismunandi viðskiptaumhverfi milli landa sem haft getur áhrif á
samanburðinn. I þessu sambandi ætla ég að nefna tvö atriði,
annað varðar ólíkar hefðir en hitt ólíkt þjónustustig. A öðrum
Norðurlöndum hefur tíðkast lengi að húsnæðislán eru veitt og
þjónustuð í almenna bankakerfinu, en hér á landi annast opinber
stothun þessa þjónustu. Húsnæðislánin hafa sýnt sig að vera
mjög örugg fyrir lánveitandann og údánatöp þvi lítil. Alþjóðlegar
eiginijárreglur taka mið af þessu og íjármálafyrirtæki hafa því
heimild til að lána tvisvar sinnum meira af húsnæðislánum miðað
við eigið fé, samanborið við almenn útlán. Þetta hefur þau áhrif
að vextir á þessum tryggu lánum eru lægri en á öðrum
almennum lánum og bankar í löndum sem hafa þetta fyrirkomu-
lag eru því almennt með lægra kostnaðarhlutfall en hér á landi,
því auk lægri vaxta njóta þeir stærðarhagkvæmninnar í ríkara
mæli en við hér á Islandi.
Annað sem rétt er að nefna er mismunandi þjónustustig
eftir löndum. Allir þekkja hér á landi og finnst eðlilegt að
millifærsla peninga frá einum reikningi yfir á annan eða
greiðsla reikninga eigi sér stað samstundis, eða a.m.k. sam-
Agnarsmáir
íslensku bankarnir eru agnarsmáir miðað við
þekktustu bankana á Norðurlöndum, en þeir
eru aftur litlir miðað við stóru alþjóðlegu
bankana. Nordea bankinn í Svíþjóð er t.d. 111
sinnum stærri en Búnaðarbankinn.
39