Ármann - 01.04.1959, Page 32

Sigurður Jóhannsson
heimi, og flestir sem taka próf upp í
„Dan“, fara annaðhvort þangað eða
eru prófaðir af kennurum, sem hlotið
hafa viðurkenningu Kodokan til þess
að prófa Judoka, en svo eru kallaðir
þeir, sem iðka Judo.
Judo er í ýmsu frábrugðið öðrum
glímum, t. d. er hún kennd í kerfum og
tekin próf í hverju kerfi, og bera jud-
okar síðan við æfingar einkenni, sem
sýna, hversu langt þeir eru komnir í
glímunni. Er þetta m. a. gert til þess
að koma í veg fyrir, að byrjendur séu
látnir reyna við æfingar og brögð, sem
eru þcim ofviða og gætu valdið slys-
um. Fyrstu æfingar og brögð eru létt,
til þess að byggja upp áður en farið
er að glíma við meistara. Við æfingar
og keppni bera menn einfaldan búning,
víðan jakka og víðar buxur, og mega
cngar tölur eða hnappar vera á bún-
ingnum, það gæti valdið meiðslum.
En jakkanum er haldið að sér með
belti, sem er tvívafið utan um mittið,
og það er einmitt liturinn á beltinu,
sem segir til um hvaða próf maður
hefur.
Kennslunni er þannig hagað, að
fyrst er nemandanum kennt að koma
rétt niður, bera af sér fallið Síðan er
honum kennd nokkur létt brögð og
undirstöðuatriði Judo: jafnvœgi. Eftir
að nemandi er farinn að tileinka sér
þessi undirstöðuatriði og skilja þau,
getur hann reynt við fyrsta prófið.
Standist hann það, fær hann að bera
gult belti á æfingum. Næsta stig er
próf fyrir sítrónugult belti, þá kemur
grænt belti, blátt belti og síðasta gráð-
an er brúnt belti. Þessar gráður eru
kallaðar „Kyu“. Þegar þessum áfanga
er náð, er næst að reyna við meistara-
gráðu, þær eru kallaðar „Dan“, eins
og áður er sagt, og eru 10 stig í Dan.
Þeir sem eru í Dan, bera svart betli,
þar til þeir ná 6. Dan. 6., 7., og 8. Dan
bera belti, sem eru rauð og hvít, 9.,
10., og 11. Dan bera rauð belti. Byrj-
endur bera hvít belti, en sé einhver
gráðaður til 12. Dan, ber hann einnig
hvítt belti, en það á að vera skjanna-
hvítt, en byrjendur eru ekki með ann-
að en venjulegan hvítan lit á sínum
beltum.
Þessi hvíti litur á belti 12. Dan,
táknar það, að hann hafi lært allt, sem
hægt er að læra í Judo, hringnum sé
lokað. Til þessa hefur enginn borið
sæmdarheitið 12. Dan, nema dr. Jigoro
Kano, höfundur Judo, og örfáir hafa
náð 10. Dan.
I stórum dráttum er Judo þannig
samansett, að stærsti liðurinn er kúnst-
in að kasta andstæðing til jarðar. Þar
næst koma aðferðir til þess að halda
manni föstum með algerlega sársauka-
lausum tökum, síðan koma tök, sem
herða að hálsi og geta valdið missi
meðvitundar. Þá eru tök, sem einkum
reyna á liðamót, læsa liðamótunum,
svo að andstæðingurinn getur ekki
hreyft þau. Rétt er að geta þess, að tök
þessi eru hættulaus því að þau eru ckki
kennd fyrr en nemandinn er búinn að
læra svo mikið í undirstöðuatriðum
Judo, að hann er alveg fær um að beita
hvaða bragði sem er og hefur það á
valdi sínu. Einnig eru kenndar í Judo
lífgunaraðferðir og nudd, og verða
þeir sem taka há próf, að vera mjög
æfðir í því.
Það sem gerir Judo að raunveru-
legri list, og frábrugðna öðrum glím-
um eru aðferðir þær sem notaðar eru
til að sýna Judo. Það er nokkurs kon-
ar látbragðsleikur, og leikur þá hvor
aðili ákveðið hlutverk og má hvergi
út af bera, hver hreyfing verður að
vera þaulæfð og er ekki á færi annarra
en mikilla meistara að sýna Judo í
þessum sýningarformum og munu
fæstir læra öll kerfin svo að þeir geti
sýnt þau á þennan hátt.
1 Japan er Judo ekki aðeins íþrótt
fyrir líkamann, heldur er hún einnig
uppeldisaðferð og strangar kröfur
gerðar til siðgæðis þeirra sem iðka
hana. Þegar sýningar og keppni fer
fram, er allur hávaði bannaður. Áhorf-
cndur hrópa ekki og klappa ekki, eins
og tíðkast hér hjá okkur.
Eitt atriði á Judo undrast menn
stundum hér, cn það er Kiai hrópið.
En þannig stendur á því, að rétt önd-
un er mjög mikilvægt atriði í Judo.
Judokar þjálfa sig í svokallaðri þind-
aröndun, og til þess að auka líkams-
kraft sinn og snerpu anda þeir snöggt
frá sér um leið og þeir beita ítrustu
orku í þá hreyfingu sem þeir eru að
framkvæma. Þcir anda frá sér gegnum
munninn og myndast þá heróp það,
sem kallað er Kiai.
Ég hef reynt í þessum fáu línum að
gefa ofurlitla hugmynd um hvað Judo
er. Ef ætti að lýsa Judo nokkuð ýtar-
Iega, yrði það stór bók, og get ég bent
á, að bók, sem Kodokan skólinn hef-
ur gefið út og er yfirlit og lýsing á
aðalatriðum Judo, er 286 blaðsíður í
stóru broti. Svo það er ljóst, að það er
mikið verk að útskýra íþrótt þessa svo
vel sé.
32
ÁRMANN